Học sinh được tư vấn du học tại Huế (ảnh minh họa)
Du học ngày càng trẻ hóa
Vài năm gần đây, độ tuổi du học ngày càng “trẻ hoá”. Số lượng học sinh du học từ 15 - 17 tuổi đang tăng lên hằng năm. Trước đây, học sinh phải tốt nghiệp trung học phổ thông mới được đi du học, nay nhiều trường đại học nhận học sinh từ lớp 10. Chẳng hạn ở Mỹ, có chương trình bằng kép, vừa học song song cao đẳng và chương trình phổ thông. Hay một số trường ở Singapore cho phép học sinh sang học mà không cần bằng phổ thông… Thế nên, nhiều phụ huynh cho rằng, hoàn tất chương trình lớp 10 là khoảng thời gian đi du học “đẹp” nhất. Học 2 năm phổ thông xong sẽ có bằng THPT quốc tế.
Thị trường du học ở Huế bắt đầu sôi động khi nhiều phụ huynh “săn học bổng” hoặc bỏ tiền túi cho con để du học. Những em có năng lực có thể tìm được học bổng toàn phần, còn học sinh có vốn tiếng Anh kha khá cũng không khó để tìm học bổng từ 30% - 60%. Tuy nhiên, so với các địa phương trong cả nước, thu nhập của người dân vẫn còn thấp nên chi phí cho học sinh du học ở Thừa Thiên Huế còn nhiều khó khăn.
Con số 240 học sinh THPT du học trong năm 2019 vẫn chưa thực sự chính xác khi nhiều người cho con đi du học không thông qua các công ty được cấp phép mà đi theo mối quan hệ quen biết, giới thiệu…
Toàn tỉnh có 28 tổ chức tư vấn du học được Sở Giáo dục và Đào tạo cấp phép hoạt động. Tuy nhiên, nắm bắt nhu cầu của nhiều gia đình, hàng loạt công ty, trung tâm tư vấn dịch vụ bung ra hoạt động, khiến người đi du học như lạc vào “mê hồn trận”, gặp rủi ro cao. Một số tổ chức, cá nhân hoạt động dịch vụ tư vấn du học khi chưa có giấy phép hoạt động nên thông tin về các trường học, khóa học chưa đầy đủ, rõ ràng. Một số kênh thông tin về tư vấn du học chưa đa dạng, thiếu chính xác; chưa cập nhật thông tin đầy đủ về tình hình học tập và việc làm thêm của du học sinh theo yêu cầu.
Đã có không ít gia đình do bị cung cấp thông tin sai lệch phải lòng vòng trong các bước làm thủ tục xin cấp visa, tốn kém thời gian, tiền bạc, ảnh hưởng đến chất lượng học tập của du học sinh. Bởi lẽ, đa phần, các trung tâm tư vấn du học trên thị trường chỉ là nhà cung cấp dịch vụ cho đến khi học sinh nhập học. Họ không có trách nhiệm và chuyên môn để giúp đỡ học sinh trong quá trình học hay khi cần thiết có những điều chỉnh so với kế hoạch ban đầu.
Chọn những công ty tư vấn du học uy tín
Tại hội nghị tổng kết hoạt động tư vấn du học năm 2019, bà Cao Đặng Ngọc Phượng, Trưởng phòng GDCN-GDTX thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo cho hay: Công tác phối hợp với các tổ chức nước ngoài để quản lý du học sinh còn khó khăn. Một số nước đang thắt chặt việc cấp visa du học như Mỹ, Nhật Bản… Tư vấn du học trong nhà trường phổ thông còn nhiều hạn chế. Các trường không có cán bộ chuyên trách về tư vấn hướng nghiệp. Vẫn còn hiện tượng cạnh tranh giữa các tổ chức tư vấn dịch vụ chưa được lành mạnh; một vài tổ chức tư vấn dịch vụ lợi dụng du học để tuyển sinh lao động sang nước ngoài làm việc trái phép khiến phụ huynh mất niềm tin.
Một số học sinh trước khi đi du học có khả năng ngoại ngữ kém, chưa được bồi dưỡng các kỹ năng hòa nhập nên không qua được vòng phỏng vấn hoặc gặp nhiều khó khăn trong học tập. Hiện tượng du học sinh bỏ học để ra làm thêm, lao động bất hợp pháp ở nước ngoài vẫn còn diễn ra..
Thực tế ấy đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ đối với loại hình dịch vụ trên, để phụ huynh, học sinh không bị rơi vào “mê hồn trận”, chịu thiệt hại về tài chính và thời gian, công sức. Theo quy định, các tỉnh và thành phố có thẩm quyền đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy chứng nhận hoạt động dịch vụ tư vấn du học đã cấp. Tuy nhiên, để làm được điều này không dễ, bởi công tác kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức tư vấn du học đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều lực lượng.
Giải pháp được Sở Giáo dục và Đào tạo đưa ra là tiếp tục hướng dẫn thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động dịch vụ tư vấn du học cũng như nắm số đơn vị cấp phép trong lĩnh vực này. Ngành giáo dục phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra hoạt động dịch vụ tư vấn du học để có biện pháp quản lý. “Các cơ sở giáo dục tuyệt đối không ký kết với các đơn vị hoạt động chưa được Sở Giáo dục và Đào tạo cấp giấy chứng nhận hoạt động tư vấn du học; đồng thời, khi phát hiện các cá nhân, tổ chức hoạt động không đúng quy định, cung cấp thông tin sai sự thật, vi phạm pháp luật cần báo ngay cho các cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động”, ông Đặng Phước Mỹ, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thông tin.
Bài, ảnh: HUẾ THU