Thỉnh thoảng mình về quê mẹ chồng, không phải vì đường xa cách trở mà bởi công việc lu bu, lúc vướng chuyện này mai vướng việc khác. Vậy là đành lỡ hẹn mãi. Hơn nữa ở quê giờ chẳng còn ai, ông bà nội ngoại quy tiên đã lâu. Chỉ còn vài người cháu chắt của mẹ. Thế nhưng mỗi lần về, bao giờ cũng có lủ khủ quà quê mang lên. Là trái bầu non đầy lông tơ mượt; vài quả mướp xanh mướt sau vườn; là mớ khoai tím đầy cát; có khi là mớ cá kình vừa kéo lưới dưới hồ trước mặt nhà... Tất cả đều là quà của anh chị-gọi mẹ tôi bằng O ruột.
Anh chị không giàu, cũng đã ngoài 60, chị thì lưng đã còng lại ốm yếu gấp mấy lần mẹ tôi. Thế nhưng lúc nào chúng tôi về cũng cơm nước chu đáo, rồi chuẩn bị đủ thứ quà. Chúng tôi có phần ái ngại và từ chối nhiều lần nhưng mẹ bảo đó là cái tình của chị, phải nhận để chị vui. Từ ngày xưa đã thế. Như mẹ chồng chị-là mợ của tôi lúc nào cũng cơm đùm gạo bới, khoai chất đầy bao mỗi khi mẹ tôi về thăm quê. Sợ mẹ mang nặng, mợ luôn dặn con cháu gánh ra đầu đường quan chờ xe đò tới bưng lên xe cho mẹ về phố.
Có người bảo mẹ “chở củi về rừng” nhưng quả thật cuộc sống lúc đó khó khăn, mẹ ngại lắm nhưng biết mợ thương, cháu thương nên lúc nào cũng vui vẻ nhận quà. Ngược lại mẹ cũng có gì ngon, tấm áo tốt cũng để dành mang về tặng mợ, tặng chị.
Tình cảm giữa em chồng và chị dâu giữa mẹ và mợ tốt đẹp như thế nên khi về làm dâu chị cũng giữ thói quen đó, dù đôi khi chỉ là quả bầu, quả bí nhưng chan chứa yêu thương. Những món quà quê vì thế cũng trở nên ngon hơn trên bàn ăn của chúng tôi.
Tôi cũng nhớ mẹ mình, cũng như thế với những người bà con, anh em ruột thịt ở phương xa mỗi khi về thăm quê. Nhớ có lần con bé con chú lần đầu tiên về thăm quê kỳ nghỉ hè sau khi thi đại học. Lúc trở lại phố, tôi phải chở ba chuyến mới hết những món quà quê mà mẹ và các O gửi cho chú thím.
Rồi cũng nhìn xung quanh mình, thấy ai cũng thương nhớ quê nhà khi còm bên dưới những hình ảnh xưa cũ, nhất là những món ăn gắn với tuổi thơ. Như khi người bạn cấp 2 giờ ở ở Bình Dương đăng facebook một mớ quà quê, nào là dưa gang, ruốc, ớt xanh, một mớ thịt, cá... thì một loạt bạn bè xa quê vào thả còm: nhớ quê quá; thèm những món ăn ở làng, ở chợ... Vì thế, những người mẹ quê thường gửi cả “ruộng vườn” rau củ cho con cái mỗi khi có dịp. Mẹ tôi cũng thế, dù nơi tôi ở chỉ cách quê vài chục cây số mà mỗi lần lên thăm, mẹ cũng mang theo không thiếu thứ gì. Mẹ còn bảo mang nhiều chút để tôi còn có mà tặng bạn bè, hàng xóm.
Dường như với người ở quê, tấm chân tình của họ cũng mộc mạc như những thức quà mà họ tặng vậy. Thế nên, ai đi xa cũng muốn về quê, tất nhiên không phải để nhận quà mà là để tìm chút chân tình trong cuộc sống hối hả nơi đô thị, khi mà người người lướt qua nhau hiếm khi có nụ cười. Ở quê thì khác, ai cũng quen biết cũng có thể mỉm cười chào nhau, cũng có thể hỏi han như thân quen từ lâu lắm.
Vậy nên, tôi thường chọn về quê mỗi khi lễ lượt, có dịp nghỉ dài ngày. Mà dịch bệnh đang phức tạp nên về quê vui với mẹ già, với bà con lối xóm có khi lại an vui hơn những khu du lịch, bãi biển kín người như những ngày lễ vừa qua.
Hồng Tâm