Sau nhiều đêm bám địa bàn, mật phục, vào một tối cuối tháng 6/2017 chúng tôi đã phát hiện nhiều phương tiện khai thác cát trái phép bằng cơ giới trên sông Hương.
Một thuyền khai thác cát lậu trên sông Hương bị bắt giữ trong đêm
Đêm sông Hương "sôi động"
21h 30, hai con đường ven sông Hương đoạn điện Hòn Chén đến cầu Tuần trời tối đen như mực. Tuy nhiên, không khó để phát hiện những thuyền khai thác cát trộm đang neo dưới dòng sông, bởi tiếng máy nổ của động cơ tăng đều trong đêm và thấp thoáng ánh đèn pin.
Thêm một chiếc thuyền hút cát loại từ 8-10m3 bắt đầu thả neo rồi cắm vòi hút xuống lòng sông. Theo quan sát, vị trí những thuyền này neo đậu chỉ cách bờ không quá 20m. Sau khoảng 30 phút, khi khoang thuyền chứa đã đầy cát, vòi hút được kéo lên, nhổ neo, quay đầu chạy về phía hạ nguồn để chuyển cát đến các bãi tập kết. Khoảng 30 phút sau, chiếc thuyền này quay trở lại đúng vị trí cũ để tiếp tục neo thuyền, hút cát.
Trên đoạn sông chưa đầy 3km đã có 4- 5 cụm thuyền neo dưới lòng sông Hương hút cát. Chỉ khi phóng viên thông báo với lực lượng tuần tra thuộc Phòng Cảnh sát Đường thủy Công an tỉnh làm nhiệm vụ gần đó, rồi bí mật dùng thuyền áp sát dọi đèn pin, 4 người trong một gia đình mới dừng tay kéo vội ống hút cát lên thuyền. Dưới sự hướng dẫn của cảnh sát, những người này “ngoan ngoãn” đưa phượng tiện cùng tang vật về bến thuyền điện Hòn Chén để xử lý. Ngay trong đêm, với sự phối hợp của phóng viên, lực lượng cảnh sát đường thủy đã bắt giữ 3 thuyền khai thác cát trái phép trên khúc sông này. Đa phần những người khai thác cát trái phép là dân sống các thôn gần đó. Đại úy Đinh Viết Tiến, Thủy đội trưởng Phòng Cảnh sát đường thủy cho biết, vì người dân ở gần đây nên khi nào vắng bóng lực lượng chức năng thì nổ máy cho thuyền ra hút trộm cát, khi thấy động sẽ quay vào bờ.
Theo ông Tống Văn Tăng trú thôn Hải Cát 1 (xã Hương Thọ, TX. Hương Trà), nhiều lần người dân ở thôn thấy khai thác cát làm sạt lở bờ sông đã kéo nhau ra khu vực bờ sông, dùng đèn pin dọi xuống thuyền trộm cát để xua đuổi. Thế nhưng mặc kệ những ánh đèn pin và tiếng la ó dọc 2 ven bờ, tiếng gầm rú của động cơ máy hút cát dười lòng sông vẫn không có dấu hiệu dừng lại. Việc hút trộm cát dọc bờ sông thường cao điểm vào thời gian từ 21h đêm đến 4h sáng. Các thuyền hút trộm cát quan sát vào ban ngày, đêm đến họ sẽ tìm đến các vị trí này để hành sự.
Một thuyền khai thác cát lậu trên sông Hương bị bắt giữ trong đêm
Xử phạt nhiều nhưng kết quả không cao
Ông Nguyễn Văn Quý, Chủ tịch UBND xã Hương Thọ xác nhận tình trạng không xử lý dứt điểm nạn trộm cát có nguyên nhân là do khi nhận được tin báo của người dân, công an xã phải mất một khoảng thời gian khá lâu để triển khai lực lượng truy bắt. Khi đến hiện trường thì các thuyền trộm cát đã “no hàng” và trở về hạ nguồn. “Chúng tôi cũng rất bức xúc chuyện này. Nhiều lần chúng tôi tổ chức tuần tra đột xuất, gọi cán bộ không nói trước việc gì nhưng các thuyền khai thác cát lậu vẫn biết, không hoạt động mỗi lần có đoàn kiểm tra”- ông Quý nói.
Thực tế cho thấy, lực lượng chức năng, nhất là chính quyền các xã, phường dọc sông Hương quan tâm đến hoạt động hút trộm cát của bộ phận người dân nên đã có những động thái tích cực. Thời gian gần đây, UBND xã Hương Thọ xử phạt 11 thuyền 32 triệu đồng; UBND phường Thủy Biều phạt 8 trường hợp 24 triệu đồng; cảnh sát đường thủy xử phạt hàng chục trường hợp gần 70 triệu đồng… Tuy nhiên, nếu không có sự phối hợp với lực lượng chuyên trách như cảnh sát môi trường, cảnh sát đường thủy và ra quân thường xuyên thì rất khó thành công. Đại tá Nguyễn Thành Luân, Trưởng phòng Cảnh sát Môi trường Công an tỉnh cho biết, ngoài xử phạt 12 trường hợp với số tiền phạt 54 triệu đồng, đơn vị còn kiểm tra tại 7 mỏ khai thác cát sạn trên sông, phát hiện một số sai phạm và đang đề xuất xử lý.
Ông Võ Đăng Thái, Phó Chủ tịch UBND phường Thủy Biều đề xuất, các ngành chức năng nên trên thành lập một trạm kiểm soát tàu, thuyền chở vật liệu xây dựng trên sông Hương đoạn qua cầu Dã Viên. Theo ông Thái, các tàu, thuyền chở cát lậu thường đưa “hàng” đến các bãi tập kết ở huyện Phú Vang nên phải đi qua đoạn sông này. “Nếu kiểm soát tốt việc vận chuyển cát trong khung giờ cấm và mạnh tay dẹp triệt để những bãi cát trái quy định thì tình trạng khai thác cát lậu sẽ không còn nữa”- ông Thái nói.
|
Sông Bồ cũng “nóng” khai thác cát lậu
Người dân sống ven sông Bồ thuộc các huyện Quảng Điền, Phong Điền và TX. Hương Trà cũng rất bức xúc khi nạn trộm cát vào ban đêm hoành hành. Người dân thôn Phú Lễ (Quảng Phú, Quảng Điền) phản ánh, đêm khuya thường có các phương tiện tàu thuyền neo giữa sông để hút cát trộm. Người dân dùng đất đá xua đuổi nhưng không có kết quả. Người dân đang lo ngại vì dọc bờ kè và đường ven sông Bồ qua thôn đang bị sạt lở và sụt lún nghiêm trọng.
Thái Sơn
|
Bài, ảnh: Thái Bình