Lễ phát thưởng học sinh giỏi của họ Ngô
Lễ giỗ Ngài khai canh họ Nguyễn Thanh hằng năm được tổ chức trước đó 10 hôm, vào ngày 19 tháng 5 Âm Lịch (tức ngày 2 tháng 7). Cũng như nhiều năm gần đây, sau các nghi lễ chánh tế, Hội đồng bổn tộc họ Nguyễn Thanh quyết định tổ chức phần phát thưởng cho học sinh giỏi trong dòng tộc. Bà Nguyễn Thị Hai, con gái trong họ, vợ của ông Ngô Văn Đồng, người có nhiều đóng góp xây dựng họ Ngô. Đại lễ giỗ Tổ họ Ngô năm 2017, bà Hai đã phát tâm ủng hộ toàn bộ phần thưởng khuyến học. Hội đồng Bổn tộc họ Ngô nhất trí tặng bà danh hiệu “Đức Hạnh Lưu Hương” khi đạt các tiêu chuẩn là “quan tâm đóng góp xây dựng dòng tộc, tận tụy chăm sóc gia đình, dạy dỗ con cái thành đạt”. Năm nay, bà Nguyễn Thị Hai phát tâm ủng hộ toàn bộ phần thưởng học sinh giỏi của họ Nguyễn Thanh, gồm: 95 phần thưởng, mỗi phần thưởng có các tập vở trị giá 100.000 đồng và tiền mặt 50.000 đồng. Những em có giải thưởng học sinh giỏi được nhận thêm một chiếc quạt máy.
Làng Thanh Thủy Thượng có 13 họ tộc (Lê Diên, Ngô, Nguyễn Diên, Lê - Bá -Thúc -Quý, Lê Viết, Lê Đô, Nguyễn Thanh, Phùng, Phan, Đặng, Trần, Phạm, Hồ). Các họ tộc trong làng đều quan tâm và làm tốt công tác khuyến học, xem đây là trách nhiệm của dòng tộc. Nhiều họ tộc đã có cách vận động, xây dựng quỹ khuyến học sáng tạo. Để tạo được nguồn quỹ khuyến học, họ Lê Bá - Thúc - Quý đề ra biện pháp “cứng” và “mềm”. Biện pháp “cứng” đề ra chỉ tiêu cho các nhánh chạp, vận động con cháu hưởng ứng khi góp tiền chạp, mỗi hộ 10.000 đồng. Biện pháp “mềm” là vận động bà con ở bên ngoài làng và các hộ có kinh tế khá giả trong làng ủng hộ. Cách vận động này thu quỹ có hiệu quả cao, mỗi năm có số quỹ tăng từ 7-8 triệu đồng.
Nhiều năm qua, Hội đồng họ Ngô nêu khẩu hiệu: “Ông bà tích đức, ngàn năm thịnh/Con cháu học hành, vạn đại vinh”. Do đó, việc khuyến học được họ đặt ra rất sớm, từ năm 1986 là những năm đất nước còn nhiều khó khăn, con dân trong họ còn thiếu thốn, song Hội đồng Bổn tộc họ Ngô đã xác định việc học tập là rất quan trọng, cần quan tâm đúng mức, từ đó đã lập ra Ban Khuyến học, thường xuyên quan tâm chỉ đạo, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho Ban hoạt động. Phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài đã phát triển cả bề rộng và chiều sâu. Hệ thống tổ chức khuyến học được kiện toàn từ ba phái (Hữu, Văn, Viết), đến các chi, các nhánh chạp và xuống tận con cháu trong họ. Họ Ngô lấy ngày 12 tháng 5 Âm lịch là ngày Giỗ ngài Khai canh để tổ chức phát thưởng.
Thanh Thủy Thượng là một làng quê hiếu học. Chỉ tính từ sau ngày giải phóng đến nay, vùng quê này đã xuất hiện nhiều trò giỏi mà tên tuổi đã vươn xa ra khỏi phạm vi quốc gia. Tiêu biểu trước đây có học sinh Ngô Phú Thanh, cựu học sinh Quốc Học, đạt giải nhì cuộc thi toán quốc tế tại Hungari năm 1982, hiện là tiến sĩ toán lý, công tác tại Mỹ. Hay mới đây, có Lê Viết Quốc được tạp chí công nghệ danh tiếng của Mỹ Technology Review trao giải thưởng TR35 năm 2014, dành cho 35 nhà sáng tạo trẻ có cống hiến xuất sắc nhất trong các lĩnh vực công nghệ, khoa học, y tế… Lê Viết Quốc hiện giảng dạy tại Trường đại học Carnegie Mellon University (CMU) và làm việc tại Google.
Ngô Phú Thanh, Lê Viết Quốc và nhiều tài năng nữa được sinh ra và lớn lên ở vùng quê ven đô Thanh Thủy Thượng luôn trân quý việc học hành. Họ được đùm bọc, yêu thương và nhận được những phần thưởng đầu tiên đầu khích lệ và tự hào từ dòng tộc và quê hương.
Bài, ảnh: An Nhiên