Sản xuất rau má ở Quảng Điền
Phấn đấu có ít nhất 10 sản phẩm được nâng cấp, tiêu chuẩn hóa
Là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị, OCOP được xem là giải pháp quan trọng trong triển khai thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Trọng tâm của chương trình OCOP là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị do thành phần kinh tế tư nhân (doanh nghiệp, hộ sản xuất) và kinh tế tập thể thực hiện.
Trên cơ sở điều tra, khảo sát thu thập dữ liệu phục vụ xây dựng đề án OCOP, toàn tỉnh hiện có 78 sản phẩm có thế mạnh, thuộc 6 nhóm sản phẩm (SP), trong đó 33 SP đã công bố chất lượng hàng hóa; 35 SP có đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Tổng doanh thu trung bình của các SP trên 548 triệu đồng/năm.
Theo kế hoạch năm 2019, tỉnh phấn đấu có ít nhất 10 sản phẩm được nâng cấp, tiêu chuẩn hóa và hoàn thiện. 100% sản phẩm được nâng cấp, tiêu chuẩn hóa (có dự án triển khai trong năm 2019) tham gia chu trình OCOP và tham gia đánh giá, xếp hạng sản phẩm tại cấp huyện, tỉnh.
Trong đó, mỗi đơn vị cấp huyện lựa chọn 1 đến 2 sản phẩm để tập trung phát triển (đánh giá tại cấp huyện đạt 3 sao trở lên, lập hồ sơ gửi Hội đồng cấp tỉnh thẩm định, trình UBND tỉnh công nhận và xếp hạng). Cấp tỉnh lựa chọn ít nhất 2 sản phẩm được UBND tỉnh công nhận xếp hạng từ 3 sao trở lên có lợi thế nhất để tham gia đánh giá, xếp hạng cấp quốc gia.
Mây tre đan - sản phẩm chủ lực OCOP
Riêng công tác triển khai đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã kiểu mới năm 2019 sẽ suy trì, phát triển nâng cao hiệu quả hoạt động 69 HTX nông nghiệp đã được phân loại đánh giá hoạt động năm 2017. Củng cố hoạt động có hiệu quả 45 đến 50 HTX NN hoạt động chưa hiệu quả năm 2017. Thành lập mới từ 23 đến 25 HTX NN, phấn đấu có 8 HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Xây dựng vùng nguyên liệu
Tại hội nghị, nhiều ý kiến cho rằng, việc xác định sản phẩm đặc trưng tiến tới OCOP chỉ là 1 bước đi nhỏ. Quan trọng là việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, vùng nguyên liệu, thị trường để sản phẩm khi được công nhận thật sự có chỗ đứng.
Ông Nguyễn Đắc Tập, Phó Chủ tịch UBND thị xã Hương Thủy thông tin, thị xã có 2 sản phẩm được chọn nằm trong danh mục sản phẩm hoàn thiện, tiêu chuẩn hóa trong chương trình OCOP giai đoạn 2019-2020 gồm: gạo thơm Thủy Thanh, trà mướp đắng Thủy Dương. Hai sản phẩm này tạm thời có nguồn cung, cầu ổn định. Tuy nhiên, để xây dựng OCOP cần mở rộng được thị trường cùng với đó là bài toán xây dựng vùng nguyên liệu. Hay như sản phẩm thanh trà Dương Hòa, Thủy Bằng có tiếng trên địa bàn nhưng do diện tích trồng rất hạn chế nên rất khó cung cấp với số lượng lớn. Vì thế, trước mắt địa phương đang tập trung quy hoạch lại các sản phẩm chủ lực, xây dựng vùng nguyên liệu hàng hóa cho sản phẩm.
Ông Hồ Thắng, Phó Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ lại cho rằng, để các sản phẩm OCOP đứng vững cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, xây dựng thương hiệu gắn với bảo hộ thương hiệu. Hiện trên địa bàn có khá nhiều star-up xuất hiện với nhiều mô hình hay, đây cũng sẽ là tiềm năng rất lớn trong triển khai chương trình OCOP.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu người dân thay đổi tư duy
Các chính sách hỗ trợ cho chương trình OCOP cũng được các địa phương quan tâm. Tuy nhiên theo ông Hồ Vang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Nhà nước chỉ đóng vai trò kiến tạo, ban hành khung pháp lý và chính sách để thực hiện; định hướng quy hoạch các vùng sản xuất hàng hóa dịch vụ; quản lý, giám sát tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; hỗ trợ các khâu đào tạo tập huấn hướng dẫn kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, tín dụng. Cộng đồng dân cư bao gồm doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ sản xuất, kinh doanh mới là chủ thể thực hiện tham gia vào sự thành công của chương trình.
Kết luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương chỉ rõ, OCOP là giải pháp quan trọng trong tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, phát triển sản xuất và xây dựng nông thôn mới, động lực cho phát triển kinh tế bền vững. Tuy vậy, chương trình OCOP không phải là cái gì đó quá cao xa mà nó bắt nguồn từ nhu cầu thực tế từ 1 đơn vị (HTX, doanh nghiệp, cá nhân…) muốn được công nhận. Đơn vị này phải có được sản phẩm đảm bảo cơ bản các tiêu chí OCOP, sau đó bắt tay xây dựng ý tưởng trên cơ sở hướng dẫn của các đơn vị liên quan. Và các sở ngành liên quan sẽ là cầu nối, hỗ trợ đắc lực cho các đơn vị từ chính sách hỗ trợ, tập huấn, giám sát chất lượng, xúc tiến thương mại…
Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các địa phương sớm thành lập Ban chỉ đạo cấp huyện, rà soát sản phẩm có tiềm năng, xây dựng kế hoạch, lồng ghép và xã hội hóa nguồn lực nhằm phát huy lợi thế cộng đồng. Cả hệ thống chính trị phải vào cuộc đồng bộ tuyên truyền, tập trung xây dựng đến cuối năm 2019 ít nhất mỗi huyện phải có 1 sản phẩm được công nhận OCOP.
Riêng chủ thể kinh tế, cần tích cực tham gia chương trình, nghiên cứu các bước tham gia vào chu trình OCOP tại địa phương. Đổi mới tư duy người sản xuất theo hướng thị trường, nâng cấp tái cấu trúc hình thức tổ chức sản xuất để nâng tầm sản phẩm OCOP địa phương.
Bài, ảnh: Hoàng Loan