Các nhà lãnh đạo tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN hôm 6/9. Ảnh: EPA
Đoàn kết, cùng chung tiếng nói
Có thể thấy, một trong những điểm nhấn của Hội nghị ASEAN 28-29 là Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc, kỷ niệm 25 năm quan hệ đối thoại song phương. Theo Tiến sĩ Tang Siew Mun, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu ASEAN tại Viện ISEAS-Yusof Ishak (Singapore), đây là một cơ hội hiếm có để ASEAN “truyền đạt quan điểm thẳng thắn” với các nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Hiện nay, tranh chấp ở Biển Đông trở thành mối quan tâm khu vực trên nhiều cấp độ, bao gồm cả quyền tự do hàng hải và hàng không, tuân thủ luật pháp quốc tế và giữ gìn Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác mà các nước ASEAN, Trung Quốc và 21 quốc gia khác đã cam kết.
Đối với ASEAN, quan trọng nhất là đoàn kết trước vấn đề liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông. Tờ Straitstimes ngày 7/9 trích dẫn phát biểu của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nhận định: “Không dễ dàng để ASEAN có chung một tiếng nói. Điều đó phụ thuộc vào các vấn đề nhất định”.
Trong một động thái liên quan tại cuộc gặp của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với Tổng thống Philippines Rodrigo Durtete hôm 6/9, lãnh đạo hai nước cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, thúc đẩy hợp tác ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS, đồng thời nhất trí cùng hợp tác để phấn đấu cho các mục tiêu này.
Đem lại thịnh vượng và an ninh cho cộng đồng
Trước đó, trong bài phát biểu tại lễ khai mạc hội nghị, Chủ tịch nước CHDCND Lào Bounnhang Vorachith khẳng định, sau khi vượt qua nhiều thách thức trong thời gian qua, ASEAN đã đạt được nhiều thành tựu và đóng vai trò quan trọng trong khu vực. Đến nay, khối 10 quốc gia thành viên trở thành một thị trường chung có tổng sản phẩm nội địa (GDP) trị giá 2,43 nghìn tỷ USD trong năm 2015, trở thành nền kinh tế lớn thứ 6 trên thế giới với tốc độ tăng trưởng GDP mỗi năm đạt 7%.
Theo ông Vorachith, ASEAN hiện không chỉ là cơ hội đối với 620 triệu dân nội khối, mà còn cho cả các nước bên ngoài. Qua đó, Chủ tịch nước CHDCND Lào kêu gọi các quốc gia thành viên tăng cường hợp tác với các đối tác bên ngoài, từ đó cùng chia sẻ các vấn đề khu vực và quốc tế.
Chủ tịch nước CHDCND Lào nhấn mạnh, các quốc gia thành viên cần nỗ lực để thực thi tầm nhìn ASEAN 2025, trong bối cảnh khu vực và quốc tế đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là chủ nghĩa khủng bố, thiên tai và tranh chấp lãnh thổ.
Tại phiên họp toàn thể của các nhà lãnh đạo ASEAN sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, mỗi quốc gia thành viên đều có lợi ích và trách nhiệm trong việc tăng cường đoàn kết và thống nhất ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích của ASEAN, một cộng đồng cùng chung vận mệnh.
Ngoài ra, ASEAN cũng cần đẩy mạnh việc xây dựng lòng tin, các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, phát huy những quy tắc và chuẩn mực ứng xử của ASEAN, đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hiệp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), tôn trọng tiến trình ngoại giao và pháp lý, giữ gìn hòa bình, an ninh, ngăn ngừa nguy cơ xung đột ở khu vực, hợp tác ứng phó với những thách thức an ninh phi truyền thống.
Về kinh tế, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định, ưu tiên trong lĩnh vực này là thuận lợi hóa thương mại, cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ trong những ngành kinh tế có giá trị gia tăng và hàm lượng công nghệ cao, thúc đẩy hợp tác khu vực về giám sát kinh tế vĩ mô, bảo đảm ổn định tài chính tiền tệ.
Thêm vào đó, ASEAN cần tiếp tục đẩy mạnh giao lưu, trao đổi văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và quản lý thiên tai. ASEAN cũng nên tập trung phát triển mạng lưới đường bộ và đường sắt, tăng cường năng lực đường biển và hàng không, nâng cao năng lực hội nhập khu vực của Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
LÊ THẢO (Tổng hợp và lược dịch từ Asean.org, Straitstimes & Asiaone)