Trông mặt bắt hình

Có thể là do thiếu vốn nên người dân chưa có sự đầu tư lớn cho hàng quán cũng như hàng hóa xung quanh các điểm tham quan, du ngoạn. Điều này có thể một phần bắt nguồn từ việc thị trường chưa thật sự tạo ra lợi nhuận để người dân mạnh dạn hơn trong đầu tư. Tuy nhiên, sự thiếu này cũng là một tác động trở lại khi du khách không có nhu cầu mua sản phẩm sau khi tham quan di tích, do sản phẩm hoặc làng nhàng, ở đâu cũng có mà không đại diện cho bất kỳ tính đặc trưng và khác biệt của vùng Huế; hoặc nếu có thì lại thiếu tính ứng dụng trong sắp đặt, bài trí và không gọn gàng trong thu xếp hành lý khi di chuyển. Mặt khác, cơ sở hạ tầng cũng không được chú trọng, thiếu tiện nghi và khách lại không được chăm sóc chu đáo ở các nhu cầu thiết yếu... Đó có lẽ là những lý do chính yếu dẫn đến nguồn thu từ hoạt động của hàng quán bên ngoài các điểm tham quan còn thấp, chưa đủ để đầu tư trở lại và thay đổi hình ảnh, diện mạo xung quanh các điểm tham quan.

Cách đây khá lâu, với cương vị là cơ quan quản lý và cũng muốn tham gia cùng địa phương có di tích quy hoạch, góp phần tổ chức lại hoạt động này một cách bài bản và quy chuẩn hơn, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã có ý định thiết kế các quầy hàng giải khát, shop hàng lưu niệm phù hợp với văn hóa, cảnh quan, môi trường, đáp ứng được nhu cầu của du khách... Điều này cũng đã được chia sẻ trên nhiều kênh thông tin truyền thông. Song điều đáng tiếc là, đã rất lâu rồi, tình trạng nhếch nhác như cũ vẫn chưa được cải thiện; các mô hình chuẩn không rõ đã “lạc” đi đâu và chưa được nhắc lại. Có lẽ do chưa được kế thừa để tiếp nối; có lẽ do hiện tại, Trung tâm còn rất nhiều việc cần phải quan tâm trong trùng tu, tôn tạo, trong sắp xếp hoạt động dịch vụ ở bên trong các điểm di tích mà trung tâm quản lý nên chưa thể mở rộng; cũng có thể vì chưa có sự phối hợp tốt, bố trí nguồn vốn tốt hoặc tạo điều kiện để người dân tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi tốt từ phía các địa phương có di tích nên hiện trạng vẫn chưa thật sự thay đổi.

Hẳn nhiên không phải bao giờ và lúc nào, câu trông mặt mà bắt hình dong cũng đúng. Sẽ là phiến diện khi đánh giá con người, sự vật, hiện tượng nếu chỉ nhìn vẻ bên ngoài. Cái thực chất, vẻ đẹp tiềm ẩn... cần phải có thời gian để chiêm nghiệm, khám phá; nhất là bây giờ, khi rất nhiều thứ được PR, được phù phiếm hóa. Song đã bao nhiêu năm trôi qua mà hoạt động mua bán phía ngoài các điểm tham quan vẫn chưa được tạo dựng lại đẹp hơn, chuẩn hơn thì cũng là điều đáng để suy ngẫm từ góc độ quản lý đô thị và thị trường.