Các lễ hội, hoạt động đêm ở Huế có tổ chức nhưng còn ít ỏi
Dù được xác định phát triển từ khá lâu, nhưng đến nay kinh tế đêm ở Huế chưa phát triển, nguồn thu từ dịch vụ ban đêm chiếm tỷ trọng rất thấp trong toàn ngành, chưa giải quyết thêm việc làm cho người dân.
Thừa đặc trưng, nhưng thiếu chỗ vui chơi
TS. Trần Xuân Châu, Bộ môn Kinh tế chính trị Việt Nam, Trường ĐH Kinh tế Huế phân tích, trước hết, cần được khẳng định, kinh tế ban đêm là một thành phần quan trọng tương đương với kinh tế ban ngày. Trong khi kinh tế ban ngày thiên về sản xuất, thì ban đêm là tiêu dùng, dịch vụ vui chơi, giải trí, ăn uống, mua sắm. Ở nhiều quốc gia, việc cân đối tốt giữa kinh tế ngày và đêm khiến dòng tiền được luân chuyển liên tục, tạo tính năng động cho nền kinh tế.
Chủ thể mà kinh tế đêm hướng đến, đầu tiên phải là người dân, thường chiếm đến 60 – 70% mức tiêu dùng dịch vụ ở một số địa phương có kinh tế đêm phát triển, chứ không chỉ là khách du lịch, điều mà khá nhiều người đang nhìn nhận. Trong khi đó, vào ban ngày người dân bận rộn với công việc nên những chi tiêu về mua sắm, giải trí, ăn uống phần lớn sẽ dành vào ban đêm.
Thị trường tiêu dùng nội tỉnh được phân chia thành hai nhóm khách, những nhóm khách có mức thu nhập từ khá trở lên sẽ mua sắm ở các cửa hàng có thương hiệu, ăn uống, giải trí bằng xem phim, nghe nhạc. Còn phân khúc bình dân hơn, chuộng mua sắm ở các chợ truyền thống, các chợ đêm với giá rẻ. Dịch vụ cũng khá đơn giản, chủ yếu ăn uống, những điểm vui chơi không tốn phí, hoặc phí thấp.
Đại Nội về đêm ở Huế là dịch vụ đêm với mục tiêu giữ chân khách nhưng chưa thành công và chưa đóng góp nhiều cho du lịch Huế
Có thể thấy các hoạt động, dịch vụ ban đêm ở Huế đang thiếu hụt và chưa đáp ứng được nhu cầu. Hệ thống chợ đêm để phục vụ người dân trong tỉnh chưa có, những điểm vui chơi tập trung cũng chưa thể hình thành. Nhiều năm qua, thỉnh thoảng vẫn hình thành nên những điểm vui chơi ở Quảng trường Ngọ Môn, Trung tâm Văn hóa TP. Huế, gần đây là Công viên Thương Bạc… thu hút rất đông người dân, nhưng mang tính tự phát nên hoạt động không lâu dài. Do đó, tập tính sinh hoạt của người dân bao năm qua vẫn chưa có nhiều thay đổi, sau 9 – 10 giờ đêm, hầu hết các tuyến phố đã yên ắng và “chìm” vào giấc ngủ.
Đối với dịch vụ hướng đến khách du lịch, câu chuyện Huế đơn điệu, thiếu dịch vụ vào ban đêm để phục vụ và giữ chân khách được đề cập nhiều lần. Trong một phân tích các chỉ số cuối năm 2019, trung bình mỗi đêm Huế phục vụ khoảng 10 ngàn khách lưu trú. Cộng tất cả các dịch vụ ca Huế, các chương trình nghệ thuật, xem phim… mà khách sử dụng, có khoảng 7.000 khách không sử dụng dịch vụ gì vào ban đêm. Suốt nhiều năm, ở Huế không có thêm nhiều dịch vụ mới, nhìn chung, ban đêm ở Huế vẫn chỉ có phố đi bộ Phạm Ngũ Lão, Chu Văn An, Võ Thị Sáu hoạt động 3 đêm cuối tuần, phố đi bộ Nguyễn Đình Chiểu kết nối với cầu đi bộ trên sông Hương, ca Huế trên sông Hương.
Ông Lê Hữu Minh, Quyền Giám đốc Sở Du lịch nhìn nhận, nhìn tổng thể, mức độ lan tỏa, tạo điểm nhấn, đem lại giá trị về kinh tế đối với du lịch về đêm chỉ ở mức nhỏ lẻ, đơn điệu, chưa hấp dẫn, chuyên nghiệp, nhất là thiếu dịch vụ tại các điểm đến, có hoạt động phải tạm dừng để điều chỉnh như Đại Nội về đêm, đường đi bộ Nguyễn Đình Chiểu... Chưa khai thác hết những giá trị văn hóa, con người để phát huy, khai thác phát triển kinh tế du lịch ban đêm, nhất là Quần thể Di tích Cố đô Huế và các dịch vụ, hoạt động dọc hai bờ và lòng sông Hương. Đây chính là một trong những lý do du khách ít quay trở lại Huế vì chúng ta còn thiếu sản phẩm du lịch hấp dẫn, thiếu dịch vụ hay vui chơi giải trí vào khoảng thời gian từ đêm tới sáng.
Việc đầu tư các sản phẩm và dịch vụ về đêm chưa chuyên nghiệp, quy mô khai thác còn mang tính nhỏ lẻ. Điều này cũng là nguyên nhân dẫn đến sự thiếu và yếu các dịch vụ du lịch được triển khai, phục vụ khách du lịch trên địa bàn tỉnh. Trên địa bàn còn thiếu những nhà đầu tư lớn, mang tính dẫn dắt, tạo điểm nhấn để thúc đẩy phát triển cả khu vực cũng là thực tế đối với phát triển dịch vụ du lịch Huế trong thời gian qua. Một số nguyên nhân khác như điều kiện thời tiết khắc nghiệt, thói quen văn hóa, hạ tầng kỹ thuật,… cũng ít nhiều tác động trong việc phát triển dịch vụ về đêm.
“Mỏ vàng” bị bỏ quên
Trong quyết định của Thủ tướng phê duyệt “Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam” đã có đánh giá, kinh tế ban đêm ngày càng chiếm tỉ trọng lớn trong nhiều nền kinh tế trên thế giới. Ở nhiều điểm du lịch nổi tiếng, cuộc sống về đêm mới là điểm nhấn thú vị cho du khách và cũng là “mỏ vàng” cho các địa phương. Phát triển kinh tế ban đêm để thúc đẩy tiêu dùng trong nước và phát triển du lịch, thông qua tập trung phát triển lĩnh vực dịch vụ văn hóa, vui chơi, giải trí, dịch vụ ăn uống, dịch vụ mua sắm và du lịch.
Trong nhiều lần góp ý phát triển du lịch cho Huế, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Công ty Du lịch Vietravel cho rằng, không có sản phẩm ban đêm thì khó có thể giữ chân được khách, không tạo thêm nguồn thu cho người dân địa phương, cũng như đóng góp ngân sách cho Nhà nước. Trong du lịch về đêm, chợ đêm và phố đi bộ đang được xem là sản phẩm phù hợp với môi trường, địa phương và thói quen mua sắm của du khách.
“Thực tế cho thấy, Huế đang tập trung phát triển các sản phẩm du lịch trong khoảng thời gian từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều nhưng những sản phẩm này chỉ mang lại khoảng 30% doanh thu dịch vụ. Trong khi đó, 70% còn lại là các sản phẩm dịch vụ thu được từ 6 giờ tối hôm trước đến 2 giờ sáng hôm sau lại không phát triển. Do đó, cần phải thay đổi nhận thức, quan điểm về việc phát triển các sản phẩm du lịch đêm sao cho hiệu quả. Nếu có chính sách đột phá, tạo cơ chế tốt để người dân mạnh dạn đầu tư thì kinh tế ban đêm sẽ phát triển”, ông Kỳ nhấn mạnh.
Việc đơn điệu, nghèo nàn dịch vụ ban đêm kéo theo hai yếu điểm của du lịch Huế lâu nay mà cho đến cuối năm 2020 vẫn chưa có lời giải là khách ở lại ít và mức chi tiêu của khách vẫn chưa tăng. Đặt trong mối tương quan với các điểm đến trong khu vực về lưu trú qua đêm, Huế là địa phương được ưu tiên sau cùng.
Theo TS. Trần Xuân Châu, dòng tiền ít xoay vòng, chi tiêu trong dân ít là yếu tố khiến mức sống của Huế thấp hơn so với các nơi khác. Việc phát triển kinh tế đêm sẽ nâng mức chi tiêu nhanh. Kinh tế đêm cũng sẽ tạo ra những việc làm mới cho nhiều người dân, nhất là bộ phận lao động thu nhập thấp.
Chia sẻ trong một diễn đàn bàn về phát triển kinh tế đêm Việt Nam, chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, vai trò của kinh tế đêm rất quan trọng, ngoài tăng nguồn thu trực tiếp cho ngân sách Nhà nước thông qua thuế, kinh tế ban đêm còn cho thấy thành phố đó có tiềm năng để đầu tư hay không. Bởi một thành phố có kinh tế ban đêm sôi động cũng là lợi thế để thu hút các nhà đầu tư.
Phố đi bộ Phạm Ngũ Lão - Chu Văn An - Võ Thị Sáu được đưa vào khai thác từ cuối năm 2017. Tại phố đi bộ, các hoạt động được phép hoạt động từ 18 giờ đến 2 giờ sáng hôm sau (vào các ngày thứ 6, thứ 7) và từ 18 giờ đến 24 giờ (tối chủ nhật). Từ khi ra đời đến nay, phố đi bộ cơ bản tạo ra diện mạo về một thành phố năng động, thành phố đã ngủ muộn hơn. Nhiều người dân tham gia kinh doanh dịch vụ, từ đó nguồn thu nhập ổn định đều đặn, góp phần phát triển kinh tế cho địa phương.
Bài, ảnh: Đức Quang
Kỳ 2: Phá băng tâm lý & quy hoạch chi tiết cụm điểm