Đầm cầu Hai, nhìn từ cửa Tư Hiền
Năm 2008, bên đầm Cầu Hai cạnh khu vực Mũi Né thuộc thị trấn Phú Lộc, dự án du lịch sinh thái Vedana Lagoon mang tầm quốc tế được khởi công xây dựng. Chỉ hơn một năm sau, dự án đã đi vào hoạt động. Vedana Lagoon được nhắc đến với tư cách là khu resort đầu tiên ở Việt Nam có các villas được xây dựng trên nước và là dự án mang ý nghĩa đánh thức tiềm năng du lịch vùng đầm Cầu Hai.
Vedana Lagoon là khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng. Khách đến đây chủ yếu là để nghỉ ngơi, ngắm nhìn cảnh đẹp Cầu Hai nổi tiếng. Thực tế, Cầu Hai còn có rất nhiều tiềm năng khác để khai thác du lịch, không chỉ thỏa mãn cái sự nhìn hay thư giãn mà còn để trải nghiệm khám phá và thưởng thức (ăn, chơi…) mà xem ra, lâu nay còn đang ngủ yên. Nhớ cách nay không lâu, có dịp hầu chuyện vị sư ở chùa Chánh Giác (xã Vinh Hưng, Phú Lộc), tôi được ông chia sẻ về ý định xây dựng một bến thuyền du lịch ở đây để hình thành tour du lịch bằng đò khám phá vùng đầm Cầu Hai.
Câu chuyện khiến tôi nhớ đến những ngôi chùa bên đầm Cầu Hai. Bên kia Diêm Trường - Phụng Chánh (Vinh Hưng) có chùa Chánh Giác, bên này Cao Đôi Xã (thị trấn Phú Lộc) có chùa Cảnh Phước, có chức năng như một đình làng và được biết có một gian long trọng để thờ 5 vị tiền hiền và lưu giữ hòm bộ với 5 sắc phong những người có công khai phá vùng đất Cao Đôi (Cầu Hai). Chưa kể ở phía trên còn có chùa Hà Trung nổi tiếng, ngôi cổ tự của Phật giáo Huế, từng được thiền sư Thích Đại Sán của Trung Quốc ghé thăm vào thế kỷ VII và ghi chép lại trong bộ sách nổi tiếng “Hải ngoại kỷ sự”. Còn ở vùng cửa biển Tư Hiền, nơi tiếp giáp giữa đầm Cầu Hai và Biển Đông, là ngôi Quốc tự Thánh Duyên. Một tour du lịch bằng thuyền khởi đầu từ Huế, Đá Bạc hay có thể ở cả Vinh Hưng khám phá các chùa bên đầm Cầu Hai sẽ là một ý tưởng hay và thú vị. Nó có nét phảng phất và tương đồng với lễ hội chùa Hương ở ngoài Bắc nhưng lại có nhiều điểm đến.
Trong hệ thống đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, nếu phá Tam Giang và đầm Thủy Tú như một con sông lớn thì đầm Cầu Hai là hồ nước mênh mông. Bao quanh Cầu Hai là những xóm làng với rất nhiều điểm đến thú vị. Bên cạnh những ngôi chùa nổi tiếng, vùng quanh đầm Cầu Hai còn có những điểm cao ở Lộc Bình hay Vinh Hiền, ở đó có thể ngắm nhìn toàn cảnh vùng đầm đẹp đến nao lòng khi bình minh ló dạng cũng như lúc chiều tà. Nó cần được chú ý xây dựng để tạo điểm đến và thú vui vọng cảnh Cầu Hai cho du khách.
Gần đây, bãi tắm Hải Bình ra đời. Đây là nơi gặp gỡ giữa đầm Cầu Hai và Biển Đông. Xưa cũng nơi này là cửa biển Tư Dung nổi tiếng. Đến Hải Bình, tôi được biết trong khu vực bãi tắm có nhiều dấu tích lịch sử, như am ngói, miếu Công thần và hang Thần. Miếu Công thần gắn với giai thoại vua Gia Long tấn công vào phòng tuyến Linh Thái - Tư Dung của triều Tây Sơn. Do đêm tối và mưa gió, từ biển nhìn vào vua tôi chỉ thấy hai đốm sáng. Phát hiện đó là mắt hai con rái cá ở hai bên cửa biển, cho là điềm lành, bèn thốc quân tiến vào và thắng lớn. Sau này lên ngôi, vua Gia Long phong tặng cặp rái cá là “Lang lại nhị đại tướng quân” và cho lập miếu thờ. Biết khai thác tốt những giá trị lịch sử văn hóa đó, Hải Bình sẽ được biết đến không chỉ là bãi tắm bình thường như hiện nay.
Một đề án phát triển du lịch vùng đầm Cầu Hai đã được huyện Phú Lộc xây dựng. Theo đó, huyện sẽ chọn 21 cụm để xây dựng các nhà hàng dịch vụ có kiến trúc phù hợp, thuộc của 7 xã, thị trấn nằm ven đầm để đón khách du lịch từ bình dân đến cao cấp. Khách đến đây, ngoài ăn uống nghỉ dưỡng còn được tham gia các dịch vụ vui chơi giải trí trên mặt nước đầm phá, như: bơi thuyền, lướt ván, câu cá, hoặc làm quen cách thức đánh bắt thủy sản rất hấp dẫn của cư dân sông nước. Du khách cũng có thể tham gia các tour, tuyến khám phá các di tích văn hóa lịch sử, các làng quê, miệt vườn, các bãi biển đẹp dân dã ở Vinh Mỹ, Vinh Hiền, Lộc Bình...
Tôi thích đề án này. Nó đã chạm được kho báu du lịch vùng đầm Cầu Hai với những khám phá đầy mới lạ và đặc sắc. Nhớ cách nay hơn 20 năm, tôi và nhà văn Nguyễn Quang Hà có dịp được anh Võ Văn Dự, bấy giờ là Hạt trưởng Kiểm lâm Phú Lộc mời đi đò dạo chơi trên đầm Cầu Hai. Khi màn đêm buông xuống cũng là lúc bắt đầu chuyến đi khám phá Cầu Hai. Đêm tối, đầm Cầu Hai mênh mông và huyền ảo với bao ánh đèn xa gần thấp thoáng xung quanh. Ghé thăm các trộ sáo trên đầm và đặt mua cá kình để nấu cháo, người gặp nhau trong đêm không nhìn rõ mặt chỉ nghe giọng nói vang xa. Thế rồi, những con cá kình tươi rói, nhảy lóc bóc.. và nồi cháo cá kình nóng hổi được nấu ngay trên mạn đò chòng chành sóng nước.
Cá kình mỏng tang với bộ ruột có vị đăng đắng. Cháo cá kình là thứ thuốc ngủ kỳ diệu. Hàng chục năm rồi đã trôi qua vẫn không quên cái cảm giác thật đặc biệt của tô cháo cá kình đó, cho dù buổi tối hôm ấy ham chơi tôi đã không ngủ được. Không chỉ có cá kình, đầm Cầu Hai còn có tôm đất, cua gạch, cá đối… Cua gạch nổi tiếng là món ăn xưa dành “tiến vua”, còn cũng như cá kình, thêm một món ăn nổi tiếng của đầm Cầu Hai là cá đối qua câu “Bán ruộng đầu cầu, ăn đầu cá đối” với ngụ ý so sánh hai việc phải nên làm: ruộng đầu cầu nhiều đá, đất xấu nên bán đi cũng như đầu cá đối mềm ngon ngọt, người sành điệu phải biết thưởng thức. Không còn nghi ngờ, cá tôm là đặc sản của du lịch ven đầm Cầu Hai.
Đi dọc theo con lộ 49 từ trên này Diêm Trường - Phụng Chánh, qua cầu Tư Hiền, rồi vòng lên Tân An, Phước Tượng, ngược lên Đá Bạc, Mũi Né, nhìn ra phía đầm Cầu Hai vẫn thấy mênh mông một màu sóng nước. Ngót nghét cũng đã hơn 7 năm kể từ ngày Cầu Hai có Vedana Lagoon và cũng đã nhiều năm rồi trôi qua kể từ khi dự án du lịch kia hình thành. Đáng tiếc, từ chuyển động ấy cho đến nay, đầm Cầu Hai vẫn yên lặng, chưa có thêm những bổ sung và chưa tạo dựng được một thương hiệu du lịch đúng nghĩa. Kho báu du lịch vùng đầm Cầu Hai, do thế vẫn đang chờ có thêm sự đánh thức…
Bài, ảnh: ĐÌNH NAM