Lượng lớn rác nhựa, ni lông, rác khó phân hủy đe dọa môi trường biển
Hệ lụy
Trong những ngày qua, tại bãi biển ở thôn An Dương 1, xã Phú Thuận xuất hiện một lượng lớn rác thải nằm xen lẫn cát biển với phạm vi diện tích khoảng 300m2, độ sâu rác bị vùi lấp ước chừng hơn 2m.
Ông Đặng Tiến Tùy, Chủ tịch UBND xã Phú Thuận cho biết, bãi rác này hình thành từ năm 2008. Thời điểm đó, do địa phương chưa xây dựng và triển khai đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, nên người dân tự phát thu gom, xử lý. Do chưa có đề án, nên lượng rác phát sinh sau khi thu gom được người dân đem xử lý bằng chôn lấp hoặc đốt. Mô hình này kéo dài đến năm 2010, thời điểm xã bắt đầu triển khai đề án thu gom xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn, đồng nghĩa tuổi thọ của bãi rác tự phát này kéo dài khoảng 3 năm.
Do việc xử lý rác thiếu khoa học, chôn lấp không đảm bảo, nên mặc dù ban đầu bãi rác nằm cách xa bờ biển hơn 300m, nhưng sau nhiều năm bị xâm thực, bãi rác này dần dần cách bờ biển chỉ chưa tới 20m. Nặng nhất là vào cuối năm 2020, một lượng lớn rác thải chủ yếu là rác ni lông, rác khó phân hủy xuất hiện lộ thiên và một phần bị cuốn trôi ra biển.
Sau khi phát hiện tình trạng “vỡ” bãi rác, chính quyền địa phương đã xử lý một phần lượng rác này thông qua huy động các lực lượng, phương tiện cơ giới và hợp đồng với Công ty TNHH Hằng Trung, đơn vị cung cấp dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải trên địa bàn huyện Phú Vang tiến hành vận chuyển 18 chuyến xe chuyên dụng với tổng khối lượng khoảng 80m3 rác lên bãi xử lý tập trung của tỉnh. Ước tính, lượng rác xã đã tiến hành thu gom vận chuyển xử lý được khoảng 50%.
Để xử lý dứt điểm bãi rác này, xã xây dựng 2 phương án. Một là, đối với lượng rác đã bị kéo trôi dạt ra dọc bờ biển thì đã được địa phương ra quân thu gom đưa đi xử lý. Phương án thứ 2 là sử dụng biện pháp cơ giới tức là dùng xe đào, ủi, múc, xe vận chuyển chuyên dụng đưa rác lên bãi chôn lấp rác tập trung của tỉnh để xử lý. Qua khảo sát phạm vi, diện tích, định vị cũng như đánh giá khối lượng thu gom vận chuyển, dự kiến kinh phí để khắc phục xử lý dứt điểm bãi rác lộ thiên này cần khoảng 300 triệu đồng. Theo ông Đặng Tiến Tùy, nếu điều kiện thời tiết, tình hình dịch bệnh, nhân lực, vật lực, phương tiện... thuận lợi, chỉ trong vòng 10 ngày sẽ giải quyết xong bãi rác này.
Ông Lê Đức Toàn, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường (TN & MT) huyện Phú Vang cho hay, sau khi nắm tình hình, huyện đã chỉ đạo các phòng, ban liên quan cùng phối hợp với địa phương để xử lý. Đây là vấn đề mới phát sinh do quá khứ để lại và nằm ngoài nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường đã được cấp hằng năm, nhưng để đảm bảo môi trường, nhất là khu vực bờ biển đang rất nhạy cảm với vấn đề rác thải nhựa, phòng chức năng sẽ tham mưu lên huyện xem xét bố trí ngân sách năm 2022 để hỗ trợ cùng địa phương sớm giải quyết dứt điểm tình trạng này.
Chấn chỉnh hoạt động quản lý rác thải ven biển
Thực tế, ngoài khu vực sạt lở làm xuất hiện “núi rác” lộ thiên đã được chôn lấp từ trước, tại vị trí này đang là điểm tập kết rác thải sinh hoạt được thu gom trước khi vận chuyển đi xử lý. Điểm tập kết này nằm ở khu vực bờ biển, thường xuyên có gió mạnh dẫn đến rác bị gió cuốn phát tán ra xung quanh và không thường xuyên được đơn vị quản lý tiến hành vệ sinh, thu dọn lượng rác phát tán, gây mất mỹ quan. Vị trí này cũng được tập kết rác thải xây dựng và rác thải cồng kềnh.
Trao đổi về vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Phú Thuận - ông Đặng Tiến Tùy giải thích, hiện, trên địa bàn xã có 3 điểm trung chuyển rác lớn nằm ở các thôn: Tân An, Xuân An, An Dương 1. Mặc dù các điểm này nằm xa khu dân cư, nhưng lại bất cập ở chỗ điểm tập kết ở thôn An Dương 1 nằm sát với bãi chôn lấp tự phát cũ, nên nếu không xử lý khéo léo sẽ dễ hình thành một bãi rác lộ thiên mới và phát triển ra diện rộng, phức tạp hơn. Do đó, địa phương đang nghiên cứu và làm việc lại với Công ty TNHH Hằng Trung chọn vị trí đặt xuồng trung chuyển rác hợp lý hơn, đảm bảo vệ sinh môi trường trước chuyển rác đi xử lý.
Ngoài “sự cố” bãi rác tự phát ở xã Phú Thuận, qua khảo sát thực địa, nắm tình hình tại một số điểm tập kết, trung chuyển rác dọc khu vực bãi biển Phú Vang, Sở TN&MT đang lo ngại về công tác vận hành, quản lý rác thải của đơn vị cung ứng dịch vụ. Theo đánh giá của Sở TN&MT, đơn cử tại trạm trung chuyển Phú Hải, rác được tập kết lâu ngày, có dấu hiệu xử lý bằng phương pháp đốt. Lượng rác sinh hoạt, rác xây dựng và rác cồng kềnh được tập kết gần như trên diện tích khuôn viên của trạm trung chuyển, gây mùi nặng, phát sinh nước thải ra môi trường xung quanh.
Sở TN&MT vừa có công văn gửi UBND huyện Phú Vang và đề nghị địa phương yêu cầu đơn vị cung cấp dịch vụ thu gom rác thải hiện nay là Công ty TNHH Hằng Trung phối hợp với UBND các xã tiến hành thu gom, vận chuyển và xử lý lượng rác tồn đọng tại các trạm trung chuyển. Công ty phải thu gom, vận chuyển rác thải đến khu xử lý của tỉnh đúng tần suất theo hợp đồng cung ứng dịch vụ đã ký kết, tránh tình trạng tập kết rác thải lâu ngày, dẫn đến phát sinh ô nhiễm thứ cấp như hiện nay; đồng thời thường xuyên vệ sinh khu vực tập kết xuồng chứa rác và khu vực xung quanh.
UBND các xã, thị trấn cần rà soát, quy hoạch các điểm trung chuyển rác, tránh tình trạng bố trí nhiều địa điểm trung chuyển, dẫn đến điểm trung chuyển trở thành điểm tập kết rác xây dựng, rác thải cồng kềnh và lâu ngày lưu cữu thành bãi rác lộ thiên và hệ lụy tương tự như bài học đang xảy ra ở xã Phú Thuận, vừa gây ô nhiễm môi trường, lãng phí ngân sách.
Bài, ảnh: HOÀI THƯƠNG