Sau một ngày phải trốn tránh ánh nắng chói chang, các sinh vật sống về đêm cựa mình, hân hoan đón chào làn gió mát rượi từ biển và bầu trời chi chít ngàn ánh sao lấp lánh.
Những ngày nắng chói chang của mùa hạ, ban ngày bầu trời ngan ngát xanh. Thi thoảng như đùa nghịch, những đám mây trắng xốp thư thả nhè nhẹ trôi trên nền trời trong vắt ấy. Trên cồn cát rát cháy, ba mạ tôi và nhiều nông dân ở làng ngày ngày đổ từng giọt mồ hôi mặn chát, để rồi biến những cồn cát trắng thành màu xanh tốt tươi của rau củ quả tốt tươi, ngọt lành.
Đêm đến, như chỉ chờ vạt nắng cuối cùng biến mất, cả bầu trời và không gian đổi thay đến chóng mặt. Những náo nhiệt, rộn rã ban ngày tạm lui khi người nông dân vội vã trở về nhà, vui vẻ bên chiếc tivi và không khí gia đình đầm ấm. Thay vào đó là cuộc sống về đêm của muôn loài côn trùng núp kỹ dưới lớp lá ẩm mục và bên những bờ ao rậm rì bóng tre.
Trong khoảng không tịch mịch của đêm mùa hạ, thoạt tiên, tiếng chẫu chàng vang lên rộn rã. Sau đó, lũ dế đệm thêm vào tiếng đêm những thanh âm ri ri dịu êm. Các loài côn trùng sống về đêm cũng góp nhặt vào bản hòa ca ấy, để rồi một lần nữa, giữa vòng quay kỳ diệu của đất trời, sự náo nhiệt, hối hả quay trở lại với cồn cát.
Mùa hạ là mùa đỏ au của những quả dưa hấu chín mướt, của dưa gang giòn sần sật, của dưa leo mát lành. Khi những quả dưa hấu lớn dần, nhiệm vụ của tụi trẻ nít chúng tôi mỗi tối đó là ở chòi canh dưa. Từ ngày này qua ngày khác trong suốt thời gian gần ba tháng hè mùa thu hoạch dưa hấu, tối nào anh em chúng tôi cũng được thỏa thích chạy nhảy trên cồn cát. Chơi cho đến lúc thấm mệt, cả lũ trẻ nít lăn ù ra nơi bãi cỏ êm ru, mát rượi và thơm mùi đất nồng ẩm.
Dưới mặt đất là râm ran tiếng kêu của các loại côn trùng, của gió biển xào xạc qua những tán phi lao. Trên bầu trời đêm, cả một khoảng không bao la huyền bí được mở ra với màu đen tuyền của nền trời ken đặc ngàn vạn vì sao lấp lánh.
Tôi vẫn thường thầm cảm ơn những đêm mùa hạ thuở còn thơ bé ấy. Thiên nhiên qua những cảm nhận từ các giác quan hiện lên rõ mồn một khi cặp mắt trẻ thơ háo hức nhìn thấy vẻ đẹp kỳ bí của bầu trời. Đôi tai lắng nghe được hết những thanh âm của cồn cát, mũi hít hà ngửi không khí về đêm thơm ngan ngát mùi cỏ cây và đôi tay nhốn nháo chỉ cho nhau xem dải ngân hà. Chưa bao giờ thiên nhiên về đêm lại sống động và gần gũi đến như vậy, vừa bình dị, thân thuộc mà cũng vừa kỳ bí, xa xăm.
Vô số lần trong những năm tháng ấy tôi đã bắt gặp sao băng. Trên phim ảnh và trong các câu chuyện, những vì sao ấy xẹt ngang qua bầu trời sẽ mang lại may mắn cho người nhìn thấy và ước nguyện. Nhưng trong đầu óc non nớt của lũ trẻ con làng quê chúng tôi lúc ấy, như triệu triệu vì sao khác, sao băng đơn thuần cũng chỉ là một gam màu cần phải có của làng quê, của cồn cát về đêm. Trong không gian huyễn hoặc của bầu trời đầy sao ấy, tiếng chim cú rúc trên cồn mồ, tiếng ếch nhái, chẫu chàng rộn um trong vườn, hay cả tiếng í ới gọi nhau của lũ trẻ chúng tôi, chỉ cần thiếu vắng một chút thôi, có lẽ đêm mùa hạ sẽ chẳng thật trọn vẹn.