Tìm hiểu ngành nghề ở Trường đại học Khoa học (ảnh minh họa). Ảnh: Hữu Phúc
Chỉ còn ít thời gian nữa là các bạn lớp 12 sẽ bước vào việc đăng ký nguyện vọng chọn ngành, nghề tương lai. Và với kinh nghiệm của mình - một sinh viên năm 3, khi tham gia hầu hết các buổi tư vấn tuyển sinh mình thấy các học sinh cũng như phụ huynh luôn có 2 câu hỏi luôn được đặt ra: “Làm sao chọn đúng ngành, nghề để không bị thất nghiệp?”; và “Làm gì để chọn ngành, nghề theo đam mê?”. Nhưng hiện tại, đối với mình 2 câu hỏi trên không phải là quan trọng nhất, thay vào đó là “Bạn thích gì, giỏi gì?”; và “Xã hội có gì, cần gì?”.
Với câu hỏi đầu tiên: “Bạn thích gì, giỏi gì?”, nếu năm cấp 3 của bạn giống mình chỉ quanh quẩn trong tam giác nhà – trường – chỗ học thêm, thì có lẽ bạn nên tìm thế mạnh của mình trong 13 môn học mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra. Có một điều quan trọng là mình không chọn ngành nghề theo khối A, B hay D mà mình tìm ra mình giỏi kỹ năng nào trong môn học đó, vì đó sẽ là điều nuôi sống bạn sau này, đó là điều chả ai nói với mình khi mình chọn ngành học cả.
Ví dụ với môn văn, bạn thích viết, bạn muốn có một blog riêng cho mình nhưng bạn chỉ đạt điểm 6,7 cho môn văn và bạn không thích những bài thơ, tản văn thì không đồng nghĩa bạn không theo ngành viết lách, viết content. Như mình đây, từ thời còn là học sinh mình rất thích làm powerpoint để thuyết trình, thích sử dụng excel và các ứng dụng của nó. Nó chỉ là một sở thích đơn thuần mà không phải là kỹ năng, nhưng mình đâu ngờ được 3 năm sau, từ đó mà mình sử dụng photoshop, premiere để thiết kế kiếm thêm một tí thu nhập cùng với ngành mình đang học.
Tính cách cũng là một phần để giúp bạn chọn ngành nghề, nhất là khoảng thời gian từ cuối năm cấp 3 đến khoảng thời gian hết đại học là lúc bạn thay đổi tính cách nhiều nhất do nhiều tác động chủ quan lẫn khách quan, và thường khoảng 6 – 10 tháng mình hay kiểm tra tính cách lại một lần qua các trang như 16 personalities, Holland test. Nếu bạn cảm thấy còn chưa xác định được thì hãy để các chuyên gia phụ giúp bạn.
Với câu hỏi thứ hai “Xã hội có gì, cần gì?”, những gì bạn tưởng bạn biết, những gì bạn nghe mọi người đồn trên facebook có thể rất khác với những gì mà thị trường đang xảy ra. Vậy nên bạn hãy tìm hiểu – đọc, bạn không phải là lên google và search “Ngành học hot 2021 là gì” vì hầu hết các bài viết trang đầu tiên nó đang cố bán cho bạn một khóa học nào đó mà không phải là tư vấn. Thay vào đó mình có thể đưa cho bạn một số trang web như Manpower, Ybox, Internship.edu,… cách làm này có lẽ tốn thời gian nhưng các thông tin ở các ngành nghề tương lai sẽ chi tiết hơn bao giờ hết. Hãy tìm các bảng mô tả tuyển dụng để biết rằng họ làm gì trong 8 tiếng đi làm và những công việc đó có phù hợp với bạn hay không. Điều quan trọng hơn hết đừng cố chạy theo ngành học đang hot vì thị trường sẽ thay đổi liên tục qua từng năm.
Điều cần làm hiện tại trước khi chọn ngành là nghiên cứu. Nghiên cứu thật kỹ, đừng dựa theo cảm xúc của người xung quanh, nghiên cứu xem ngành này rốt cuộc học những gì? Sẽ học những môn gì? Mình có hợp học môn đó hay không? Trường nào sẽ đào tạo ngành này, phù hợp với tài chính của gia đình không?
Tư Hạ