Các giám khảo so sánh chất lượng tại cuộc thi chọn trái ngon thanh trà năm nay
“Điểm mặt” thanh trà hạng nhứt
Mùa thu về là thời điểm thanh trà bắt đầu cho thu hoạch. Năm 2014, Thanh trà Huế xác lập kỷ lục là top 50 đặc sản trái cây nổi tiếng Việt Nam theo bộ tiêu chí công bố giá trị đặc sản Việt Nam. Huế có rất nhiều vùng trồng thanh trà như Thủy Biều, Kim Long (TP Huế); các huyện, thị xã: Hương Thủy, Hương Trà, Phong Điền… Khách có thể gặp và mua thanh trà bất cứ đâu nhưng để lựa được trái ngon không hề đơn giản (trừ khi được kiểm định và dán nhãn thương hiệu).
Theo các chuyên gia, thanh trà mới hái trên cây xuống chớ vội ăn ngay mà phải để vài ngày cho “rặc” đường mới ngon. Nhờ bảo quản dài ngày một cách tự nhiên, nhiều gia đình mua cả bao trái về rải ra dưới nền nhà gần hai tháng trời vẫn không hề hư hỏng.
Những quả thanh trà ngon nhất tham dự cuộc thi trái ngon tại Lễ hội Thanh trà 2016
Anh Hải, du khách đến từ TP Hồ Chí Minh mua một lúc 7kg thanh trà tại chợ Đông Ba về làm quà cho biết cách chọn quả: “Mình đặt hết niềm tin vào người bán hàng, nhờ thêm hướng dẫn viên chỉ cho cách lựa quả to, vàng thôi”. Tại Lễ hội Thanh trà, khách đến mua thanh trà rất nhiều vì quả được bán ra đều đạt trọng lượng; kiểm tra hình thức và dán nhãn thương hiệu. Hỏi một vài người Huế về kinh nghiệm lựa quả, hầu hết cho rằng sẽ lựa mua quả to, láng bóng, cầm nặng tay.
Ông Hoàng Trọng Dị - Giám đốc HTX Nông nghiệp Thủy Biều nói về cách nhận biết thanh trà hạng nhứt: hình thức quả: hình quả lê, túi tinh dầu nhỏ, vỏ láng bóng; phía cuống trái tương đối bằng (nếu có các dấu sọc trên cuống thì đó là thanh trà tơ). Thanh trà 15 năm trở lên mới gọi là thanh trà ngon. Chất lượng quả: tép quả mọng nước, có màu vàng sậm thì độ đường sẽ đóng và khi ăn có vị ngọt, thanh.
Còn ông Hồ Xuân Đài, người sở hữu vườn có nhiều thanh trà gốc ở Thủy Biều chia sẻ bí quyết: vỏ trái bóng vàng, láng; nặng 0,8kg trở lên; để nhận biết thanh trà “đóng” đường, tép sẽ có màu vàng óng như mật ong; tép có bầu bên dưới, trong. Khi mua tại cây, hãy chọn trái hướng đông sẽ là hướng cho quả ngọt, ngon nhất. Các nhà vườn khi dự thi thường chọn quả ở hướng này.
Một múi thanh trà gốc loại 60 năm tuổi
Khi tổ chức hội thi trái ngon, "ứng viên" tham dự qua vài vòng tuyển và phải đạt nhiều tiêu chí, riêng tiêu chí độ ngọt thì có máy đo cho ra thông số hẳn hoi. Mỗi lần giám khảo thử thanh trà, trước khi nếm quả khác họ đều uống ngụm nước lọc để đánh giá hương vị được chuẩn xác hơn.
Món ngon không thể bỏ qua
Nói đến các món ăn từ thanh trà, người ta thường nhắc đến gỏi mực thanh trà bởi nó khá phổ biến. Tại Lễ hội Thanh trà năm nay, các đơn vị du lịch đều có sẵn món ăn này phục vụ du khách. Đến Huế mùa này, các nhà hàng, khách sạn đều đưa món ăn này vào thực đơn phục vụ khách thập phương.
Các chị ở phường Thủy Biều chọn quả ngon khi thu hái để làm những món ngon theo yêu cầu của khách
Tuy nhiên, ít ai biết rằng, dưới bàn tay khéo léo của các chị thuộc Hội LHPN phường Thủy Biều, họ đã chế biến thành công thực đơn 10 món, trong đó có nhiều món lạ mà không phải ai cũng có cơ hội thưởng thức như: bánh canh thanh trà, soup thanh trà, nem chua thanh trà…
Ba món dưới đây, những người mê ẩm thực Huế có thể mày mò làm thử:
* Gỏi mực khô xé sợi với thanh trà: Mực khô nướng than hồng xé sợi trộn với tép thanh trà, thêm ít nước mắm pha đường chanh ướt rưới lên. Tùy theo khẩu vị, có người thêm thịt ba chỉ và tôm rằn, rau quế… Món nhắm này thường được làm mồi nhắm uống kèm với rượu làng Chuồn hay bia Huda.
Mứt thanh trà: Vỏ thanh trà được xử lý cho bớt vị đắng, nồng, sau đó sên với đường cho đến khi ráo hẳn.
Nem chua thanh trà: Độc và lạ phải không các bạn? Các chị đã lọc lấy cùi vỏ thanh trà quyết nhuyễn, sau đó ướp gia vị, gói lá chuối cho lên men tương tự như món nem bình thường. Khách phương nào muốn thưởng thức món này phải đặt từ trước.
Mứt thanh trà có lợi cho sức khỏe
Trong quá trình tìm kiếm thông tin, chúng tôi được một chủ vườn tiết lộ một sự kết hợp lạ lùng khác. Đó là gỏi thanh trà với nhộng ong: Nhộng chiên qua và trộn với tép thanh trà xé nhỏ, hòa thêm nước mắm chua ngọt. Một số người gắn bó lâu năm với thanh trà cho rằng đây là món ngon tuyệt cú mèo lạ lùng độc đáo hơn cả gỏi thanh trà mực khô. Nhưng những người “yếu bóng vía”, nhất là chị em thì đây là món khó xơi!
Giang – Thọ