Và, một hướng dẫn viên (HDV) có thể đóng rất nhiều vai trong quá trình thực hiện chức năng công việc hướng dẫn của mình. Đôi khi họ là những người nghệ sĩ biểu diễn trên các sân khấu đời thường, nhưng có khi họ như là những nhà ngoại giao của đất nước khi mà những thông tin họ truyền đạt cho du khách có tác động trực tiếp đến việc hình thành nên hình ảnh của một điểm đến, thậm chí là một quốc gia, một dân tộc trong tâm trí du khách, chứ không đơn thuần là truyền đạt thông tin về điểm du lịch nào đó. Đây là điểm đặc trưng khó nhất của nghề hướng dẫn du lịch.
Bởi vậy, không phải tự nhiên vai trò của HDV có thể được đúc kết như sau: “Một hành trình du lịch hoàn hảo được hướng dẫn bởi một HDV tồi có thể dẫn đến thất bại. Một tour du lịch dẫu có một số trục trặc ban đầu nhưng đoàn khách có được một HDV giỏi vẫn có điều kiện dẫn đến thành công” và, sự hài lòng của du khách là món quà lớn mà HDV đã mang lại cho họ trong suốt chuyến đi!
Có thể nói, HDV là người rất quan trọng vì họ có thể đóng vai trò là nhà tâm lý học, nhà xã hội học vì họ giao tiếp với nhiều đối tượng khách khác nhau trong và ngoài nước. Hành vi ứng xử, thái độ giao tiếp của HDV thường có tính đại diện cho một văn hoá ứng xử cụ thể và phải có chuẩn mực nhất định. HDV cũng có thể là những người có kiến thức cơ bản và hiểu biết rộng về tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội của một vùng, một quốc gia, thậm chí phạm vi toàn cầu. Do vậy, sẽ không quá lời nếu nói rằng nghề hướng dẫn du lịch là một trong những nghề cần được đánh giá cao.
Đáng buồn là hiện nay, có quá nhiều HDV với nhiều tư tưởng khác nhau trong việc hướng dẫn và “moi tiền” vô tội vạ của khách chỉ vì lợi ích cá nhân của bản thân. Nhất là việc đưa du khách đến mua một sản phẩm nào đó ở một điểm nào đó. Dĩ nhiên, có cầu ắt có cung, nhưng giá như việc ăn chia, hưởng lợi từ các sản phẩm đó có tính “nhân đạo” một chút; chẳng hạn như cần niêm yết một giá ở bất cứ cửa hàng bán đặc sản nào bất kể quy mô nhỏ hay to, và, giá này đã được thỏa thuận từ các nhà cung cấp và người bán (đã tính chiết khấu cho các chủ cửa hàng) thì đỡ khổ cho khách du lịch biết bao.
Thật ra, việc làm trên không thể đổ lỗi riêng ai mà hãy kiểm điểm từ việc làm và bộ máy quản lý của các cấp; từ ý thức, lương tâm đạo đức kinh doanh của người dân và HDV. Bên cạnh đó, HDV cần tự rèn bản thân, thông qua những yêu cầu cụ thể: Tinh thông nghiệp vụ hướng dẫn, có tinh thần cầu tiến; thông thạo các tuyến điểm du lịch; hiểu biết rộng về văn hoá, lịch sử, nghệ thuật và am tường những thông tin về kinh tế, chính trị thời sự trong nước, quốc tế....; thông thạo ngoại ngữ - chìa khoá mở những kho tàng kiến thức của nhân loại và là phương tiện để thực hiện tốt công việc, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ hướng dẫn; tôn trọng, thực hiện đúng các nguyên tắc ngoại giao và quốc tế…
Có như vậy, vai trò của HDV sẽ được nâng tầm, góp phần thúc đẩy du lịch – ngành kinh tế mũi nhọn của Huế phát triển tương xứng với tầm vóc, quy mô và mong mỏi.
NGỌC CẨM