Chợ tự phát ở góc ngã tư Phan Đình Phùng – Nguyễn Trường Tộ. Ảnh: VĐN
Phường Thủy Biều được quy hoạch 1 chợ trung tâm (đóng trước mặt trụ sở UBND phường) để phục vụ nhu cầu mua bán cho người dân địa phương, nhưng trên thực tế, ở địa phương này lại có thêm hàng chục chợ tự phát mọc lên khắp nơi. Tại các xã như Vinh Thanh, Phú Đa, Phú Hồ… thuộc huyện Phú Vang; Vinh Hiền, Vinh Giang… thuộc huyện Phú Lộc, hay các xã ở các huyện miền núi Nam Đông, A Lưới… cũng xuất hiện tình trạng như vậy.
Lý giải việc chợ tự phát mọc lên khắp nơi, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với rất nhiều người từ người bán hàng lẫn người mua hàng.
Chị Văn Thị Ních ở khu vực Trung Thượng (phường Thủy Biều) cho rằng: “Chúng tôi ở xa chợ trung tâm. Ở đây có những chợ tự phát mọc lên, các mặt hàng thịt, cá, rau củ quả… phong phú, giá cả lại rẻ hơn nhiều so với chợ trung tâm, giúp nhiều gia đình như chúng tôi tiết kiệm được phần nào chi tiêu trong cuộc sống”.
Chị Hồ Thị Thân ở phường An Cựu, TP. Huế cho biết: “Tôi là một công chức Nhà nước, trưa đi làm về muộn nhưng phải đi chợ. Mỗi lần ghé chợ vất vả, nào phải gửi xe, rồi vào tận chợ để mua hàng tốn nhiều thời gian, trong khi trên đường bày bán đủ các mặt hàng cần thiết, giá cả lại rẻ nên tôi thường chọn phương án mua hàng ở đây, vừa tiết kiệm thời gian, vừa tiết kiệm được ít nhiều tiền bạc”.
Đối với những người bán hàng ở các chợ tự phát, dù biết bán hàng như thế này là vi phạm song vì cuộc sống mưu sinh, không phải tốn kém (thuế, phí, mặt bằng…); trong khi nhu cầu người mua lớn nên vẫn tồn tại. Nhiều trường hợp vi phạm bị chính quyền địa phương gọi lên nhắc nhở, phạt hành chính, tịch thu hàng hóa, song mọi chuyện vẫn tiếp diễn.
Theo chính quyền địa phương một số xã, phường, dù đã có những biện pháp cứng rắn đối với những trường hợp họp chợ bất hợp pháp, ảnh hưởng mỹ quan đô thị, trật tự an toàn xã hội, vệ sinh môi trường, nhất là hàng hóa không được kiểm định chất lượng, ảnh hưởng đến những hộ kinh doanh tại các chợ, song rất khó để giải quyết triệt để tình trạng này. Mỗi khi lực lượng chức năng ra quân, mọi người đều chấp hành đúng quy định, nhưng khi không có lực lượng chức năng thì mọi chuyện lại tái diễn. Bà con lối xóm quen biết, cuộc sống gia đình họ rất khó khăn nếu làm quyết liệt, chúng tôi cũng khó ăn nói đối với bà con ở địa phương. Đây là vấn đề thường mắc phải ở những xã vùng nông thôn. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn phải quyết tâm để lập lại trật tự”.
Nhiều tiểu thương ở các chợ trung tâm cho rằng, nếu chính quyền địa phương không tích cực vào cuộc thì việc buôn bán của họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Để bán ở chợ, chúng tôi phải đăng ký kinh doanh mua lô, nộp các loại thuế, phí. Và như thế, mặt hàng của chúng tôi đương nhiên phải cao hơn để bù đắp chi phí, trong khi đó, những người buôn bán ở ngoài họ chẳng phải nộp bất cứ loại thuế, phí nào, tất nhiên giá cả mặt hàng của họ phải rẻ hơn; rồi ngay cả việc bán hàng của họ cũng thật thuận lợi cho người mua nên họ thu hút khách rất nhiều.
Đã đến lúc, chính quyền địa phương các xã, phường, thị trấn trong tỉnh cần phải đưa các giải pháp, biện pháp quyết liệt hơn để lập lại trật tự trong việc hình thành chợ tự phát khắp nơi hiện nay.
Hoàng Bửu