Giá xăng dầu cứ mãi nhảy nhót dạo này khiến có người nhớ lại câu chuyện “Tiền múa chúa cười” của Trạng Quỳnh năm nào. Chuyện rằng, nhà Quỳnh nghèo lắm. Một lần ghé qua đền thờ bà Chúa Liễu, thấy nơi khám có nhiều tiền do khách thập phương cúng đặt, Quỳnh ý muốn vay. Cậu vừa gieo tiền xin âm dương vừa khấn: “Độ rày, em túng quẫn, chị lại để tiền không. Xin chị cho em vay, làm ăn khá em chẳng quên ơn chị. Nếu cho vay một phần tư, xin khiến hai đồng đều sấp; nếu cho vay một phần ba, xin cho hai đồng đều ngửa, còn cho vay một nửa, xin sấp ngửa bằng nhau”. Theo kiểu cách ấy, đằng nào Quỳnh cũng vay được cả, mà ý bà Chúa Liễu vốn không thích tính Quỳnh, chẳng muốn cho vay, bèn làm cho cả hai đồng tiền quay tít. Thấy vậy, Quỳnh reo lên: “A, tiền múa, Chúa cười! Chị thương em nghèo nên cho em vay cả. Xin đa tạ chị!”. Nói đoạn, Quỳnh trút hết tiền vào bao, ra về. Mắc mưu Quỳnh, bà Chúa phen này coi như mất trắng.
Chiêu thức xem ra cũng na ná. Khác ở đây, người bị thiệt không phải là bà Chúa Liễu giàu có mà là các doanh nghiệp và người dân nghèo lao động. Không đâu xa là chuyện về những ngư dân ở Thừa Thiên Huế. Xăng dầu tăng giá trong khi cá mực lại mất giá, đi biển thu không đủ bù chi, vậy là cả tháng nay rất nhiều tàu thuyền không dám ra khơi. Biết làm sao được khi chi phí xăng dầu là một khoản chi phí cực lớn trong giá thành đầu tư đánh bắt thủy hải sản. Đánh bắt thủy hải sản bị đình trệ và cuộc sống của ngư dân đã khó lại càng khó. Còn các doanh nghiệp có họat động kinh doanh liên quan đến xăng dầu thì khỏi nhiều lời, phải gồng lên gánh chịu. Rồi lại, cũng theo cách làm của mấy nhà xăng dầu, xin được điều chỉnh giá, từ vé tàu xe đến các mặt hàng sản phẩm tiêu dùng. Xem ra, tất tần tật đều hướng đến túi tiền của người tiêu dùng.
Nghĩ lại mới thấy chuyện kinh doanh xăng dầu ở nước ta cũng thiệt lạ, chẳng giống ai, không hẳn bao cấp cũng chẳng ra thị trường. Lúc thị trường thuận lợi thì im lặng, khi gặp khó khăn lại “khăn gói” đi xin điều chỉnh giá. Như một điệp khúc quen thuộc, nghe bên ngoài rục rịch thì một người dân bình thường cũng có thể biết ngay giá xăng dầu sắp tăng. Còn nhớ, ngày 10/8/2012, Bộ Tài chính có thông cáo nhắc nhở doanh nghiệp khi tính toán để điều chỉnh giá, cần tuân thủ cách tính, đảm bảo đủ chu kỳ bình quân 30 ngày theo quy định hiện hành. Trước đó Bộ Công thương cũng khẳng định, Nhà nước trao quyền chủ động cho doanh nghiệp nhưng vẫn kiểm soát, không thể tăng, giảm bao nhiêu tùy thích. Vậy nhưng, lời dặn dò kia, chẳng thấy được khắc ghi và thực hiện.
Giá xăng dầu vận hành theo sự biến động của thế giới là cần thiết, song đằng sau những lần tăng giá, câu chuyện được nhắc đến nhiều lần nhưng vẫn chưa có sự thay đổi, làm sao để thị trường xăng dầu thực sự cạnh tranh và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp minh bạch. Nhất là, xin đừng cứ “tiền múa chúa cười” theo kiểu Trạng Quỳnh. Lâu dần thành quen, thành bệnh thì khó có thuốc chữa lành.
Đình Nam