Tôi thi vào đại học khối C cách đây hơn 35 năm. Cùng ở tập thể có anh bạn đạt giải nhất kỳ thi học sinh giỏi văn toàn quốc năm đó. Môn văn tự ai nấy nấy lo, nhưng các môn sử và địa thì anh bạn nằng nặc đòi học nhóm. Thường thì tôi và thêm người bạn nữa có nhiệm vụ trình bày một bài học, anh học trò giỏi thì nghe và bổ sung thêm. Bao giờ cũng vậy, tôi rất hào hứng, còn học trò giỏi kia cũng chăm chú và góp ý rất bài bản. Học với nhau gần tới ngày thi mới hay có lúc anh chưa học bài nên “lợi dụng” bọn tôi để nắm bài. Một phần do anh bận tham gia bồi dưỡng thi học sinh giỏi. Tuy nhiên, theo hắn ta nhìn nhận, học một mình nhác lắm, có lúc cầm cuốn sách là buồn ngủ nên tranh thủ “lợi dụng” bạn bè để “kiếm vài chữ”.
Có nhiều kiểu học và cái cách vừa kể là kiểu ôn thi theo nhóm. Dân gian ta có câu “học thầy không tày học bạn”. Khi học theo nhóm, học sinh có thể bổ sung kiến thức hổng, trao đổi thông tin, kiểm tra và đánh giá lẫn nhau, đồng thời giúp nhau có động lực hơn khi cùng nhau giải quyết một kiến thức khó. Về quy mô, ý kiến chung cho rằng, mỗi nhóm nên có khoảng 3 - 5 người là phù hợp. Nội dung học nên tập trung trả lời các câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa và tham khảo. Trước mỗi câu hỏi, cần thay nhau trả lời và tránh có người chỉ ngồi nghe thụ động. Những vấn đề không thống nhất được, cần ghi chép lại để hỏi ý kiến của thầy giáo.
Việc học nhóm các môn khoa học xã hội rất cần thiết, nhất là đối với các môn sử, địa và nay có thêm giáo dục công dân. Ở đây, những con chữ đã được phơi bày. Công việc của mỗi học sinh chỉ là “nuốt” chúng vào bộ nhớ và lần lượt trả bài lại (cũng là để nhớ thêm) cho các bạn. Điều đó giúp học sinh luyện thi đại học hiệu quả hơn, vì sẽ được nghe trả đi trả lại một bài học thật nhuần nhuyễn và sẽ khắc sâu vào bộ nhớ hơn là khi phải ngồi một góc ở nhà lẩm bẩm học một mình. Riêng đối với các môn tự nhiên, nhất là toán, cần nên có một hai thành viên có sức học tốt hơn. Nếu không, gặp bài toán khó, cả nhóm sẽ loay hoay, không biết đâu mà lần.
Học sinh Phạm Hữu Triết ở thành phố Hồ Chí Minh đạt điểm thi khối B tuyệt đối năm 2017 cho biết, có được kết quả tuyệt vời đó là nhờ vào học nhóm. Nhóm học tập gồm 3 em và Triết cho biết, khi có những bài tập khó, cả ba chia nhau làm, chia sẻ với nhau những cách giải hay và khi gặp vấn đề thì cùng nhau thảo luận. Cũng theo tâm sự của Triết, để có một nhóm học tập hiệu quả, đầu tiên là tìm ra những bạn có cùng khối thi hoặc cùng môn thi. Những người bạn đó phải có quyết tâm cao để cùng phấn đấu và cạnh tranh, tạo động lực cho nhau. Kết quả thi năm rồi không chỉ là điểm 30 tròn trĩnh với Triết mà 2 bạn còn lại cũng đều lần lượt đạt 29,4 và 28,7 khối B, một bộ ba trên cả tuyệt vời.
Hiệu quả của ôn thi theo nhóm là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, hình thức này cũng có những nhược điểm như nhóm bạn thường sa đà vào những câu chuyện phiếm không tên. Vậy nên, cách học tốt nhất vẫn là kết hợp nhiều hình thức, trong đó có học nhóm, tùy theo những điều kiện cụ thể.
Đan Duy