Quan chức các nước tham dự diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La 2017 Ảnh: Straitstimes
Tuy vậy, trước những quyết định có phần khó dự đoán của Tổng thống Donald Trump, các nước châu Á - Thái Bình Dương vẫn lo ngại một mối quan hệ không ổn định với Mỹ, do đó, các quốc gia trong khu vực đều đang tìm kiếm và hướng tới việc tăng cường hợp tác lẫn nhau, Giáo sư Tongfi Kim - chuyên về an ninh quốc tế khu vực Đông Á tại Trường cao đẳng Vesalius ở Brussels nhận xét.
Cuộc bầu cử Mỹ với kết quả đưa tỷ phú Donald Trump lên ngôi vị tổng thống của cường quốc số 1 thế giới đã tạo ra nhiều vấn đề cho các đồng minh của Mỹ trên toàn cầu, nhưng đồng thời, đó cũng có thể là một tia sáng cho việc hợp tác an ninh ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Các đồng minh và đối tác của Mỹ ở châu Á hiện đang đứng trước những cơ hội quan trọng cho chủ nghĩa hợp tác giữa các nước trong khu vực - một phần của chủ nghĩa đa phương, bài viết trên The Diplomat ngày 13/6 nhận định. Trên thực tế, thông tin từ các phương tiện truyền thông cho thấy, sự hợp tác giữa một số nước đã tăng lên khi các quốc gia trong vùng bất an vì lo ngại không thể dựa vào Mỹ để duy trì trật tự khu vực, "trước sự quyết đoán của Trung Quốc hiện nay", các chuyên gia nêu rõ.
Kể từ những năm đầu của Chiến tranh lạnh, trật tự an ninh trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương bị ảnh hưởng khá lớn bởi hệ thống liên minh song phương "trục và nan hoa" do Mỹ dẫn đầu. Để đáp ứng phần lớn với sự thúc đẩy của Mỹ, các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương trong thời kỳ hậu Chiến tranh lạnh dần dần phát triển sự hợp tác lẫn nhau, kết nối các nước khác trong khu vực. Tuy nhiên, không giống như các cơ chế đa phương khác trong khu vực như Diễn đàn Khu vực ASEAN, khối hợp tác an ninh do Mỹ dẫn đầu này xem sự quyết đoán của Bắc Kinh là một mối đe dọa.
Theo Giáo sư Tongfi Kim, do phản đối của Trung Quốc và sự phụ thuộc của các quốc gia vào hợp tác song phương với Hoa Kỳ, hợp tác an ninh đạt được giữa các nước trong khu vực chỉ thành công rất hạn chế. Ngay cả khi các đồng minh và đối tác của Mỹ theo đuổi việc hợp tác lẫn nhau, các nước vẫn hướng tới sự gắn kết của Hoa Kỳ trong khu vực.
Thay đổi dưới thời Tổng thống Donald Trump
Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống đương nhiệm Donald Trump, chính sách này đã có phần thay đổi khi ông tạo ra sự không chắc chắn hoàn toàn vào việc Mỹ sẽ đảm đương vai trò đảm bảo an ninh trong khu vực. Trước bối cảnh đó, các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương hiện nay cần phải chuẩn bị cho khả năng Washington có thể "bỏ mặc một phần" khi nước này không còn hỗ trợ quá nhiều cho các đồng minh thông qua các mối quan hệ song phương kéo dài nữa.
Bài viết trên The Diplomat cho rằng, các nước đồng minh không nên đặt trọng tâm vào quan hệ hợp tác an ninh song phương với Mỹ, mặc dù đây sẽ vẫn là nguồn an ninh quan trọng nhất trong tương lai gần, dựa vào khả năng quân sự và mối quan hệ an ninh hiện tại của Mỹ. Sẽ rất khó khăn cho các nước trong khu vực để cân bằng với sự trỗi dậy của Trung Quốc mà không có sự giúp đỡ của Mỹ.
Ngoài ra, tình hình hiện nay cũng cho thấy, các quốc gia đồng minh của Mỹ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương nên nắm bắt cơ hội để cải thiện các mối quan hệ hợp tác song phương. Trên thực tế, bất kể Tổng thống Trump sẽ giữ chức trong bao lâu thì việc hợp tác song phương giữa các nước này cũng nên được theo đuổi và thực hiện nghiêm túc hơn. Chính Tổng thống Trump đã nhắc nhở thế giới rằng, độ tin cậy vào các cam kết an ninh của Mỹ có thể thay đổi trong một khoảng thời gian ngắn, do đó các nước cần có sự chuẩn bị để tự bảo vệ mình, trang Asiapacific cho hay.
TỐ QUYÊN (Tổng hợp & lược dịch từ The Diplomat, Asiapacific & Defence)