Sở Tài nguyên & Môi trường tiến hành thu thập, kiểm tra hiện trường vụ dầu vón cục trôi dạt vào bờ biển Thuận An (Phú Vang) năm 2011. Ảnh tư liệu

Với tổng chiều dài bờ biển khu vực miền Trung từ Quảng Trị đến Bình Thuận là 1.357km, đây được xem là vùng kinh tế trọng điểm, có nhiều khu du lịch sinh thái, khu bảo tồn thiên nhiên và khu du lịch nghỉ dưỡng... tạo đà cho sự phát triển kinh tế- xã hội của toàn miền Trung. Song đây cũng được xem là khu vực có nhiều khả năng xảy ra sự cố tràn dầu, tác động đến môi trường, kinh tế- xã hội.

Điển hình như vụ tràn dầu xảy ra năm 2007 đã ảnh hưởng lớn đến nhiều tỉnh miền Trung, sau đó lan rộng đến các tỉnh phía Nam. Cùng thời gian này, nhiều vùng biển ở Phú Lộc, Quảng Điền... của Thừa Thiên Huế đã phải đối mặt với thiệt hại về du lịch biển, nuôi trồng thủy sản khu vực gần cửa sông, cửa biển. Đã có gần 450 tấn dầu vón cục trôi dạt vào bờ được thu gom từ tháng 1 đến tháng 4 trong năm này. Năm 2011, một sự cố tràn dầu khác đã ảnh hưởng đến vùng ven biển qua các xã của huyện Phú Vang với khối lượng dầu vón cục tràn vào bờ thu gom được khoảng 3,5 tấn. Số dầu thu gom được qua các đợt đã được vận chuyển về Trung tâm Ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Trung (tại Đà Nẵng) để xử lý.

Theo thống kê chưa đầy đủ, trong khoảng 25 năm qua, vùng biển Việt Nam nói chung và các tỉnh miền Trung nói riêng đã xảy ra hàng trăm sự cố tràn dầu, với lượng dầu tràn từ vài nghìn tấn đến hơn mười mấy nghìn tấn mỗi năm, gây tác hại nghiêm trọng tới các hoạt động kinh tế xã hội.

Nguyên nhân dẫn đến các sự cố tràn dầu thường do hoạt động khai thác dầu khí, hoạt động tàu thuyền như bị va chạm, mắc cạn, do bơm nạp...

Để kịp thời ứng phó với sự cố tràn dầu, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều luật, nghị định, quyết định về bảo vệ môi trường hàng hải và đã tham gia vào nhiều Công ước quốc tế về hàng hải. Đến nay, khu vực miền Trung đã hình thành Trung tâm Ứng phó sự cố tràn dầu tại miền Trung thuộc Công ty Sông Thu (Bộ Quốc phòng).

Nhiệm vụ của trung tâm là tập trung vào giải quyết các vấn đề phòng ngừa, ứng phó sự cố tràn dầu trên biển và trên các sông lớn của miền Trung. Để thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ, đơn vị đã lập dự án đầu tư và mua sắm trang thiết bị, phương tiện nhằm kịp thời ứng phó sự cố tràn dầu tại khu vực miền Trung.

Ngoài đơn vị này, Uỷ ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn đã hướng dẫn các địa phương về việc triển khai xây dựng và cập nhật kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu, xây dựng bản đồ nhạy cảm các tỉnh, thành phố ven biển, góp phần phòng ngừa và ứng phó kịp thời các sự cố tràn dầu tại mỗi địa phương khu vực miền Trung.

Nguy cơ xảy ra sự cố tràn dầu rất lớn, phức tạp, với tần suất ngày càng tăng, gây ô nhiễm nghiêm trọng vùng biển và thiệt hại lớn về vật chất, sản xuất của người dân. Để chủ động phòng ngừa, ứng cứu hiệu quả, mỗi địa phương cần thiết lập nhóm ứng cứu sự cố, tập huấn, diễn tập thường xuyên để kịp thời ứng phó; đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về phòng ngừa và giải quyết sự cố tràn dầu, hoá chất độc trên biển.

Hoài Nguyên