Để hiểu hơn về vấn đề này, Báo Thừa Thiên Huế đã phỏng vấn Thầy thuốc ưu tú, bác sĩ Nguyễn Võ Hinh, Giám đốc Trung tâm Phòng chống sốt rét - ký sinh trùng - côn trùng.
Thưa Bác sĩ, có tin đồn cho rằng loại bọ xít hút máu người sẽ truyền bệnh ngủ và bệnh Chaga’s, gây cho bệnh nhân bị tổn thương ở tim, hệ tiêu hoá, thậm chí tử vong?
Không đúng như vậy. Thực ra, bệnh Chaga’s xuất hiện ở một số nước châu Mỹ do rận, rệp truyền và bệnh ngủ (sleeping sickness) xuất hiện ở một số nước châu Phi do ruồi truyền. Có thể nói, người bị nhiễm bệnh do các loại côn trùng, như rận, rệp, ruồi... mang mầm bệnh chích đốt máu và xâm nhập vào cơ thể qua vết đốt để gây bệnh. Mầm bệnh là ký sinh trùng nội bào, bệnh Chaga’s do loại Trypanosoma cruzi và bệnh ngủ do loại Trynanosoma brucei gây nên.
Bệnh Chaga’s là bệnh lây truyền từ động vật sang người. Thể cấp tính của bệnh thường nhẹ, có sốt. Thể mạn tính có nồng độ kháng thể mầm bệnh cao và không có triệu chứng lâm sàng; một số ít bệnh nhân mạn tính bị tổn thương ở tim, hệ tiêu hoá, thậm chí tử vong. Bệnh ngủ lây truyền qua các vết đốt của loài ruồi Glossina bị nhiễm bệnh, có biểu hiện lâm sàng sớm với các nốt bị ruồi đốt rất đặc hiệu; người bệnh bị sốt, viêm hạch lympho... Nếu diễn biến muộn và không được điều trị sẽ gây nên bệnh ngủ do viêm não - màng não, có thể dẫn đến tử vong.
Ở Việt Nam chưa bao giờ xuất hiện hai loại bệnh này và chưa có một công trình nghiên cứu nào xác định bệnh Chaga’s và bệnh ngủ hiện diện, lưu hành tại các địa phương trong nước.
Khi xác định một loài côn trùng như muỗi, rận, rệp, ruồi, bọ chét, bọ xít...nghi ngờ có khả năng truyền bệnh cần phải có yếu tố gì, thưa bác sĩ?
Khi xác định một loài côn trùng như muỗi, rận, rệp, ruồi, bọ chét, bọ xít...nghi ngờ có khả năng truyền bệnh, cần xem xét đặc điểm thành phần loài, sinh lý, sinh thái, tỷ lệ, mật độ hoạt động... của loài côn trùng; đồng thời, yêu cầu bắt buộc là phải khẳng định được vai trò truyền bệnh của loài côn trùng này, có nghĩa là loài côn trùng truyền bệnh phải mang yếu tố mầm bệnh. Loài bọ xít hút máu người bắt được thời gian qua ở một số địa phương, như Hà Nội, Đà Nẵng, Huế... đã được PGS.TS. Nguyễn Văn Châu, chuyên gia côn trùng y học kiểm nghiệm mẫu vật thu được và xác định đây là loài bọ xít có tên là Triatoma rubro fasciata. Những con bọ xít hút máu người nghi ngờ truyền bệnh vừa bắt được tại phường Tây Lộc, phường Vĩnh Ninh, thành phố Huế giống như loài bọ xít hút máu người bắt được tại một số nơi ở Hà Nội. Riêng vai trò truyền bệnh của bọ xít hút máu người này chưa có cơ sở khoa học để kết luận.
Các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu xác định vai trò truyền bệnh của loại bọ xít hút máu người này, có nghĩa là phải tìm cho ra được mầm bệnh Trypanosoma cruzi hoặc Trypanosoma brucei. Dù chưa có cơ sở để kết luận loại bọ xít hút máu người truyền bệnh, nhưng chúng ta cũng cần phải đề phòng với loại côn trùng này.
Theo bác sĩ, mọi người cần làm gì để đề phòng với loại bọ xít hút máu người ?
Đối mặt với tình hình trên, cộng đồng người dân đừng nên quá lo lắng, hoang mang. Phải tìm cách tự bảo vệ mình và gia đình, không tiếp xúc với các loài côn trùng hút máu, trong đó có loại bọ xít nghi ngờ truyền bệnh bằng cách sử dụng màn ngủ, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, cải tạo cảnh quan môi trường sống, kiểm tra nơi trú ẩn của bọ xít ở các khe cửa, tủ, giường...nếu như thấy xuất hiện ở trong nhà thì phải tiêu diệt loại trừ.
Xin cám ơn bác sĩ
Đinh Hoàng Xuân Hồng (thực hiện)