Đó không chỉ là các món ngon mang hương vị đặc trưng riêng biệt vùng miền, mà còn là những thức quà “cây nhà lá vườn” sẵn có nơi làng quê theo tiết bốn mùa. Những thứ mộc mạc, dân dã thôi nhưng gói trọn nghĩa tình người đi kẻ ở, thắm bền bao mối thâm giao. Dẫu có di dân làm người phố thị, quê nhà qua bao thăng trầm dâu bể đổi thay vẫn mãi là tiếng gọi thiêng liêng, là nơi chốn bình yên trong tâm thức người Việt. Để rồi mỗi lần nhận được quà quê, chợt thấy trái tim rung lên bao nhịp nhớ thương, hạnh phúc.
Quà quê của mẹ tôi là mớ rau muống, rau lang xanh mọng, giòn ngọt những ngày hè oi ả. Đó là đùm cá khô, hộp muối lạc thơm lừng mỗi mùa đông giá buốt. Ngày thu, quà quê là hũ măng ớt ngấu chua tỏa mùi thơm sực cay, ấm nóng mời gọi. Bà nội thì luôn chăm chút cây ổi cỏ lâu năm già cỗi, những quả ổi tuy vỏ ngoài xù xì lốm đốm như tàn hương, có vị chát nhẹ nhưng lại rất giòn và ngọt đậm. Quà quê của bà còn là mấy quả bưởi giống cũ nhỏ mà mọng nước, vị chua rôn rốt càng ăn càng nịnh miệng; thêm mớ khế chua đã được cắt lát vắt kiệt nước, mang về rang với mớ tép tươi là có bữa cơm chiều ấm hơi làng mạc…
Về quê, vui thích biết bao khi được cô bác hàng xóm đem cho mớ ốc đá béo tròn phủ màu rong rêu. Mấy con cá rô đồng nhảy lạch bạch trong chiếc rổ tre cha cẩn thận mổ ruột, đánh vẩy cho mẹ rán giòn. Những con cá diếc mang đầy bụng trứng thì đem kho với tương nếp trên bếp củi lửa liu riu suốt nửa ngày. Cất xếp vào hộp, vào túi gói ghém cho con gái đem về phố, quà quê chính là công sức và tình yêu thương mẹ cha dành cho các con. Đó là những tặng phẩm của thiên nhiên, từ dòng sông, cánh đồng chiêm trũng vô cùng hào phóng. Cha mẹ dầu dãi nắng mưa quanh năm trên đồng bãi, quà gửi cho con là bao gạo trắng tinh mẹ cất công giần sàng, nhặt sạn cả buổi, thêm túi moi khô có thể cất tủ lạnh nấu canh quanh năm. Có khi giản đơn chỉ có hũ dưa muối vàng ruộm, vài bó rau mùng tơi trái mùa mà tôi cứ rưng rưng mãi. Thương cha mẹ tảo tần hôm sớm, luôn đắm đuối vì con mà nhọc công thu ghém.
Mỗi bận về nhà, tôi vẫn thường hay rong ruổi trên bờ đê gió lộng, tha thẩn đạp xe quanh các ngả đường trên cánh đồng, thu vào chiếc điện thoại vô vàn hình ảnh của làng quê. Hương vị quê nhà chính là bờ đê, gốc rạ, vạt cỏ xanh mềm…, khiến bao người đi xa thao thiết nhớ nhung. Nơi làng quê ruộng mật, người ta sẻ san cho nhau từng bát canh, quả cà, quà quê là tấm chân tình từ những ân cần hỏi han, cái nắm tay động viên an ủi. Quà cho nhau là mỗi người một tay xúm vào cùng nhau lo chuyện ma chay, cưới hỏi, giỗ chạp... Những “thức quà quê” quý giá ấy, nào có thể mua bán được bằng tiền.
Những ai bươn bải mưu sinh nơi phố thị, sẽ thấm thía siết bao cảnh cái gì cũng phải mua, bước ra khỏi cửa là suy tính, phải cân đong đo đếm mua làm sao cho vừa đủ, vừa ăn. Ở quê nhà thì khác, ra vườn là có rau, có gà, ra ao có cá. Mảnh vườn thênh thang của mẹ tôi mùa nào thức ấy, rau trái cứ sà ra đất, leo lên vạt tường mà tươi xanh. Mỗi dịp trở về, tôi nhẹ nhàng len chân ra vườn như sợ làm đau những ngọn rau non mởn mà hít thở. Nhìn đôi bàn tay mẹ thoăn thoắt nhổ cỏ, chăm bón, thấy bao mệt nhọc bon chen nơi phố phường như tan ra trong nỗi an vui, lạc quan thơ mộng.
Đã lâu thật lâu, buổi chiều nay tôi lại mới có dịp nhâm nhi món bỏng gậy ngọt ngào, giòn tan. Nhớ lắm cái thuở mang gạo, ngô, đậu đỗ đến xếp hàng cả trưa chờ tới lượt nổ bỏng. Cả nhà ai cũng háo hức trông đợi, cùng nhau ăn bỏng và chuyện vui rôm rả. Nghĩ về những món quà quê, tôi nghĩ đến những yên vui bình dị, những trái tim ấm áp và lành lẽ nơi quê nhà. Hai chữ "quà quê" cứ làm lòng dạ lâng lâng, rưng rưng thương mến!
Mai Đình