Tiến sĩ Mạc Như Bình, giảng viên Khoa Thủy sản, Trường đại học Nông lâm Huế chỉ ra những nguyên nhân cơ bản khiến dân nuôi tôm “sợ” vụ hè: Mùa hè nền nhiệt cao, tôm thẻ là đối tượng nhạy cảm với nhiệt độ môi trường nên khó phát triển; nếu xảy ra dịch bệnh khả năng lây lan rất nhanh; mực nước tại những hồ nuôi khá thấp, vào mùa hè không chủ động được nguồn nước cấp nên không đảm bảo; nhiều hộ nuôi thất bại khiến việc tái đầu tư gặp khó khăn…

“Nói như tiến sĩ thì người nuôi tôm “bó tay” không có cách để đối phó vụ hè” – tôi cắc cớ.

Tiến sĩ Bình đưa ra ngay ví dụ của bản thân ông về câu chuyện nuôi tôm bằng công nghệ nano để giúp tôi hiểu. Ông bảo, vụ hè những hồ nuôi tôm theo công nghệ nano của ông đã thành công. Tại các tỉnh, thành phía Nam, thời tiết khác biệt với Thừa Thiên Huế, nên vụ hè là vụ chính của họ. Nhưng ngay tại dải đất ven biển trong tỉnh, việc nuôi tôm vụ hè không phải không làm được, nhiều vùng nuôi theo hướng công nghiệp, ứng dụng khoa học kỹ thuật vẫn nuôi tốt.

Rất ít người nuôi thả tôm vụ hè Người nuôi ở thôn Hải Đông, xã Phong Hải chăm sóc tôm

“Đa số những hồ nuôi của các hộ nuôi tôm thông thường thiết kế mực nước hồ thấp so với mực nước đúng tiêu chuẩn là từ 1,4-1,5m. Do vậy vào mùa nắng, hạn chế nguồn nước cấp dẫn đến là bài toán khó giải. Đồng thời, hệ thống xử lý nước thải chưa đảm bảo yêu cầu dẫn đến tình trạng lây lan nhanh của dịch bệnh. Điều quan trọng, người dân vẫn chưa ứng dụng công nghệ vào nuôi tôm… Muốn làm được tất cả những điều đó, người nuôi phải thay đổi tư duy thiết kế hồ nuôi đúng tiêu chuẩn, và buộc phải cải tạo hồ lại ngay từ đầu”, ông Bình nói.

Giá tôm thấp là một trong những nguyên nhân khiến người nuôi “sợ” vụ hè (trong ảnh: Thu hoạch tôm tại huyện Phong Điền)

Thay đổi tư duy, ứng dụng công nghệ là cách để người nuôi dễ dàng quản lý được dịch bệnh. Các cơ quan chức năng thường khuyến cáo người nuôi tôm như thế. Trong một lần trao đổi với bà Phan Thị Thu Hồng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh, bà cho rằng người dân vẫn chưa mạnh dạn và đến bây giờ vẫn “đóng khung” độ an toàn vào vụ đông, vụ hè không dám nuôi vì sợ lỗ.

Khảo sát người nuôi, không chỉ dịch bệnh triền miên, giá tôm nuôi mùa nắng nóng thường rất thấp. Theo bà Trần Thị Bé, thương lái thu mua  tôm ở vùng Ngũ Điền, lý do tôm vụ hè giá thấp vì tiêu thụ kém. Hầu hết tôm nuôi của người dân đến nay chưa thể xuất khẩu do chất lượng, kích cỡ chưa đạt yêu cầu nên chủ yếu tiêu thụ trong nước. Tuy nhiên vào thời điểm mùa hè ít diễn ra các lễ hội, liên hoan, tiệc cưới khiến thị trường tiêu thụ tôm rất kém, giá tôm thấp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến người dân “phơi hồ” vào vụ hè.

Người nuôi tôm đang phát triển thiếu bền vững, cứ đến mùa tháng 3, tháng 4, chính quyền các địa phương lại khuyến cáo người dân cần tránh thả nuôi nhằm tránh thiệt hại. Hồ nuôi phơi nắng có thể sẽ lãng phí. Ai cũng nhận ra tương lai cần phải thay đổi khi diễn biến khí hậu đang ngày một phức tạp. Và nếu không giải quyết được bài toán công nghệ, điệp khúc phơi hồ vẫn cứ diễn ra không có hồi kết.