Người làm ăn ở biển mỗi năm cũng chỉ được một mùa trong khi phải bỏ tiền đầu tư. Thế nên mọi thứ có “chặt chém” đôi chút cũng dễ được thông cảm. Nó chỉ thành vấn đề khi sự dễ thông cảm ấy bị lạm dụng để trở thành những cái “máy chặt” đúng nghĩa vào túi tiền của khách. Chuyện này thì lâu nay có lẽ không xuất hiện ở Huế nữa do những tác động từ nhiều phía, nhưng tác động nhiều nhất là các chủ quán đã biết đó là kiểu làm ăn không bền, nhất là khi tiếng lành đồn xa mà tiếng dữ cũng đồn xa trong thời đại thông tin mạng.
Kể từ đầu quý 2 đến nay, một số ngân hàng trên địa bàn áp dụng biểu lãi suất huy động vốn mới. So với đầu năm, lãi suất huy động vốn tiền đồng giảm thêm khoảng 0,1 - 0,5%/năm ở hầu hết các kỳ hạn. Tuy nhiên, lãi suất cho vay vẫn còn neo ở mức cao, nhất là các khoản trung, dài hạn.
Trên biểu lãi suất của một số ngân hàng xuất hiện mức lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 năm hoặc 13 tháng, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung. Một điều hơi lạ, trên cùng biểu lãi suất của một ngân hàng, kỳ hạn 1 năm chỉ 6%/năm nhưng kỳ hạn 13 tháng lãi suất huy động “nhảy” lên 7%/năm với điều kiện khách hàng gửi từ 100 tỷ đồng trở lên.
Một ngân hàng khác niêm yết biểu lãi suất kỳ hạn 1 năm chỉ dưới 6%/năm nhưng chuyển sang kỳ hạn 13 tháng, lãi suất hơn 7,5%/năm với điều kiện khách hàng phải gửi từ 500 tỷ đồng trở lên. Một ngân hàng thương mại cổ phần còn ghi rõ: Lãi suất này được tham chiếu để tính lãi suất cho các hợp đồng tín dụng.
Đây phải chăng là “động tác kỹ thuật” để ngân hàng neo lãi suất cho vay ở mức cao mà không bị “lời ra tiếng vào”, bởi hầu hết hợp đồng tín dụng cho vay trung, dài hạn, mức lãi suất điều chỉnh 1-2 quý (3-6 tháng)/lần theo thị trường được tính bằng công thức: Lãi suất huy động kỳ hạn 1 năm hoặc 13 tháng + biên độ 2,5%-4%. Nếu lãi suất huy động kỳ hạn 1 năm-13 tháng càng neo cao, ngân hàng càng có lý do để chần chừ hạ lãi suất.
Nhiều doanh nghiệp than rằng: Từ đầu năm đến nay, chỉ số giá tiêu dùng ở mức thấp. Đây là cơ sở để ngân hàng hạ lãi suất huy động vốn. Nhưng lãi suất cho vay, nhất là các khoản vay trung, dài hạn lại không giảm tương ứng, khiến doanh nghiệp không mạnh dạn vay vốn để đầu tư.
Lãnh đạo một ngân hàng phân trần: Không phải ngân hàng cố tình “lách” mà đây chỉ là cách để ngân hàng không phải điều chỉnh giảm quá sâu lãi suất những khoản vay cũ. Nhiều khoản vay trung, dài hạn được giải ngân cách đây vài năm, thời điểm đó mức lãi suất huy động rất cao, ngân hàng đã trả cho người gửi tiền. Nay ngân hàng cũng phải cân đối chi phí và lợi nhuận nên không thể đột ngột giảm quá sâu.
Một chuyên gia tài chính phân tích: Các ngân hàng tung ra hàng loạt gói tín dụng ưu đãi lãi suất chỉ 5%-7%/năm trong thời gian đầu để kéo khách. Nhưng nếu cho vay quá thấp, ngân hàng sẽ không có lợi nhuận bởi huy động kỳ hạn dài lãi suất đã 6%-7%/năm. Họ bù đắp bằng cách nào? Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 năm-13 tháng được đẩy lên cao đột biến, dùng để tham chiếu tính lãi suất cho vay trung dài hạn các năm tiếp theo là một thủ thuật. Năm đầu ưu đãi, ngân hàng sẽ lấy lại vốn tiền lãi vay ở các năm tiếp theo. Đây là “chiêu” về mặt kỹ thuật mà không phải doanh nghiệp hay người vay nào cũng tinh ý.
Cũng theo chuyên gia này, nếu tham chiếu lãi suất cho vay từ lãi suất huy động thì mức lãi suất gửi kỳ hạn 13 tháng không được có điều kiện. Áp một mức lãi suất tiền gửi mà không thực tế, rồi tham chiếu cho vay là không sòng phẳng với khách hàng.