Dưa lưới công nghệ cao được HueWACO triển khai
9/23 dự án hoạt động
Hiện nay, cả nước mới có khoảng 1% tổng số DN đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, với số vốn chiếm gần 3% tổng số vốn đầu tư của các DN vào sản xuất, kinh doanh cả nước (năm 2018). Công tác xúc tiến đầu tư lĩnh vực nông nghiệp được triển khai, tuy nhiên số DN đầu tư vào lĩnh vực này vẫn ít.
Số liệu từ Sở kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), năm 2018, UBND tỉnh cấp quyết định chủ trương đầu tư cho ba dự án (DA) thuộc lĩnh vực nông nghiệp. Tập đoàn FLC cũng đề xuất thực hiện DA nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Sáu tháng đầu năm 2019, UBND cấp quyết định đầu tư cho DA nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao FAM-Thừa Thiên Huế của Công ty CP Sản xuất và nhập khẩu nông sản FAM với tổng mức đầu tư 125 tỷ đồng.
Tổng DA ngoài ngân sách lĩnh vực nông, lâm, ngư trên địa bàn từ năm 2005 có hiệu lực đến thời điểm này là 23 DA, trong đó mới chỉ có 9 DA đã đi vào hoạt động với tổng mức đầu tư 291 tỷ đồng.
Ông Trương Văn Tân, Trưởng phòng Kinh tế ngành, Sở KH&ĐT chia sẻ: Thừa Thiên Huế có nhiều tiềm năng, lợi thế trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, những lợi thế đó chưa đủ mạnh để thúc đẩy nông nghiệp “cất cánh”, bởi song hành với đó là những khó khăn, thách thức chưa thể khắc phục trong một sớm một chiều.
Hạ tầng giao thông là một ví dụ, mặc dù đã được đầu tư phát triển mạnh trong những năm qua nhưng nhìn chung vẫn chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh của nhà đầu tư. Hạ tầng yếu kém vẫn là nguyên nhân chính đẩy chi phí kinh doanh lên cao, làm giảm năng lực cạnh tranh và không khuyến khích DN tìm đến đầu tư. Sản xuất nông, lâm nghiệp trên địa bàn chủ yếu theo hình thức tự phát, chưa hình thành chuỗi giá trị hàng nông sản.
Khu nông nghiệp công nghệ cao của Đại học Huế
Thiếu quỹ đất
Đầu tư nông nghiệp, tỷ lệ sinh lời lại thấp, rủi ro cao trước biến động thị trường, thời tiết… Trường hợp anh Đặng Trần Quốc, Giám đốc Công ty TNHH Cây xanh Hương Lộc là ví dụ. Hơn 5 năm bắt tay khởi nghiệp trong lĩnh vực cây xanh thì 2 năm liên tục anh phải “trắng tay” vì lũ lụt, con số thiệt hại ước tính hàng tỷ đồng.
Theo anh Quốc, đó chưa phải là khó khăn lớn nhất của DN trong đầu tư phát triển nông nghiệp. Khó nhất vẫn là quỹ đất để phát triển. Đầu tư phát triển nông nghiệp cần quỹ đất lớn, đảm bảo cao ráo, tránh được thiệt hại do lũ lụt… Tuy nhiên, để tìm được quỹ đất đáp ứng nhu cầu ấy thật sự khó.
Bản thân DN phải mất 2-3 năm mới tìm được vị trí phù hợp nhưng tính bền vững trong việc thuê đất cũng rất thấp. Rất ít tổ chức, HTX, chính quyền đứng ra làm cầu nối giúp DN thuê đất lâu dài để phát triển. Hiện DN đang có nhu cầu khoảng 1-2 ha đất để xây dựng hệ thống trang trại kết hợp phục vụ du lịch trải nghiệm nhưng rất khó tiếp cận quỹ đất phù hợp.
Một trong những yêu cầu bắt buộc trong đầu tư phát triển nông nghiệp chính là quỹ đất phải nằm trong quy hoạch phát triển nông nghiệp. Trong khi, DN còn mù mờ về quy hoạch thì nhiều địa phương cũng đang lúng túng khi triển khai quy hoạch đất nông nghiệp tập trung, tích tụ ruộng đất. DN không có diện tích đất đủ lớn để đầu tư sản xuất, phát triển kinh doanh lâu dài, chủ yếu vẫn dừng lại ở các gia trại, trang trại, hợp tác xã, với năng lực sản xuất nhỏ.
Ông Nguyễn Đình Đức, Chủ tịch UBND huyện Quảng Điền bộc bạch: Thu hút đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp tại địa phương những năm qua vẫn giẫm chân tại chỗ. Một số DN dù đã được UBND tỉnh đồng ý chủ trương đầu tư, xác định vị trí trong quy hoạch để phát triển; song không nhận được sự đồng thuận của người dân. Số khác đang nghiên cứu đầu tư vì không có quỹ đất đủ lớn đảm bảo nhu cầu phát triển nên phải rút lui.
Cần chính sách đồng bộ
“Thực tế hiện nay có khá nhiều hộ không còn nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp sản xuất, tuy nhiên rất khó để tập hợp, tích tụ quỹ đất đủ lớn để kêu gọi đầu tư. Tỉnh cần sớm kiến nghị với Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số chính sách đất đai, tạo thuận lợi cho tích tụ và tập trung ruộng đất sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.
Như việc xây dựng chính sách tài chính thúc đẩy việc mua, thuê đất nông nghiệp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất… Thay vì DN thuê đất của người dân, họ sẽ cho người dân góp vốn thông qua việc “mượn” đất sản xuất, người dân sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất và nhận về cổ tức tương đương với nguồn vốn đất và công sức bỏ ra, tránh tình trạng “nghèo hóa”, thất nghiệp sau khi cho thuê, bán đất” ông Đức chia sẻ.
Khuyến khích phát triển nông nghiệp là chủ trương lớn, tỉnh cũng có nhiều chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp như: DA đầu tư cơ sở sản xuất nông nghiệp công nghệ cao có quy mô từ 500m2 trở lên (đối với trồng trọt); 2.000m2 (đối với nuôi trồng thủy sản) được hỗ trợ 50% chi phí nhưng không quá 500 triệu đồng/cơ sở để đầu tư xây dựng...
Theo ông Trương Văn Tân, thực tế triển khai hàng năm, số lượng DA công trình các địa phương đăng ký nhiều nhưng số DA công trình triển khai đầu tư rất ít, một số công trình không đủ điều kiện hỗ trợ. Các tổ chức, DN, người dân chưa mạnh dạn đầu tư (do chính sách hỗ trợ sau đầu tư nên người dân có tâm lý không mặn mà). Việc hướng dẫn hỗ trợ thực hiện chính sách ở các địa phương chưa được quan tâm đúng mức và các chính sách cụ thể khuyến khích đầu tư trong sơ chế, chế biến tăng giá trị các sản phẩm nông nghiệp.
Bài, ảnh: HOÀNG LOAN