Con số không tuyển sinh đủ chỉ tiêu phần lớn tập trung ở các trường đại học. Xu thế này có thể còn tiếp diễn trong kỳ tuyển sinh tới. Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là một số ngành đào tạo của trường không phù hợp; mặt khác, tình trạng sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm diễn ra tràn lan của những năm trước; khiến nhiều học sinh sau khi tốt nghiệp phổ thông đã không chọn thi đại học mà chọn học nghề…
Việc không tuyển đủ chỉ tiêu, khiến nguồn thu của nhiều trường giảm, thu nhập của cán bộ, giảng viên thấp, có người chưa đến 5 triệu đồng/tháng; phải làm thêm công việc khác để đảm bảo đời sống. Thực tế này đã được nhiều người đồng cảm và cho rằng, thu nhập của giảng viên đại học mà thấp như thế ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Chất lượng đào tạo không cao khiến sinh viên ra trường khó tìm được việc làm. Đây thực sự là vòng luẩn quẩn, đòi hỏi có sự đổi mới tại một số trường đào tạo hiện nay.
Mục tiêu làm sao phải đảm bảo nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, góp phần tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội để xây dựng và phát triển đất nước; tránh lãng phí thời gian đào tạo. Là một trung tâm giáo dục và đào tạo của cả nước, nhiều cơ sở đào tạo thuộc Đại học Huế đã có những bước chuyển mình, nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội. Chẳng hạn như Trường đại học Y dược Huế tích cực phát triển quan hệ hợp tác với nhiều trường, cơ sở đào tạo và nghiên cứu quốc tế, các tổ chức chính phủ, phi chính phủ thông qua nhiều hình thức hợp tác; với việc duy trì mối quan hệ hợp tác với trên 130 trường đại học nước ngoài. Hầu hết các bác sĩ, dược sĩ sau khi ra trường đều có việc làm có uy tín trong ngành y tế từ Trung ương đến địa phương... Hay như Trường đại học Kinh tế Huế đã thông qua các chương trình hợp tác quốc tế, xây dựng, bồi dưỡng năng lực giảng dạy và nghiên cứu của đội ngũ cán bộ giảng viên; mở nhiều chuyên ngành đáp ứng nhu cầu xã hội; đồng thời, nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện cơ sở vật chất; đa số sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường đều tìm được việc làm...
Có thể khẳng định, tư duy hướng nghiệp trong những năm gần đây đã có nhiều thay đổi. Phần lớn học sinh sau khi tốt nghiệp phổ thông đều căn cứ vào năng lực học tập của bản thân và hoàn cảnh gia đình để chọn nghề phù hợp, không nhất nhất phải học đại học như trước đây. Mặt khác, thành quả từ sự nghiệp công nghiệp hóa và hội nhập của đất nước đã mở ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.
Riêng tại Thừa Thiên Huế, theo kết quả điều tra cung – cầu lao động, trong năm 2020, các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng trên 14 ngàn lao động, tập trung ở các lĩnh vực chế biến, chế tạo, dịch vụ du lịch, công nghiệp dệt may…
Tuy nhiên, lao động có trình độ đại học vẫn rất cần thiết. Trong thực tế tại một số địa phương vẫn có nhiều trường đại học uy tín, danh giá, sinh viên chuẩn bị tốt nghiệp được doanh nghiệp đến tận trường để tuyển dụng, với mức lương khởi điểm rất cao. Bằng chứng sinh động này đòi hỏi các trường đại học khác phải học hỏi kinh nghiệm, mở ngành nghề phù hợp, nâng cao chất lượng đào tạo… để thu hút sinh viên, đáp ứng nhu cầu xã hội.
Đặng Thành