Tổng thống đắc cử của Mỹ, ông Donald Trump. Ảnh: Getty.
Bà Zaino còn là cây bút bình luận chính trị của các tờ báo danh tiếng như USA Today, Wasington Post, Christian Science Monitor, kênh truyền hình Fox News…
- Xin bà cho biết đâu là những thách thức lớn nhất đang đợi ông Donald Trump trên chiếc ghế tổng thống?
Giáo sư Jeanne Zaino: Tôi nghĩ thách thức đầu tiên mà ông Trump phải hóa giải, đó là đoàn kết lại người Mỹ sau một cuộc bầu cử gây chia rẽ sâu sắc. Ông ta sẽ phải giành thời gian để gây cảm tình với những nhóm cử tri bị ông chọc giận trong chiến dịch tranh cử, đó là phụ nữ, người Latinh, người Hồi giáo.
Sau đó, ông sẽ phải đối diện với những thách thức hết sức nghiêm trọng, đến từ việc ông không có chút kinh nghiệm gì trong cả chính sách đối ngoại lẫn đối nội. Ông có nhiều kinh nghiệm trong kinh doanh, song lại một kẻ ngoại đạo đối với lĩnh vực quản lý chính phủ. Ông có thể sẽ phải mấy vài tháng học hỏi để có thể trình bày mạch lạc các vấn đề như luật pháp, chăm sóc sức khỏe, nhập cư, giáo dục…
- Tuy nhiên, công việc điều hành của ông Donald Trump sẽ thuận lợi do Đảng Cộng hòa tiếp tục lãnh đạo cả hai viện của Quốc hội?
Giáo sư Jeanne Zaino: Việc đảng Cộng hòa lãnh đạo cả cơ quan hành pháp lẫn lập pháp là tin tốt lành đối với ông Donald Trump. Tuy nhiên, trong thời gian tranh cử ông Trump đã chọc giận một số thành viên của của đảng Cộng hòa. Do đó, ông cần phải cải thiện quan hệ với những nhân vật này.
Đảng Dân chủ vẫn nắm giữ số lượng đáng kể ghế tại Quốc hội, do đó nếu ông Trump không cải thiện được quan hệ với những người anh em cùng đảng của mình, ông ta vẫn có nguy cơ bị cản trở bởi những người Cộng hòa bắt tay với Dân chủ.
Lịch sử cho thấy thách thức lớn nhất đối với tổng thống luôn đến từ Quốc hội. Nhiều đời tổng thống như G. Bush hay Obama đều gặp rất nhiều thách thức từ cơ quan lập pháp cho dù đảng của họ nắm đa số tại cả hai viện của Quốc hội”.
- Đâu là những công việc đối nội mà ông Obama sẽ tiến hành trong thời gian tới thưa bà?
Giáo sư Jeanne Zaino: Theo tôi sẽ không có tuần trăng mật đối với ông Donald Trump. Ngay lập tức ông sẽ phải tập trung vào việc đề cử chánh án tối cao, thực thi một số điều luật mà ông ta không phải làm việc trực tiếp với Quốc hội.
Về lâu dài, ông Trump sẽ phải hợp tác với Quốc hội để thúc đẩy những ý tưởng của ông trong các lĩnh vực như thương mại tự do, người nhập cư và cải cách chương trình y tế. Đây cũng là ba lĩnh vực mà chiến dịch tranh cử của ông đã đưa ra những lời hứa thay đổi táo bạo nhất.
- Thế còn lĩnh vực đối ngoại thì sao? Tờ New York Times vừa đăng bài viết nhan đề “Chiến thắng của DT có thể làm đảo lộn trật tự thế giới”. Bà có nghĩ rằng ông Trump có thể làm được điều đó?
Giáo sư Jeanne Zaino: Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã đưa ra rất nhiều tuyên bố to tát như cải thiện quan hệ với Nga, chấm dứt các hiệp định thương mại tự do với các nước châu Á, với Mexico… Ông ta cũng đưa ra những tuyên bố táo bạo về quan hệ với NATO, về cuộc chiến chống khủng bố, về kế hoạch xây dựng đường ống dẫn dầu.
Tất cả đều là những kế hoạch đầy tham vọng. Và nếu ông ta thực hiện được những lời hứa này, thì chắc chắn chính sách đối ngoại của nước Mỹ sẽ bị đảo lộn và kéo theo là cả trật tự thế giới. Tuy nhiên, tôi không cho rằng ông Trump có đủ quyền hạn, khả năng và các thể chế để làm được điều đó. Tôi tin là sớm muộn gì ông ta cũng vấp phải thực tế rằng ông ta không thể thực hiện được những lời hứa của mình trên chiếc ghế tổng thống.
- Chính quyền tổng thống Obama đang bị cho là bế tắc trong cuộc chiến chống khủng bố. Vậy bà có kỳ vọng ông Donald Trump giải quyết được thách thức này?
Giáo sư Jeanne Zaino: Ông Donald Trump nói rằng ông sẽ cứng rắn hơn nhiều so với Tổng thống Obama và Clinton trong cuộc chiến với IS. Hai tháng nữa chúng ta sẽ biết được ông có thể làm được những gì.
Còn hiện tại thì chỉ có thể đợi xem, vì ông chưa đưa ra bất kỳ chỉ dấu nào về cách thức triển khai những kế hoạch của mình. Tuy nhiên, việc tới đây ông lựa chọn những nhân vật nào đảm nhiệm các chức vụ bộ trưởng quốc phòng, ngoại trưởng, cố vấn an ninh quốc gia sẽ hé mở một số điều.
- Dư luận cũng quan tâm đến việc liệu chiến thắng của ông Donald Trump có đặt dấu chấm hết cho Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP hay không?
Giáo sư Jeanne Zaino: Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump đã nhiều lần phản đối kịch liệt TPP. Và tôi cho rằng ông ta sẽ làm tất cả những gì có thể để Mỹ không phê chuẩn hiệp định này. Và đây sẽ là tin buồn đối với những người ủng hộ hiệp định này.
- Bà đánh giá như thế nào về khả năng ông Trump làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại, hay chính xác hơn là duy trì vị trí số một thế giới cho nước Mỹ?
Giáo sư Jeanne Zaino: Ông Trump đã tuyên bố rằng ông sẽ đảm bảo an toàn cho người Mỹ cả ở trong nước lẫn ở nước ngoài, sẽ củng cố nền kinh tế Mỹ, sẽ đem việc làm trở lại nước Mỹ. Và tôi nghĩ đó chính là những nhân tố chính khiến cử tri ủng hộ ông ta.
Ông ta cũng đã nói với cử tri rằng ông sẽ đảm bảo phẩm giá cho mọi người Mỹ, đảm bảo rằng chính phủ lắng nghe họ, bảo vệ họ thay vì hành động chống lại họ. Thực hiện tất cả những mục tiêu này là một công việc cực kỳ khó khăn. Và những người phản đối ông Donald Trump cho rằng ông ta là một con người không có kiến thức về các chích sách thì không thể thực hiện được lời hứa đó.
- Câu cuối cùng xin giành cho quan hệ Việt-Mỹ. Theo bà, liệu quan hệ Việt-Mỹ sẽ có những thay đổi đáng kể một khi ông Trump nhậm chức tổng thống?
Giáo sư Jeanne Zaino: Ông Trump chưa đưa ra chi tiết cụ thể nào về khả năng có sự thay đổi trong quan hệ Mỹ-Việt cũng như chưa trình bày bất kỳ kế hoạch nào cho quan hệ với một quốc gia cụ thể nào đó. Do đó, hiện tại tôi chưa thể đưa ra dự đoán về tương lai mối quan hệ hai nước.
Tuy nhiên, việc ông ta không đề cập đến quan hệ của Mỹ với các nước trong khu vực có khi lại là dấu hiệu tốt bởi điều này cho thấy có thể chính quyền sắp tới sẽ duy trì nguyên trạng.
Mặc dù vậy, việc các thị trường chứng khoán giảm mạnh sau khi có kết quả bầu cử cũng cho thấy cả thế giới đang lo lắng về tương lai của quan hê giữa Mỹ và phần còn lại của thế giới./.
Theo Vietnam+