    |
 |
| Một góc không gian tranh dân gian Đông Hồ cuốn hút người xem |
Những ngày giữa tháng 4, nhiều người đi qua không gian Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị trên đường Lê Lợi (TP. Huế) ít nhiều bị cuốn hút bởi những bức tranh dân gian truyền thống. Được bày biện theo từng dòng tranh, từ bên trong ngôi nhà kiến trúc Pháp cho đến phía sân vườn bên ngoài, tiệm cận với bờ sông Hương thơ mộng, những bức tranh ấy nổi bật với những sắc màu đặc trưng.
Ở đó, có hơn 120 tác phẩm và hàng chục bản khắc in tranh thuộc 4 dòng tranh tiêu biểu của Việt Nam, gồm Đông Hồ (Bắc Ninh), Hàng Trống, Kim Hoàng (Hà Nội) và tranh làng Sình của xứ Huế, được Bảo tàng Mỹ thuật Huế trưng bày, giới thiệu.
Các dòng tranh này được thể hiện qua nét khắc, vẽ tài hoa của người nghệ nhân với nội dung phong phú, đa dạng, màu sắc tự nhiên rực rỡ mang tính nghệ thuật cao, truyền tải ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Không chỉ đáp ứng các nhu cầu thẩm mỹ và tín ngưỡng tâm linh của người dân, mà các dòng tranh còn ẩn chứa những nội dung giáo dục đạo đức, nhân cách trong cuộc sống thường ngày.
Những tác phẩm, như Phú Quý, Gà dạ xướng, Gà trống hoa hồng, Vinh hoa, Tố nữ ngồi, Trâu sáo, Đám cưới chuột (Đông Hồ), Nam Tào, Bắc Đẩu, Độc hổ đại màu đỏ, Tố nữ, Ngũ hổ đại (Hàng Trống), Lợn nái đen, Thần kê, Ông tướng, Tứ thời, Truyện Kiều (Kim Hoàng), Bát âm - kèn, đàn nguyệt, trống, đàn tranh, đàn bầu, sáo, tỳ bà, nhị; thế mạng đàn bà, thế mạng đàn ông (làng Sình) như đưa người thưởng lãm đi về những hoài niệm xưa cũ.
Nhiều người xem đã không khỏi trầm trồ bởi cái đẹp truyền thống, cách chế tác, kỹ thuật in mà trên nữa đó là cách mà các nghệ nhân giữ nghề, truyền nghề để những dòng tranh ấy không bị thất truyền mà còn phát triển mạnh. “Chính những bức tranh ấy đã giúp mình hiểu hơn về văn hóa, nét đẹp của người Việt, của một môn nghệ thuật mà tưởng chừng chỉ có ở ngày xưa”, chị Hoài Thu (TP. Huế) chia sẻ khi xem các tác phẩm.
Mỗi dòng tranh có sự cuốn hút riêng với người xem bởi lịch sử dòng tranh, những đề tài mà họ ưa thích. Dù rất thích dòng tranh làng Sình của quê hương, nhưng anh Nguyễn Quốc (TP. Huế) cũng phải thú nhận, các dòng tranh ở phía Bắc không hề thua kém về kỹ thuật cũng như đề tài.
Dòng tranh Hàng Trống là dòng tranh dân gian mà anh Quốc ấn tượng. Dòng này tranh ngoài nội dung phục vụ tín ngưỡng, tâm linh, trang trí tại các đền, đình, chùa, miếu, phủ, điện thờ… còn để phục vụ phong tục chơi tranh cổ truyền, nhất là vào dịp Tết Nguyên đán. “Càng nhìn càng mê, nó có sức hút kỳ lạ từ các họa tiết cho đến sắc màu”, anh Quốc trầm trồ.
Cũng ở không gian ấy, rất nhiều phụ huynh đã đưa các em nhỏ đến để trải nghiệm thực tế, sáng tác ra một tác phẩm dưới sự hướng dẫn trực tiếp của các nghệ nhân. Nhiều em nhỏ như được đắm chìm trong không gian truyền thống, được hiểu thêm về văn hóa, lịch sử của người Việt xưa qua mỗi tác phẩm mà mình tự tay tạo nên.
Bà Đinh Thị Hoài Trai, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Huế cho hay, tranh dân gian là một trong những nét văn hóa độc đáo của dân tộc Việt Nam được sáng tác để phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày của Nhân dân, mỗi tác phẩm nói lên một thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc. Các dòng tranh dân gian là sự kết tinh nhiều giá trị thẩm mỹ, tinh thần và tín ngưỡng, mang đậm yếu tố văn hóa của con người Việt Nam qua các thời đại.
Khác với các tác phẩm tranh nghệ thuật hiện đại được sản xuất bởi một số ít và có nhiều mẫu mã khác nhau, tranh dân gian thường được in với số lượng lớn cùng một nguyên mẫu để phục vụ tất cả mọi người. Tranh dân gian không chỉ là những tác phẩm riêng của tầng lớp bình dân, mà trở thành một nét nghệ thuật đại chúng được sử dụng rộng rãi bởi các quan lại quý tộc ngày xưa. Ngày nay, những làng nghề tranh dân gian không còn được phát triển như trước đây, tuy nhiên những tác phẩm tranh dân gian Việt Nam vẫn được đánh giá rất cao và được coi là đặc trưng nghệ thuật độc đáo cần được lưu giữ và bảo tồn.
“Vì vậy, công tác trưng bày triển lãm tranh dân gian được tăng cường và chú trọng nhằm giới thiệu đến đông đảo công chúng, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, tôn vinh làng nghề truyền thống, nét đẹp lâu đời được lưu giữ cho đến ngày nay”, bà Trai nói và cho biết, 4 dòng tranh triển lãm lần này nằm trong danh sách thuộc 12 dòng tranh dân gian Việt Nam.