Sau 2 năm chịu nhiều tác động từ đại dịch COVID-19, các nước ASEAN đang dần phục hồi. Bất chấp môi trường đầy thách thức, chỉ số MSCI AC Asean - một thước đo của thị trường chứng khoán ASEAN - đã công bố hiệu suất không đổi là 0,21% trong năm 2021. Trong khi đó, chỉ số MSCI AC Asia ngoài Nhật Bản giảm hơn 4%. Khi sự phục hồi được giữ vững, sự quan tâm của các nhà đầu tư có thể sẽ gia tăng, vì khu vực này mang lại cho các nhà đầu tư cơ hội đa dạng về tăng trưởng và giá trị.
Các nền kinh tế ASEAN mang lại nhiều cơ hội đa dạng cho các nhà đầu tư. Ảnh minh họa: phutho.gov.vn
Thúc đẩy tăng trưởng từ FDI
Theo các nhà kinh tế, việc cấu hình lại chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) sau khi đại dịch bùng phát đã mang lại cơ hội lớn cho các nền kinh tế ASEAN, nâng cao sự tham gia của khu vực vào GVC. Thông thường, quyết định di dời các GVC sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như chi phí lao động, khả năng tiếp cận lao động có tay nghề cao, chất lượng cơ sở hạ tầng và sự phát triển công nghệ truyền thông thông tin. Và tin tích cực là trong một số lĩnh vực trên, các nền kinh tế ASEAN tăng trưởng tương đối tốt hơn so với các khu vực khác.
Đây có thể là lý do tại sao khu vực này là một trong những khu vực được hưởng lợi nhiều nhất từ các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) toàn cầu trong năm 2021, với tổng dòng vốn vào tăng 35% so với cùng kỳ năm trước lên 184 tỷ USD và thậm chí vượt quá con số trước đại dịch là 182 tỷ USD của năm 2019, theo báo cáo xu hướng đầu tư của UNCTAD. Hơn nữa, sự gia tăng diễn ra ở hầu hết các quốc gia thành viên.
Một yếu tố khác làm nền tảng cho FDI là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) giữa ASEAN và 6 đối tác đã có hiệp định thương mại tự do (FTA) với khu vực. Là FTA lớn nhất thế giới được đo bằng GDP, RCEP làm tăng sức hấp dẫn của ASEAN đối với FDI, di dời các hoạt động chuỗi giá trị và cơ sở sản xuất. Đây là cơ hội cho các công ty tiếp cận với một thị trường 600 triệu người tiêu dùng. Khi ngày càng có nhiều công ty đa quốc gia tìm cách đa dạng hóa hoạt động của mình, ASEAN sẽ được hưởng lợi từ nguồn vốn FDI cao hơn, với phần lớn được đổ vào các lĩnh vực sản xuất.
Các quốc gia như Thái Lan, Malaysia và Việt Nam có thể được hưởng lợi từ việc cấu hình lại các GVC, nhờ có dân số và lực lượng lao động trẻ hơn. Mức lương tối thiểu của vùng cũng là một điểm thu hút các công ty thành lập các cơ sở sản xuất. Do đó, khi căng thẳng địa chính trị gia tăng, đầu tư vào ASEAN được coi là hướng đi đầy hấp dẫn nhờ khả năng tiếp xúc với hàng hóa và sự đa dạng của thị trường ASEAN.
ASEAN là điểm đến hấp dẫn của FDI. Ảnh minh họa: IPP Vietnam
Chú trọng việc xây dựng cơ sở hạ tầng
Đại dịch đã dẫn đến những khoảng trống cấp bách về cơ sở hạ tầng ở nhiều nước ASEAN, buộc các chính phủ phải xác định chăm sóc sức khỏe, viễn thông, giao thông vận tải, hậu cần và giáo dục là những lĩnh vực trọng tâm, bên cạnh các dịch vụ cơ bản như nước và vệ sinh.
Từ Indonesia cho đến Philippines và Việt Nam, cả cơ sở hạ tầng cứng và mềm đều đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Trong khi cơ sở hạ tầng cứng có xu hướng do khu vực công đảm nhận, thì cơ sở hạ tầng mềm là cơ hội cho các công ty thuộc khu vực tư nhân đóng một vai trò lớn hơn.
Đồng thời, các chính phủ ASEAN đã nhận ra tầm quan trọng của việc xây dựng nền kinh tế kỹ thuật số chính là chìa khóa để khắc phục tình trạng bất bình đẳng. Kỹ thuật số hóa rõ ràng đã mang lại nhiều cơ hội đầu tư trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, fintech, thương mại điện tử, chăm sóc sức khỏe, hậu cần...
Hơn nữa, để các nền kinh tế ASEAN có thể gặt hái được những lợi ích đầy đủ từ việc thu hút lại các chuỗi cung ứng, điều cần cân nhắc chính là sự sẵn có của cơ sở hạ tầng cứng và mềm.
ASEAN cần ưu tiên tăng trưởng xanh bền vững. Ảnh minh họa: Getty Image
Ưu tiên tăng trưởng xanh bền vững
Theo phân tích của Business Times, “xanh hóa” sẽ là một lĩnh vực tăng trưởng khác của ASEAN. Thực tế, quá trình đô thị hóa và phát triển nhanh chóng của các thành phố lớn trong khu vực đang gây ra những hậu quả đáng kể về môi trường. Hiện tại, khoảng 50% trong số hơn 600 triệu dân của ASEAN đang sống ở các khu vực thành thị, và dự kiến sẽ có thêm 100 triệu người nữa trong 15 năm tới, lượng phát thải carbon và chất thải theo đó cũng đang ngày càng gia tăng.
Do các thành phố của ASEAN là một trong những nơi dễ bị tổn thương nhất trên thế giới trước tác động của biến đổi khí hậu, nên việc đô thị hóa bền vững cần được xem là ưu tiên hàng đầu của khu vực, Business Times nhấn mạnh.
Sự tập trung vào tính bền vững này sẽ tạo ra những cơ hội đáng kể trong một số lĩnh vực nhất định, đặc biệt là chuyển đổi năng lượng và năng lượng tái tạo cho sản xuất, xây dựng và lắp đặt, vận tải...
Hơn nữa, thúc đẩy tăng trưởng xanh cũng sẽ tạo ra nhiều việc làm xanh mới. Theo ước tính của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), 14 triệu việc làm ròng sẽ được tạo ra ở ASEAN vào năm 2030.
Những thách thức chính
Giống như các khu vực khác, ASEAN cũng đang đối mặt với nguy cơ lạm phát gia tăng trên diện rộng.
Tuy nhiên, sự gia tăng tỷ lệ lạm phát có thể không nhất thiết sẽ dẫn đến việc các ngân hàng trung ương châu Á phải đi theo con đường thắt chặt chính sách tiền tệ hơn so với dự đoán trước đây, nhất là khi một số quốc gia châu Á vẫn còn tồn tại khoảng cách sản lượng đáng kể.
Một lĩnh vực đáng quan tâm khác là những “vết sẹo kinh tế” từ COVID-19, có thể dẫn tới sự sụt giảm sản lượng. Trong khi khu vực đang trên đà phục hồi, chất lượng tăng trưởng vẫn khác nhau do tính chất khác nhau của các nền kinh tế; do đó, sự phục hồi sẽ không đồng đều trên toàn khu vực. Tuy nhiên, sẽ không quá lâu để các nhà đầu tư nhận thấy các điểm mạnh về cấu trúc của ASEAN, như nhân khẩu học, tỷ lệ thâm nhập tín dụng và kỹ thuật số thấp, cũng như mức định giá hấp dẫn.
Rõ ràng, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, ASEAN đang trở thành một điểm đến hấp dẫn hơn. Do vậy, Business Times cho rằng các nhà đầu tư đang tìm kiếm các ý tưởng khác biệt nên “để mắt” đến sự đa dạng của các thị trường ASEAN.
TỐ QUYÊN
(Tổng hợp & lược dịch từ Business Times & The Economics)