Hỏi chị bán bắp mới biết nhà chị ở chợ Thông có quán cháo lòng luôn đông khách, tên làng là Trúc Lâm, một vùng ngoại ô phía tây bắc kinh thành Huế. Mùa bắp cho trái vào tháng ba hàng năm. Các vườn bắp ven các con sông Hương, sông Bồ, sông Bạch Yến đồng loạt thu hoạch. Buổi sáng, trong màn sương trắng, các gánh bắp, xe bắp của các o, các chị từ những làng quê ven đô tỏa ra khắp các nẻo đường về phố. Có những gánh bắp về các chợ, có những xe bắp đạp vô các con hẻm cùng với tiếng rao dài.
Bắp trái căng đầy, đều tăm tắp từng hột đã được luộc chín bao bọc cẩn thận trong bì ni lông cho bắp được nóng hổi, mở ra là cả một làn hương ngọt ngào. Bán xong, chị lại bao bọc cẩn thận sợ hương thơm của những trái bắp bay đi hết thì mất ngon.
Bắp ở ngoại ô Huế trồng ở những vạt đất dọc theo các con sông nơi phù sa luôn được sông bồi đắp màu mỡ sau mùa nước lụt. Bắp gieo hạt từ cuối đông, đến giữa xuân thì trái cho thu hoạch. Nông dân ven đô Huế chỉ trồng một giống bắp nếp hột màu trắng ngà, đều tăm tắp, vừa dẻo vừa thơm và nhai kỹ cho vị ngọt nhẹ. Mỗi trái bắp luộc to giá chỉ 5 ngàn, mua chừng 10 trái là đủ bữa ăn sáng cho cả nhà...
Có những gánh bắp nhìn thiệt đẹp mắt. Trong cái thúng đựng những trái bắp luộc, người ta lót những ngọn lá chuối xanh hai bên. Gánh bắp được phối màu xanh, trắng, nâu khi người bán còn bán thêm râu bắp và những trái bắp sống. Râu bắp nấu nước uống giải nhiệt ngày hè, còn những trái bắp sống chưa lột vỏ là để ai thích ăn bắp nướng thì nhóm lên một bếp than hoặc nấu chè.
Mùa này cũng là mùa ngon nhất của những gánh chè bắp cồn Hến. Ai về cồn Hến ăn xong tô cơm hến thì tráng miệng bằng chè bắp ở hàng bên cạnh. Chè bắp là món chè quen của xứ Huế. Khi nấu chè, hột bắp không còn nguyên mà xay nhỏ ra để cho vị ngọt thấm vào cơm bắp. Nhưng chè bắp nấu cũng không quá ngọt để còn lưu được hương thơm và vị ngọt tự nhiên của hột bắp thấm qua đầu lưỡi. Lâu rồi, tôi không về cồn Hến ăn chè bắp, rồi nhìn ra bờ sông mà nhớ câu thơ của Hàn Mặc Tử: "Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay"...
Nhớ chè bắp và nhớ cồn Hến, nhớ luôn những làng quê ven đô với những nét riêng bình yên, gần gũi. Bởi thế, lâu lâu phải ra ngoại ô ngồi bên quán nhỏ để ngắm, để nghe bao điều của làng còn lưu cữu trong nếp sinh hoạt của người ngoại ô mà thanh lọc tâm hồn. Như sáng nay, lên chợ Thông đi cùng chiều với tôi là những gánh trái hoa về chợ. Nhiều nhất vẫn là những gánh trái bầu tươi, trái dài, trái ngắn, trái trắng, trái xanh. Còn hoa là hoa của bí đỏ vàng tươi. Bông bí là một loài rau ngon và sạch. Mùa này bí đỏ ra nhiều bông, chủ vườn sẽ tỉa đi bớt bông mang ra chợ bán chỉ để lại vài bông để đậu trái. Bông bí xào, đọt bí luộc chấm nước ruốc mùa này là ngon nhất...
Ngồi ở quán cháo chợ Thông vừa ăn vừa ngắm mấy mệ nách mấy rổ đậu cô ve, vả, rau má, rau khoai... ngồi bên cầu để bán. Rau trái cũng hồn hậu chân chất như người. Nắng tháng ba vẫn còn là nắng ấm chan hòa. Nông dân ngoại ô ra biền sông thu hoạch bắp trái rồi cuốc đất trồng rau, trỉa đậu. Tháng ba là mùa thu hoạch hoa trái cũng là mùa gieo hạt...
Phi Tân