Cơ quan Thuế chỉ quản lý được thu BHXH bắt buộc tại DN
Mới đây, cho ý kiến về đề xuất để cơ quan thuế thu BHXH, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho rằng phương án này là không khả thi vì: “Đối tượng của cơ quan Thuế và BHXH khác nhau. Cơ quan Thuế theo dõi đầu mối DN. Còn cơ quan BHXH theo dõi đến từng cá nhân NLĐ, suốt cả cuộc đời cho đến khi chi trả lương hưu và đến lúc chết thì chi trả tiền tuất”.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Minh, thu thuế chỉ có một quy trình; trong khi thu BHXH có từ 8- 9 quy trình như tư vấn, hướng dẫn, lập danh sách, xét duyệt, thẩm định và chi trả chế độ. Như vậy, không thể nào chuyển toàn bộ nhiệm vụ này sang Thuế thu được. “Cải cách là rất tốt, nhưng phải thận trọng, tránh để đưa vào Luật rồi khó thực hiện, lại phải sửa…”- Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh lưu ý thêm.
Theo các chuyên gia, việc thu và quản lý thu BHXH có những đặc thù, đơn cử: Ngoài thu BHXH bắt buộc, cơ quan BHXH còn phải thu BHYT, BHXH tự nguyện, BH thất nghiệp, thu khu vực sự nghiệp công lập; cấp sổ BHXH, thẻ BHYT, giải quyết chế độ hưu trí, ốm đau, thai sản, TNLĐ-BNN… Trong khi đó, theo đề xuất của Bộ Tài chính, cơ quan Thuế chỉ quản lý thu BHXH bắt buộc tại DN.
Nếu hợp nhất bộ phận thu BHXH về Thuế, cơ quan BHXH vẫn phải duy trì bộ máy để thu các khoản BHXH khác. Như vậy, cả ngành Thuế và ngành BHXH cùng có “bộ phận thu BHXH”, không những không tiết kiệm chi phí, mà còn gây lãng phí hơn, bộ máy cồng kềnh hơn. Khi đó, NLĐ, người dân muốn xác nhận BHXH sẽ phải đến 2 cơ quan, gây lãng phí tiền bạc, công sức của họ. Đáng chú ý, cơ quan Thuế ở các nước cũng chỉ thu hộ BHXH, chứ không phải hợp nhất 2 bộ phận của 2 cơ quan lại.
Cho ý kiến về vấn đề này, ông Doãn Mậu Diệp- Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết: Đa số các quốc gia hiện nay vẫn thực hiện thu BHXH và thuế theo 2 cơ quan riêng biệt. Đơn cử: Nhật Bản quy định cơ quan BHXH chịu trách nhiệm vận hành Hệ thống Hưu trí quốc gia, quản lý về đối tượng tham gia BHXH, quỹ BHXH, quản lý lịch sử tham gia BHXH của NLĐ, tư vấn các chế độ hưu trí, tính toán và chi trả các chế độ BHXH. Trung Quốc, Hàn Quốc đều giao cơ quan BHXH thu BHXH, chứ không phải giao cho cơ quan Thuế. Do vậy, đề xuất này cần phải cân nhắc. Bởi, chỉ cơ quan BHXH mới theo dõi được lịch sử tham gia BHXH của NLĐ để giải quyết các chế độ (như chế độ như hưu trí thì phải khoảng sau 30 năm mới thực hiện). “Nếu chuyển thu BHXH sang cơ quan Thuế, sẽ dễ phát sinh những hệ luỵ, thậm chí có thể sau 5 năm đã phải sửa đổi lại”- ông Diệp khẳng định.
Với đặc thù, thuế thu cho ngân sách, còn BHXH thu cho NLĐ tích cóp về sau, bà Nguyễn Thị Lan Hương- nguyên Viện trưởng Viện Khoa học LĐ&XH cũng đồng tình, không nên hợp nhất cơ quan Thuế và BHXH. Nếu hợp nhất, cũng chỉ thu xong rồi chuyển tiền cho BHXH quản lý, như vậy đâu cần hợp nhất, chỉ cần thêm chức năng Thuế thu hộ BHXH. “Ở một số nước, cơ quan Thuế chỉ đứng ra thu hộ BHXH, không phải hợp nhất khâu thu của 2 cơ quan với nhau, vì chức năng, nhiệm vụ mỗi cơ quan khác nhau. Chưa kể, khi hợp nhất cũng chỉ phần BHXH bắt buộc, còn BHXH tự nguyện, BHYT vẫn phải có bộ phận của BHXH thực hiện, như vậy lại phình bộ máy thêm”.
Tuy nhiên, hiện tồn tại một thực tế DN luôn có 2 sổ lương: một sổ lương DN kê khai đóng BHXH với tiền rất thấp, chủ yếu tương đương mức lương tối thiểu vùng. Một sổ lương khác DN thực trả cho NLĐ cao hơn rất nhiều, thông qua nhiều loại phụ cấp, hỗ trợ khác nhau. Vì thế, theo ông Mai Đức Chính- Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Na, chúng ta phải tiến tới liên thông kết nối thông tin thu thuế và BHXH, để thu BHXH theo tiền lương DN kê khai thuế. Khi đó, DN quyết toán chi phí lao động bao nhiêu sẽ phải đóng BHXH bấy nhiêu, sẽ không còn chuyện 2 sổ lương nữa.
Theo VOV