Cầy vằn-loài ĐVHD nguy cấp, quý hiếm
Từ ý thức người dân
Mới đây trong lúc khai thác rừng keo cạnh Vườn Quốc gia Bạch Mã (QGBM), chị Trương Thị Thu Thỏa ở thôn Khe Su, xã Lộc Trì (Phú Lộc) phát hiện cá thể cu li bị lạc đàn. Dù chưa rõ động vật này quý hiếm hay không, nhưng chị Thỏa biết là ĐVHD nên đã bàn giao cho Vườn QGBM chăm sóc, cứu hộ để thả về môi trường tự nhiên.
Thông qua đọc sách báo, xem ti vi và các đợt tuyên truyền của cơ quan chức năng, chị Thỏa luôn ý thức rằng, bảo vệ ĐVHD, môi trường sinh thái cũng chính là bảo vệ sự sống của con người. Chị Thảo luôn giáo dục con cái, người thân có ý thức bảo vệ ĐVHD. Trước đây, chị Thỏa cũng đã từng cứu một cá thể khỉ mặt đỏ bị dính bẫy, sau đó bàn giao cho cơ quan chức năng thả về môi trường tự nhiên.
Lãnh đạo Vườn QGBM đánh giá, thời gian gần đây, người dân đã ý thức khá cao, tham gia bảo vệ ĐVHD. Số vụ săn bắt ĐVHD tại Vườn QGBM giảm đáng kể qua các năm, riêng năm 2019 giảm 10 vụ so với năm trước. Chừng ba năm trở lại đây, Vườn QGBM đã tiếp nhận hàng chục cá thể ĐVHD từ người dân, sau đó cứu hộ, chăm sóc, thả về môi trường tự nhiên.
Tính riêng năm 2019, lực lượng kiểm lâm trên địa bàn tỉnh đã tiếp nhận và cứu hộ 27 cá thể ĐVHD, thả về môi trường tự nhiên. Trong đó, đáng chú ý có đến 8 cá thể động vật rừng nguy cấp, quý hiếm. Ngành kiểm lâm cũng đã hỗ trợ quản lý 47 trại nuôi ĐVHD thông thường với 1.366 cá thể.
Theo đánh giá của Chi cục Kiểm lâm tỉnh, số vụ săn bắt ĐVHD trên địa bàn tỉnh ngày càng giảm, tuy nhiên vẫn còn diễn biến khá phức tạp. Tại một số hàng quán trên địa bàn hai huyện miền núi Nam Đông, A Lưới, một số xã vùng gò đồi vẫn lét lút kinh doanh, chế biến các món ăn từ sản phẩm ĐVHD. Một bộ phận người tiêu dùng vẫn cho rằng, ăn thịt ĐVHD rất bổ cho sức khỏe. Một số người còn muốn thể hiện “đẳng cấp dân chơi” khi ăn thịt một số ĐVHD có giá trị, đắt tiền.
Năm vừa qua, lực lượng kiểm lâm đã bắt giữ, xử lý 17 vụ vi phạm về săn bắt, buôn bán ĐVHD với số lượng 35 cá thể, trọng lượng gần 71kg. Trong đó có 15 cá thể động vật rừng nguy cấp, quý hiếm với trọng lượng 32,5kg.
Cảnh báo và ngăn chặn kịp thời
Cá thể tê tê được người dân phát hiện, giao cho Vườn QGBM năm 2019
Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo có đến 70% bệnh truyền nhiễm từ động vật lây sang người hiện nay đều có nguồn gốc từ ĐVHD. Tổ chức này cũng đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với chủng mới của dịch COVID-19, trong đó ĐVHD cũng là một nguồn lây nhiễm dịch bệnh này. Tuy nhiên, một bộ phận người dân hiện nay vì lợi ích trước mắt đã bất chấp cảnh báo, quy định, lén lút săn bắt phục vụ nhu cầu tiêu thụ tại địa phương và các quán nhậu trên địa bàn tỉnh.
Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạo, khó lường, các cơ quan chức năng đang tập trung tuyên truyền, giáo dục và tăng cường triển khai các biện pháp ngăn chặn nạn săn bắt ĐVHD. Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phong Điền, ông Trần Xuân Hai thông tin, từ khi xảy ra dịch bệnh COVID-19 đến nay, theo chỉ đạo của UBND tỉnh, lực lượng kiểm lâm của đơn vị đã tăng cường chốt chặn tại các cửa rừng, tuần tra tại các “điểm nóng” nhằm ngăn chặn kịp thời các dấu hiệu, vụ săn bắt ĐVHD.
Lực lượng kiểm lâm phối hợp với quản lý thị trường, công an tiến hành kiểm tra đột xuất tại các nhà hàng, quán nhậu trên địa bàn nhằm xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm trong kinh doanh ĐVHD. Quá trình tuần tra, kiểm soát, các lực lượng kết hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức, vận động người dân không săn bắt, tiêu thụ sản phẩm ĐVHD. Riêng đối với các lô hàng ĐVHD có nguồn gốc từ nước ngoài, hoặc tỉnh khác đi qua địa bàn tỉnh được cơ quan chức năng kiểm tra chặt chẽ giấy chứng nhận kiểm dịch, an toàn thực phẩm, đảm bảo các điều kiện quy định mới được lưu thông.
Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Nam Đông, ông Hoàng Văn Chúc nhận định, nạn săn bắt ĐVHD trên địa bàn huyện đang diễn biến khá phức tạp. Một số loài thường bị đe dọa như sơn dương, chồn, cầy, khỉ, mang... do số lượng cá thể tương đối lớn và nhu cầu tiêu thụ khá mạnh. Trong khi cảnh báo nguy cơ lây nhiễm bệnh từ ĐVHD sang người là điều đáng lo ngại, trong điều kiện dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp.
Hơn một tháng nay, ngành kiểm lâm huyện Nam Đông phối hợp với các địa phương tăng cường tuần tra, giám sát tại các khu rừng có sự hiện diện nhiều loài ĐVHD, cũng là “điểm nóng” diễn ra nạn săn bắt. Cán bộ kiểm lâm cũng đã “kết nối” với nhiều người dân địa phương đáng tin cậy để “phục kích”, thông báo kịp thời đến cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu, tình trạng săn bắt, vận chuyển, tiêu thụ sản phẩm ĐVHD.
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, tính từ khi xảy ra dịch bệnh COVID-19 đến nay, trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận, phát hiện các vụ vi phạm săn bắt, vận chuyển, tiêu thụ ĐVHD trái phép. Tuy nhiên, các lực lượng vẫn không chủ quan, luôn đề cao cảnh giác, thường xuyên và chủ động triển khai các biện pháp ngăn ngừa nhằm bảo vệ các loài ĐVHD cũng như sự an toàn cho người dân trước đại dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, khó lường.
Bài, ảnh: Hoàng Triều