Phải là lời kêu gọi được nhắc lại liên tục

Các nước, bao gồm cả Việt Nam, cần phải luôn luôn nỗ lực duy trì, thúc đẩy tình đoàn kết và sự thống nhất của khối khu vực ASEAN. Ảnh minh họa: Thanh Niên

Kêu gọi hành động

Thừa nhận những lợi ích và lập trường khác nhau giữa các quốc gia thành viên ASEAN về những lo ngại địa chính trị cấp bách, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long kêu gọi các nhà lãnh đạo đồng nghiệp của mình cùng nhau “hành động và làm việc hướng tới những điểm đến chung”, một quá trình có thể đòi hỏi “cả cho và nhận” giữa các quốc gia thành viên trong khu vực.

Lời kêu gọi của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đưa ra vào thời điểm quan trọng, khi các nước trong khu vực vẫn đối mặt với nhiều thách thức như vấn đề ở Myanmar, cộng thêm đó là căng thẳng gia tăng trong khu vực và cơ sở hạ tầng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang phát triển nhanh chóng mà nếu không được giám sát, khu vực ASEAN có thể không theo kịp các vấn đề đang diễn ra.

Đối với các nhà quan sát dày dặn kinh nghiệm của ASEAN, lời kêu gọi của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long về sự thống nhất mặt thể chế và tính chủ động chính là chìa khóa để đảm bảo sự phù hợp liên tục của ASEAN trong một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang ngày càng rộng mở.

Có thể nói rằng, chính sách ngoại giao nội bộ của ASEAN đã duy trì hòa bình giữa các quốc gia thành viên trong hơn 5 thập kỷ, trong đó thúc đẩy sự đồng thuận và không can thiệp vào vấn đề nội bộ lẫn nhau.

Đã đến lúc để tiến lên

Trong bối cảnh toàn cầu đang có nhiều hỗn loạn và không chắc chắn như hiện nay, ASEAN cần phải đẩy mạnh hành động. Là một khu vực luôn thay đổi, Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mang đến những cơ hội mà ASEAN có thể nắm bắt.

Nếu ASEAN “trở thành thuyền trưởng con tàu của chính mình” như lời Tổng thống Indonesia Joko Widodo nhấn mạnh khi trao quyền điều hành ASEAN cho lãnh đạo phía Lào là Thủ tướng Sonexay Siphandone, nước Lào - tân chủ tịch luân phiên mới của khối có thể triển khai nhiều hành động được kỳ vọng sẽ có hiệu quả cho toàn khu vực.

Khi kêu gọi các nhà lãnh đạo trong khu vực thúc đẩy sự thống nhất, tính phổ biến và tính linh hoạt cao hơn, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đang thúc giục một ASEAN thực hiện lời nói về vai trò lãnh đạo khu vực.

Cụ thể, trong bài phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN vừa qua, vị Thủ tướng đã nói rất nhiều về tầm nhìn của ASEAN, về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP), qua đó khẳng định ASEAN đóng “vai trò trung tâm và chiến lược” trong khu vực. Tuy nhiên, vai trò này có được thể hiện tốt hay không là cần có sự phối hợp hành động giữa các quốc gia thành viên.

Trong một diễn biến có liên quan, quan điểm của ASEAN đối với Tầm nhìn của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (AOIP) chính là câu trả lời của nhóm khu vực, vốn được thể hiện rõ ràng trong sự kiện này. Mặc dù khiêm tốn về mặt thực chất, nhưng ASEAN đặt ra mục tiêu tham vọng rõ ràng là biến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trở thành một khu vực hợp tác. Các nguyên tắc trong triển vọng bao gồm các chính sách dựa trên quy tắc, tính minh mạch và tính toàn diện. Điều này có nghĩa là mọi quốc gia đều có thể được tham gia.

Nền tảng của Tầm nhìn AOIP là vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và điều này đã được tất cả các cường quốc công nhận ngay cả trước khi AOIP ra đời vào năm 2019. Sự tham gia của các cường quốc tại nhiều diễn đàn ASEAN, bao gồm cả các cuộc họp của Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, Diễn đàn Khu vực ASEAN và Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã chứng thực vai trò của nhóm trong các vấn đề khu vực và quốc tế.

Cũng như Thủ tướng Lý Hiển Long, trong bài phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 vừa qua, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã kêu gọi lãnh đạo các nước trong khu vực đoàn kết ngay cả khi tồn tại những quan điểm khác nhau.

Vị Tổng thống chia sẻ: “Tôi đã nghe những câu hỏi về việc liệu ASEAN có tan vỡ và mất đi sự đoàn kết hay không và liệu con tàu ASEAN có thể tiếp tục ra khơi hay không. Tôi phải nhắc lại rằng sự đoàn kết của ASEAN vẫn còn nguyên vẹn. Sự đoàn kết không nên được đánh đồng với việc thiếu sự khác biệt về quan điểm”.

Có thể nói rằng, trước những thách thức bên trong và bên ngoài, tính trung tâm và đoàn kết của ASEAN chưa bao giờ quan trọng đến thế.