Mỗi ngày, tôi thường đi bộ ở cồn Dã Viên. So với ồn ào thành phố, không gian nơi đây khá im ắng, tách biệt. Giữa vòm cây cao lớn là những lối đi bộ sạch sẽ, phong quang, là những triền hoa mỏ két bốn mùa màu hoa không tắt.
Lọt thỏm giữa hai dòng chảy của sông Hương, cồn Dã Viên không phải là một doi đất hiu hắt, ngập úng mà khô ráo, quanh năm phủ bóng xanh rì.
Những ngày chưa được cải tạo, tôi vẫn thường dẫn các con qua đây bắt châu chấu. Tay cầm vợt, đầu đội mũ, mấy mẹ con thơ thới cùng ngước lên nhìn vòm cây xanh um. Không thấy hình nhưng tiếng chim từ đâu cứ lích rích vọng đến. Dọc theo bờ đất sát mé sông phía nam, ai đó dùng hàng rào tre để ngăn lại thành chiếc rẫy nhỏ, bên trong đoạn trồng rau muống, rau khoai, đoạn làm giàn mướp, có chỗ lại bỏ hoang nên cỏ mọc cao lút gối. Những nơi này luôn có nhiều châu chấu nhất. Có lẽ chúng cảm thấy an toàn khi được hòa mình vào màu lốm đốm của những bụi cỏ vươn cao mà sinh sôi. Lún xuống trong cỏ nhưng cũng đang bồng bềnh trôi đi trên cỏ, tôi may mắn nhận ra có điều gì đó thật hay ho khi người ta bỏ quên đi một biền cỏ mượt trong lòng thành phố như thế này.
Ngày cồn Dã Viên được dọn dẹp, chỉnh trang lại để trồng hoa, trồng cây theo quy hoạch, tất nhiên những bờ cỏ dại, những vạt rau, giàn mướp cũng không còn nữa. Cồn thoáng đãng hơn, gió từ sông tràn vào lồng lộng. Những dãy hoa pháo đỏ ối hoặc vàng rực rung rinh, những gốc Hoàng mai lừng lững, và cả những triền hoa mỏ két kiêu hãnh thắp lên một góc trời sắc vàng cam ấm áp.
Loài hoa này thật sự không thiên về hoa. Mọc theo khóm, theo bụi, những chiếc lá to bản như lá cây dong riềng chìa ra, hoặc đan vào nhau xanh um, rậm rì. Nếu không có những bông hoa màu vàng cam đậu trên những chiếc cành thẳng bốn mùa khoe sắc thì ai đó rất dễ cho rằng đây chỉ là một đám cây, đám rau dại gì đó. Tuy nhiên, không phải vì thiếu nét mềm mại, rực rỡ mà hoa mỏ két mờ nhạt, dễ bị lãng quên. Như những đốm lửa, như những cánh chim, chính sự tạo hình ở tư thế vươn lên đầy khoáng đạt đã mang đến cho loài hoa này một sức sống đầy mạnh mẽ, tự do.
Hệt như khu rẫy của ông bà tôi trước đây. Nằm tít trong rừng xa, ẩn mình sau những vách đá và những rặng tre là những rừng hoa mỏ két. Chúng mọc dọc theo những bờ cát chạy hai bên lạch suối nhỏ, xen kẽ giữa các phiến đá, bụi môn dại.
Càng vào sâu thì những đám hoa mỏ két càng xanh um tùm. Bà bảo, vì mọc ven suối nên cứ đến mùa mưa, đám hoa sẽ bị nước nhấn chìm, phần khác thì cuốn trôi. Nhưng chỉ cần sau khi nước rút đi một hai tháng thì mầm hoa từ đâu đó lại trồi lên, càng tốt tươi hơn những mùa hoa trước. Trong rẫy, ông bà trồng thêm chanh, sắn, mít, chuối. Thỉnh thoảng lũ khỉ từ đâu tràn đến phá tanh bành. Chúng chỉ không động vào mỗi rừng hoa mỏ két, như thể những gì mãnh liệt, loang vào nhau thành rừng, thành cụm tươi tốt quá cũng sẽ tự tạo nên một nguồn sức mạnh đủ khả năng tự bảo vệ mình.
Bây giờ, từ chiều tôi đã chuyển sang đi bộ trên cồn vào buổi sáng, tôi muốn ngắm cảnh người ta xới cỏ, phun nước tưới hoa. Trong màu nắng pha lê trong suốt, những tia nước từ vòi bắn ra lấp lánh tạo nên sắc cam, xanh, hồng, tím đẹp như miền cổ tích.
Tôi nhận ra, ở tuổi này, tôi không thích ngắm nhìn thiên nhiên trong tư thế tĩnh lặng, trầm an như mẹ tôi, bà tôi. Tôi muốn được nhìn chúng ngân vang, hòa điệu vào nhau đầy xôn xao và mê say.
DIỆU THÔNG