Hình ảnh truyền thông về bệnh đậu mùa khỉ từ Bộ Y tế. Ảnh: Tư liệu
Chủ động kiểm soát
Ngày 23/7, WHO tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu do tốc độ lây truyền nhanh, nguy cơ về sự lan rộng hơn nữa tới các quốc gia khác. Đến nay, thế giới ghi nhận gần 16.000 trường hợp mắc tại 74 quốc gia, tử vong 5 trường hợp.
Từ tháng 4/2022, nước ta đã bỏ tờ khai y tế đối với khách quốc tế. Vì vậy, nguy cơ xâm nhập bệnh đậu mùa khỉ là rất lớn. Chủ động phát hiện, ngăn chặn các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm lan truyền qua biên giới, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đã đề nghị Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế và trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành có hoạt động kiểm dịch y tế thực hiện nghiêm, đầy đủ các hoạt động kiểm dịch y tế đối với người, phương tiện và hàng hóa...
Tại Thừa Thiên Huế, thời gian qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã chủ động phối hợp với các ngành liên quan thực hiện tăng cường công tác giám sát, phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ ở các cửa khẩu, nhất là các trường hợp đi về từ các quốc gia đang lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ. Tại cửa khẩu đường bộ A Đớt và Hồng Vân, huyện A Lưới, ngay từ năm 2020 khi dịch COVID-19 bùng phát cho đến nay, hai quốc gia Việt Nam và Lào đã tạm thời đóng cửa, ngưng việc giao lưu, thông thương qua cửa khẩu. Tuy nhiên, việc đi lại qua đường mòn, lối mở để thăm người thân và các mối quan hệ thân tình giữa các bản/làng hai bên biên giới Việt-Lào vẫn tiếp diễn.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã yêu cầu cán bộ kiểm dịch y tế quốc tế tại hai chốt A Đớt và Hồng Vân tích cực phối hợp với lực lượng Bộ đội Biên phòng, tăng cường theo dõi, giám sát tình trạng sức khỏe của người dân các bản hai bên biên giới. Đồng thời, tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân về bệnh đậu mùa khỉ và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo khuyến cáo của cơ quan y tế. Trong trường hợp phát hiện ca bệnh nghi ngờ, tạm thời cách ly và báo cáo kịp thời với Sở Y tế để phối hợp với các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur để chẩn đoán xác định ca bệnh.
6 biện pháp phòng bệnh
Theo các chuyên gia y tế, biểu hiện của bệnh đậu mùa khỉ có thể khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh. Nhưng tương tự như đậu mùa, các triệu chứng thường là sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi, phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể. Bệnh thường nặng ở trẻ em, phụ nữ có thai hoặc người suy giảm miễn dịch.
Hiện, chưa xác định tình trạng người nhiễm virus đậu mùa khỉ không triệu chứng. Thời gian ủ bệnh từ 5-21 ngày. Thời gian người bệnh có thể lây nhiễm cho người khác là từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên đến khi tất cả các lớp vảy trên các vị trí phát ban bong tróc hết. Đậu mùa khỉ ở người lây truyền khi tiếp xúc trực tiếp gần, lây qua vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Sự lây truyền có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi hoặc khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh. Các biến chứng có thể gồm nhiễm trùng thứ phát, viêm phế quản phổi, nhiễm trùng huyết, viêm não và nhiễm trùng giác mạc kèm theo mất thị lực. Bệnh có tỷ lệ tử vong dao động từ 0-11%.
Ngành y tế khuyến cáo người dân 6 biện pháp phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ, gồm: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay; người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời; tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh; Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với động vật có vú. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn; đảm bảo an toàn thực phẩm, thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.
ĐỒNG VĂN