Cách nay hai năm, ngôi nhà ở địa chỉ 79 Nguyễn Chí Diểu thuộc không gian Lục Bộ (6 bộ cai quản việc nước) được giới thiệu là một điểm đến văn hóa đặc sắc, góp phần quảng bá di sản văn hóa Huế. Dưới thời vua Thành Thái, đây là nơi làm việc của Thượng thư Bộ Học và Văn phòng Chính phủ đại thần.

Gần đây thu hút sự quan tâm của dư luận là câu chuyện về triển khai xây dựng không gian văn hóa nghệ thuật trung tâm thành phố Huế ở ven bờ sông Hương dọc theo tuyến phố Lê Lợi, đoạn từ cầu Trường Tiền đến cầu Phú Xuân. Xưa nay, người Huế tự hào về dòng Hương giang và con đường Lê Lợi. Ngược dòng lịch sử, quá trình hình thành đô thị Huế, sông Hương trở thành dải phân cách đôi bờ. Bờ bắc nổi bật với kiến trúc cổ truyền, trong khi kiến trúc bờ nam hình thành muộn hơn, mang dáng dấp của một “khu phố thuộc địa”. Nơi đây gắn liền với  đường phố Lê Lợi, hình thành từ cuối thế kỷ 19, một thời mang tên thủ tướng Pháp nổi tiếng Jules Ferry. Tên gọi Lê Lợi có từ sau năm 1965 và tồn tại cho đến ngày nay.

Người Huế đã dành cho con phố này nhiều công trình, sự đầu tư và nơi đây đã thực sự là một không gian văn hóa ở Huế. Khác với không gian văn hóa Tứ Phương Vô Sự hay khu Lục Bộ, chỉ tính đoạn từ cầu Trường Tiền đến cầu Phú Xuân, đã và đang là nơi hội tụ nhiều địa chỉ văn hóa. Có thể kể, như: Trung tâm dịch vụ Festival Huế, Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị, Bảo tàng Nghệ Thuật thêu XQ, Bảo tàng Văn hóa Huế... Đáng nói là các giá trị văn hóa tại đây vẫn đang trong tình trạng riêng lẻ, chưa có yếu tố kết nối. Việc khai thác các không gian công cộng chưa phát huy hiệu quả.

Đơn giản, đề án mà UBND tỉnh đang tập trung triển khai là khắc phục những khiếm khuyến vừa nêu. Sự kết nối được chú trọng với việc nâng cấp cơ sở sở hạ tầng, giao thông, hệ thống vỉa hè, hệ thống đèn chiếu sáng, đường đi bộ Nguyễn Đình Chiểu, các công viên và đặc biệt là việc xây dựng cầu đi bộ dọc sông Hương. Đồng thời là việc sắp xếp, nâng cấp và thay đổi hoạt động của các bảo tàng và công trình văn nghệ thuật nơi đây. Ví như, để Huế khỏi bị chê “đi ngủ sớm”, các bảo tàng, điểm trưng bày sẽ mở cửa về đêm. Cũng vào ban đêm, nhiều điểm bên tuyến phố Lê Lợi, như công viên Tứ Tượng, khu Nhà Kèn… sẽ diễn ra các chương trình văn hóa, nghệ thuật cộng đồng. Hy vọng, đó sẽ là thay đổi tích cực.

Còn tôi vẫn nghĩ, không gian văn hóa mà Huế đang dụng công hình thành trên một cung đường ở tuyến phố Lê Lợi này về lâu dài phải được mở rộng để trở thành không gian văn hóa sông Hương. Người ta đã nói với sự trân quý về việc chính quyền thành phố Huế dành những biệt thự đẹp, kể cả trụ sở UBND để làm bảo tàng. Cùng với việc gìn giữ những giá trị cổ, như đình chùa, làng cổ... là việc bổ sung những giá trị văn hóa mới mà nổi bật như việc hình thành Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị, những nghệ thành danh nổi tiếng thế giới. Không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc, việc bảo tồn và tôn vinh giá trị không gian văn hóa đôi bờ sông Hương còn phải chú ý đến việc ngăn ngừa những tác động xấu đến từ lòng tham và sự thiếu hiểu biết của con người.

ĐAN DUY