Trạm Vrain được lắp đặt tại xã Hương Sơn (Nam Đông)
Là địa bàn có lượng mưa lớn, tiềm ẩn nguy cơ lũ quét, lũ ống dọc sông suối và sạt lở núi vào mùa mưa bão, hàng năm, công tác ứng phó thiên tai tại xã Hương Sơn (Nam Đông) luôn đặt lên hàng đầu. Ông Hồ Thanh Nghi - Chủ tịch UBND xã Hương Sơn cho biết, mới đây người dân cũng như địa phương rất phấn khởi, yên tâm khi được chọn điểm đặt thêm 1 trạm Vrain, nâng số lượng trạm đo mưa của xã lên 2 trạm nhằm phục vụ công tác ứng phó thiên tai. Số liệu mưa tự động là số liệu đầu vào quan trọng, được truyền liên tục, để các cơ quan chức năng cấp trên có những chỉ đạo, giải pháp cho các tình huống, mô hình dự báo lũ, ngập úng, lũ quét, sạt lở núi ở địa phương.
Theo đánh giá của Công ty TNHH NN MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh, dữ liệu từ các trạm mưa được quan trắc và truyền số liệu tự động sẽ nâng cao hiệu quả dự báo, cảnh báo, phát hiện sớm khả năng xuất hiện lũ lụt, lũ lên đột ngột, đặc biệt tại vùng núi, thượng nguồn các hồ chứa. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn (KTTV) của các hồ chứa nước thủy lợi lớn và một số công trình thủy lợi trọng điểm trên địa bàn đều quan trắc thủy văn mực nước, lượng mưa theo hình thức thủ công, hầu hết các hồ chưa có thiết bị đo mưa trong lưu vực. Do việc quan trắc bằng phương thức thủ công nên số liệu chưa được cập nhật thường xuyên liên tục, có sự sai số cao, chưa chuẩn hóa, đồng bộ được cơ sở dữ liệu.
Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh cho biết, năm 2022, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai (gọi tắt Quỹ) đã hỗ trợ đầu tư lắp đặt hoàn thành thêm 10 trạm Vrain phục vụ cảnh báo sớm mưa lũ tại cộng đồng, nâng tổng số lượng trạm đo mưa trên địa bàn tỉnh lên 35 trạm. Trong đó, Quỹ đã tài trợ 25 trạm, góp phần giúp các cơ quan, tổ chức và Nhân dân tăng cường năng lực theo dõi, cảnh báo, ứng phó với mưa lũ theo thời gian thực, đặc biệt là hỗ trợ cho công tác quản lý vận hành an toàn liên hồ chứa nước trên lưu vực sông Hương, giảm thiểu các thiệt hại do lũ lụt gây ra.
Một số vị trí lắp đặt các trạm Vrain đã được bố trí ở các địa phương như trạm UBND xã Hương Sơn, trạm UBND xã Hương Phú, trạm UBND xã Thượng Quảng thuộc huyện Nam Đông (thượng nguồn hồ Tả Trạch); trạm UBND xã Bình Tiến, thuộc TX. Hương Trà (thượng nguồn hồ Bình Điền); trạm Vườn Quốc gia Bạch Mã; trạm Đồn Biên phòng Lăng Cô, trạm Đồn Biên phòng cảng Chân Mây thuộc huyện Phú Lộc và trạm Văn phòng Ban Quản lý Rừng phòng hộ Hương Thủy thuộc TX. Hương Thủy.
Ông Đăng Văn Hòa, Phó Chánh Văn phòng PCTT&TKCN tỉnh thông tin, hệ thống Vrain là sản phẩm công nghệ tiến tiến, hiện đại. Để phục vụ công tác ứng phó thiên tai, Sở TT&TT đã tích hợp Vrain vào Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh để kết nối các thiết bị đo mưa tự động vào hệ thống dùng chung của tỉnh phục vụ công tác chỉ đạo điều hành và cảnh báo thiên tai.
Tại mỗi địa phương được hỗ trợ lắp đặt trạm đo mưa, đơn vị cung ứng dịch vụ WATEC đã tổ chức hướng dẫn sử dụng khai thác dữ liệu đo mưa tự động trên ứng dụng điện thoại cho các cán bộ xã, đơn vị quản lý, đồng thời cung cấp tài liệu kỹ thuật và tổ chức hướng dẫn sử dụng khai thác dữ liệu cho cơ quan phòng chống thiên tai.
Các dữ liệu đo mưa tự động được cập nhật và hiển thị lên hệ thống đo mưa của các địa phương cũng như kết nối về hệ thống dữ liệu KTTV của Tổng cục KTTV và Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng chống thiên tai ngay sau khi trạm đo mưa được lắp đặt xong.
Thông tin từ hệ thống trạm đo mưa này sẽ giúp cho ngành KTTV có thêm số liệu tham khảo hiện thời và lưu trữ trong mạng thông tin chuyên ngành của ngành KTTV để làm số liệu đầu vào, giúp cho các dự báo viên có thêm thông tin số liệu hiện thời và quá khứ để phục vụ cho việc phân tích, chạy mô hình đưa ra bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai.
Mới đây, tại buổi nghiệm thu các trạm Vrain, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Hải Minh khẳng định, thời gian qua, công tác PCTT&TKCN được các cấp uỷ Đảng, Chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm chỉ đạo. Trước tác động của BĐKH toàn cầu, thiên tai ngày càng phức tạp, khó lường và có thể xảy ra trên khắp các địa phương, công tác phòng, chống thiên tai được xác định là một nhiệm vụ quan trọng.
“UBND tỉnh cam kết tiếp tục chỉ đạo các đơn vị và địa phương tích cực phối hợp triển khai xây lắp đặt các trạm đo mưa tự động Vrain, xây dựng các bể bơi phòng, tránh đuối nước và các hoạt động hỗ trợ của Quỹ giúp Nhân dân chủ động phòng tránh thiên tai”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Hải Minh nhấn mạnh.
Lắp đặt trạm Vrain tại Trường Sa
Năm 2022, Tổng cục KTTV đã lắp đặt trạm Vrain tại huyện đảo Trường Sa với công nghệ hoàn toàn do Việt Nam sản xuất, nâng số lượng trạm do Quỹ cộng đồng phòng, tránh thiên tai vận động tài trợ để lắp đặt cho các địa phương lên 151 trạm. Hệ thống trạm đo mưa được lắp đặt tại khu vực quần đảo Trường Sa đã được các đơn vị nghiệp vụ của Tổng cục KTTV hoàn thành kiểm tra, kiểm soát và đưa vào hệ thống nghiệp vụ của mạng lưới gần 1.000 trạm Vrain trong hệ thống trạm quan trắc KTTV quốc gia.
Bài, ảnh: Hà Nguyên