Hạng mục đê chắn sóng thuộc dự án Nâng cấp Cảng cá Tư Hiền kết hợp khu neo đậu tránh, trú bão đang triển khai thi công
Dự án (DA) phục hồi, tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và nguồn lợi thủy sản do Sở NN&PTNT làm chủ đầu tư là một trong các DA có nguồn vốn từ nguồn bồi thường của Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đang triển khai trên địa bàn tỉnh.
DA gồm 2 hợp phần là thả rạn nhân tạo với tổng mức 150 tỷ đồng và trồng, phục hồi rạn san hô với tổng mức đầu tư 20 tỷ đồng, mặc dù theo quy định phải hoàn thành vào tháng 12/2022 nhưng nay vẫn chưa triển khai thi công trên thực địa.
DA triển khai với mục tiêu sẽ hình thành sinh cảnh nhân tạo cho các loài thủy sản cư trú và giảm thiểu tác động của hoạt động khai thác bằng lưới kéo đáy đến các khu vực tập trung sinh, khu vực thủy sản còn non sinh sống nhằm phục hồi, tái tạo nguồn lợi thủy sản; phục hồi các hệ sinh thái là nơi cư trú các giống loài thủy sinh và tái tạo nguồn lợi thủy sản.
Theo đó, DA sẽ thả 114 cụm rạn, với 2.850 cục rạn nhân tạo đúc bằng bê tông cốt thép, kéo dài 2km. Mỗi cụm rạn được thả cách nhau 220m, trong đó vị trí ngoài các cụm sẽ thả 2A.350 cục rạn hình lập phương rỗng, còn bên trong cụm thả rạn hình bán cầu nhằm tạo chỗ trú ngụ, sinh trưởng cho các loài thủy, hải sản.
Theo Sở NN&PTNT, hợp phần thả rạn nhân tạo được Bộ NN&PTNT hướng dẫn thực hiện với diện tích 300ha, độ phủ nền đáy rạn nhân tạo khoảng 1% đến 1,5%. Khu vực thả rạn cách bờ biển xã Vinh Mỹ, huyện Phú Lộc tầm 9km, có độ sâu trung bình từ 22-24m. Qua khảo sát khi lập dự án cho thấy, đây là nơi không nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên, hệ sinh thái tự nhiên không quá phong phú. Những năm gần đây, bị tác động bởi hoạt động khai thác thủy, hải sản và sự cố môi trường biển dẫn đến suy giảm nghiêm trọng.
Ông Thái Văn Phúc, Trưởng phòng Quản lý và Xây dựng công trình (Sở NN&PTNT) thông tin, đến nay, đơn vị tư vấn đã hoàn thành công tác khảo sát và đang lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi và đã được phân bổ 50 tỷ đồng để thực hiện. Đối với hợp phần thả rạn san hô nhân tạo, đến nay đã hoàn thành hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, hiện đang thực hiện các bước triển khai sau khi xin ý kiến của Bộ NN&PTNT, Bộ Xây dựng và Bộ KH&ĐT về thẩm định dự án và sẽ triển khai trong năm 2022.
Riêng đối với hợp phần trồng và phục hồi rạn san hô có tính đặc thù, các định mức kinh tế xây dựng chưa có, gặp khó khăn trong công tác thẩm định phê duyệt dự toán để tổ chức thực hiện nên UBND tỉnh đã đề xuất Bộ NN&PTNT sớm có ý kiến để triển khai các bước tiếp theo.
Theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT, hợp phần trồng, phục hồi rạn san hô triển khai tại địa bàn tỉnh từ 16-18ha ở vùng biển Sụng Rong Câu, Bãi Chuối thuộc vùng Sơn Chà - Hải Vân, huyện Phú Lộc.
Đối tượng trồng phục hồi là các san hô cứng tạo rạn có vai trò quan trọng ở rạn được phục hồi, trong đó ưu tiên một số loài bản địa thuộc bộ san hô cứng Scleractinia. Những loài ưu tiên trồng đối với địa bàn Thừa Thiên Huế sẽ lấy từ vùng biển Sơn Trà (Đà Nẵng), Cù Lao Chàm (Quảng Nam).
Cách lấy giống bằng phương pháp tách giống vô tính từ các tập đoàn san hô với kích thức tối thiểu không dưới 30cm đối với san hô dạng khối, dạng bán khối; từ 1m trở lên đối với san hô dạng cành. Lượng san hô lấy đi từ tập đoàn cho giống tối ưu từ 10-20%, nhưng không quá 50% sinh khối và đảm bảo tập đoàn đó vẫn gắn chặt với nền đáy, khả năng phát triển vẫn bình thường.
Đối với kỹ thuật trồng, theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT, san hô giống được trồng trên nền đáy cứng, vững chắc là thềm rạn đá hoặc các giá thể nhân tạo được thiết kế phù hợp, không gây ô nhiễm môi trường.
Ông Thái Văn Phúc cho biết, do nguồn giống khó khăn nên tỉnh đã xin được điều chỉnh diện tích thực hiện xuống còn 4ha. Sở NN&PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh có công văn gửi các địa phương xin được lấy giống san hô từ vùng biển như hướng dẫn của Bộ NN&PTNT.
Tuy nhiên, các địa phương yêu cầu phải thực hiện đánh giá hiện trạng san hô ở vùng biển muốn lấy. Vấn đề này cần phải có kỹ thuật, thời gian cũng như kinh phí lớn để thực hiện nên không thể triển khai. Vì vậy, đơn vị phải tiến hành lấy giống san hô ở vùng biển Phú Lộc và xin giảm diện tích thực hiện.
Cũng theo ông Phúc, trên địa bàn tỉnh cũng chưa từng triển khai dự án tương tự về san hô nên khá lúng túng trong việc thực hiện. Do vậy, khả năng hợp phần trồng và phục hồi rạn san hô phải xin gia hạn thực hiện trong năm 2023.
Bài, ảnh: HÀ NGUYÊN