Phòng, ngừa tai biến sản khoa

Lợi ích theo dõi thai kỳ

Bác sĩ Bạch Cẩm An, nguyên Trưởng Khoa sản, Bệnh viện Trung ương Huế (BV TW Huế) cho rằng, những tai biến thường gặp trong sản khoa là chảy máu sau sinh (băng huyết), sản giật, nhiễm trùng, vỡ tử cung, uốn ván sơ sinh... Băng huyết sau sinh là tai biến thường gặp, được xếp vào một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân: người sinh nhiều lần, thai lớn hay đa thai, ối nhiều, quá trình chuyển dạ kéo dài, tử cung có chất lượng xấu (có sẹo mổ, nhân xơ), bánh nhau bám thấp ở đoạn dưới tử cung...

Phòng, ngừa tai biến sản khoa - Khám, theo dõi sản phụ tại Bệnh viện Quốc tế Huế

Tai biến sản khoa có thể phòng ngừa nếu làm tốt công tác quản lý thai nghén tại tuyến y tế cơ sở theo đúng “Hướng dẫn chuẩn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản”. Chẳng hạn, tai biến vỡ tử cung, có thể phòng ngừa nếu thai phụ khám định kỳ để phát hiện trường hợp thai nghén có nguy cơ cao (có sẹo mổ cũ ở tử cung, thai quá lớn) để chọn nơi sinh an toàn, có bác sĩ phẫu thuật. Với tai biến sản giật, nếu được khám thai phát hiện tình trạng tăng huyết áp, phù nề, nước tiểu có protein ngay từ ban đầu, thai phụ sẽ được theo dõi, điều trị và ngăn chặn cơn sản giật xảy ra.

Theo bác sĩ Bạch Cẩm An, thực tế nhiều thai phụ có những dấu hiệu bất thường nhưng vẫn nghĩ là bình thường, lúc đưa đến BV thì quá muộn. Trường hợp này là những người thấy bị phù mà không biết bản thân có thể đang đối diện với hội chứng huyết áp cao trong thai kỳ. Hay, thai phụ bị nhức đầu, chóng mặt lại chủ quan cho rằng mình bị cảm gió...nhưng đó chính là những biểu hiện của sản giật. Có những thai phụ đau thượng vị hoặc đau dạ dày, nhưng là dấu hiệu của tiền sản giật nặng. Sau sinh, nhiều sản phụ bị sốt lại nghĩ cảm cúm, hoặc căng sữa, nhưng thực tế là do nhiễm trùng sản dịch, ứ dịch, nếu chậm đưa đến BV có thể đe dọa đến tính mạng.

Tuân thủ quy trình khám thai

Hiện nay, nhiều trường hợp thai phụ chú trọng đến việc siêu âm hơn khám thai định kỳ. Bác sĩ Nguyễn Văn Tín, Trưởng khoa sản, BV Phú Vang cho rằng, đó là những sai lầm của sản phụ. Siêu âm để biết mức độ phát triển của em bé và hoàn toàn khác với khám thai định kỳ. Theo quy định của ngành y tế, khám thai để bác sĩ biết về tiền sử bệnh tật của sản phụ (có mắc các bệnh huyết áp cao, tim, gan, thận…), cân, đo vòng bụng sản phụ… Những công đoạn này, bác sĩ có thể phát hiện bệnh sớm, tiên lượng được những yếu tố nguy cơ trong quá trình mang thai và sinh nở. Với phụ nữ vốn có bệnh nặng về tim, gan, thận từ trước, nhất thiết phải được bác sĩ theo dõi, quản lý chặt chẽ trong suốt thai kỳ.

Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có 80 triệu ca đẻ thì 10 triệu ca có tai biến và gần 1/3 trong số này tử vong mẹ. Tại Việt Nam, mặc dù Bộ Y tế khẳng định con số tử vong mẹ hiện nay giảm 3 lần so với 10 năm trước nhưng tỷ lệ vẫn còn cao. Các chuyên gia y tế cảnh báo, trung bình mỗi ngày tại Việt Nam có 4.000 ca sinh thì 2 trường hợp tử vong mẹ, nguy hiểm hơn tai nạn giao thông gấp 1.000 lần.

Bác sĩ Bạch Cẩm An cho rằng, phòng ngừa tai biến sản khoa, ngoài sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ y tế, cần sự chủ động của các sản phụ trong chăm sóc sức khỏe thai sản. Sản phụ cần đi khám thai định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Đôi khi có trường hợp chỉ siêu âm xem trai gái, hoặc quan niệm siêu âm là biết tất cả mà bỏ qua các quy trình khám thai để phát hiện thai nghén nguy cơ là rất nguy hiểm đến tính mạng cho mẹ và em bé. “Tai biến sản khoa là ngoài ý muốn của y, bác sĩ. Bản thân luôn mong muốn các đồng nghiệp tích cực hơn trong công tác chăm sóc người bệnh; người nhà hỗ trợ nhiều hơn trong việc cùng các nhân viên y tế theo dõi sản phụ trong thai kỳ và chuyển dạ. Chỉ có vậy, mới hạn chế đến mức thấp nhất các tai biến sản khoa...”, bác sĩ An nói.

Minh Văn