An toàn khi tham gia xuất khẩu lao động

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang.  Ảnh: Thanh Toàn

Trong những năm gần đây, công tác xuất khẩu lao động luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Tại địa phương, thời gian qua có khoảng 30 - 40 người đang làm việc tại một số nước như Nhật Bản, Mỹ, Đức… Ngoài gia đình ông Thoáng bị công ty môi giới lừa đảo đưa người đi xuất khẩu trái phép thì tại địa phương chưa phát hiện trường hợp nào xuất cảnh trái phép cũng như trường hợp nào khác mà cơ quan chức năng thông báo về địa phương.

Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền

Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền. Ảnh: Thanh Toàn

Trước hết phải khẳng định rằng thời gian trước đây trên địa bàn huyện vẫn có rải rác một số lao động ở các địa phương đi làm việc tại các thị trường chưa được cấp phép như Angola, Nga…. Tuy nhiên sau biến cố Syria năm 2011, (hơn 10.000 lao động Việt Nam được Nhà nước “giải cứu”, trong đó huyện Phong Điền có 11 lao động), “biến cố” này đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của người dân huyện Phong Điền về công tác xuất khẩu lao động, nhận thức về công tác XKLĐ của người dân thay đổi một cách rõ rệt, người dân tìm đến cơ quan quản lý nhà nước để tìm hiểu thông tin về xuất khẩu lao động nhiều hơn và các ban ngành đoàn thể các cấp quan tâm hơn đến công tác XKLĐ.

Trong giai đoạn 2017-2020 khi Đề án Đào tạo nghề, giải quyết việc làm gắn với XKLĐ của huyện được huyện thông qua, việc người lao động trên địa huyện đi làm việc ở nước ngoài trái phép gần như là không có. Đến thời điểm này, qua rà soát của các cơ quan chuyên môn thì chưa phát hiện có trường hợp lao động người Phong Điền đi làm việc ở nước ngoài trái phép.

Đạt được kết quả đó là nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của UBND huyện đối với công tác XKLĐ, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các ban ngành đoàn thể trên địa bàn huyện đối với công tác XKLĐ. UBND huyện Phong Điền cũng tiếp tục tập trung vào các biện pháp ngăn ngừa như sau:

- Tiếp tục đẩy mạnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn như Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Thể thao huyện, Phòng Lao động - TB&XH huyện tăng cường công tác tuyên truyền về xuất khẩu lao động.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với công tác xuất khẩu lao động; UBND huyện giao Phòng LĐ-TB&XH xem xét cấp giấy giới thiệu cho các DN làm việc với các địa phương; công tác kiểm tra, giám sát việc tư vấn tuyển dụng của các doanh nghiệp được triển khai thường xuyên, 100% các buổi tư vấn tuyển dụng của các doanh nghiệp tại địa phương Phòng Lao động - TB&XH huyện đều tham dự thẩm định.

- Đẩy mạnh hơn nữa công tác trao đổi thông tin đa chiều giữa Sở LĐ - TB&XH tỉnh - UBND huyện - UBND các xã, thị trấn - Các DN tư vấn, tuyển dụng nguồn - Người lao động về công tác XKLĐ...

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar.  Ảnh: Thanh Toàn

Tôi nghĩ đó cũng là một trong những nguyên nhân cơ bản. Khát vọng xuất ngoại để đổi đời quá lớn, nên người dân có suy nghĩ tìm cách nào đó để xuất khẩu lao động, miễn là đặt chân đến được nước ngoài. Cho nên đôi khi họ xem nhẹ, thậm chí coi thường những rủi ro tiềm ẩn khác. Trong khi đó, có thêm nhiều thông tin bị nhiễu làm cho người dân nhận thức sai lầm khi đưa ra quyết định và tạo đất sống cho một số hoạt động lừa đảo.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH.  Ảnh: Thanh Toàn

Tâm lý đi nước ngoài cũng là một nguyên nhân. Nhưng có một lý do khác nữa là người ta thường có niềm tin lớn trong nhóm cộng đồng nhỏ, trong lúc đó công tác truyền thông của chúng ta có bộ phận chưa tiếp cận được nên kẽ hở cho đối tượng lừa đảo

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh.  Ảnh: Thanh Toàn

Phía cơ quan công an có nhiều chính sách ưu đãi khuyến khích. Theo đó, nhiều gia đình thoát nghèo, nâng cao thu nhập từ XKLĐ.

Với tâm lý muốn làm giàu sớm nên một số người có thể làm giả bằng cấp, hồ sơ đi du học giả. Kẽ hở ở đây là công tác quản lý Nhà nước, bộ phận người dân chưa được quan tâm lắm nên họ chưa thể tiếp cận được đối với công tác tuyên truyền.

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh

Thời gian qua, công an tỉnh chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng nắm tình hình chủ động công tác phòng ngừa; tham mưu, đảm bảo quyền lợi lao động khi xuất khẩu nước ngoài.

Ngoài vụ án phá đường dây lừa đảo và tổ chức đưa người đi Mỹ trái phép mới đây, trước đây chúng tôi cũng đã khởi tố 1 vụ án, khởi tố 3 bị can.

Cơ quan An ninh điều tra đọc lệnh khởi tố các đối tượng đã lừa đảo, tổ chức trốn đi nước ngoài trái phép. Ảnh: BTTH

Năm 2015, công an tỉnh cũng tiến hành điều tra xét xử vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản chi nhánh công ty LOD tại Huế. Vụ việc này, địa bàn Thừa Thiên Huế có 108 người dân đăng ký đóng tiền đi Cộng hòa Séc.

Ngoài ra, chúng tôi đã xử lý hành chính nhiều vụ việc lợi dụng xuất khẩu lao động chiếm đoạt tài sản khác.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Theo quan điểm của tôi có 2 trường hợp khác nhau:

Trường hợp thứ nhất: Do ý thức của người dân, nhất là những ở vùng quê, họ không nắm rõ nhiều về vấn đề pháp lý và hay dễ tin vào những cá nhân, hay tổ chức mà họ hay gọi là “đường dây” bao trọn gói. Họ dễ tin và yên tâm khi nghe hứa được lo liệu tất cả, nếu không đi được cũng không mất gì.

Hơn nữa, vì đã có nhiều người đi thành công bằng đường dây này và phía "đường dây" đưa ra những dẫn chứng như hình ảnh hay clip của những người đã trót lọt sang được nước ngoài để lấy niềm tin với người dân. Nói chung, những cá nhân, tổ chức này cũng đưa ra những lời hay, như: không đi được cũng không mất gì cả và nếu đi được thì mức lương rất cao, có nhiều cơ hội đổi đời...

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar (bên phải) trao đổi với BTV thuathienhueonline.  Ảnh: Thanh Toàn

Tất nhiên, một rủi ro rất lớn là đi lao động "chui" không được pháp luật trong nước và nước ngoài bảo vệ nên rủi ro đến tiền bạc và cả tính mạng. Việc này, cá nhân, tổ chức trái phép đưa đi không bao giờ nói ra nên người dân không lường trước được và dễ bị mắc lừa.

Trường hợp thứ hai: Một số người biết đi lao động "chui", không được pháp luật trong nước và nước ngoài bảo vệ, nhưng họ vẫn chấp nhận bởi vì họ bị cám dỗ bởi đồng tiền, nghĩ rằng đó là con đường kiếm tiền nhanh nhất. Nhưng họ quên mất một điều rằng, cái giá phải trả là quá lớn và đôi khi là cả tính mạng, như: vụ 39 người chết trong container ở Anh vừa rồi. Vì vậy, chúng ta cần phải tuyên truyền việc này nhiều hơn để "thức giấc" và đánh tan những giấc mơ hão huyền, chết người này đến với người dân.

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh  

Ở góc độ công tác an ninh trật tự, theo tôi thì đó là do một số người dân chưa am hiểu pháp luật, móc nối đường dây đưa người đi thăm thân ở nước ngoài, lòng tham của con người bất chấp, kể cả việc chưa hiểu về luật và công việc sẽ làm.

Đề nghị cơ quan chức năng, cơ quan truyền thông phối hợp tuyên truyền mạnh mẽ nội dung này. Một số công ty XKLĐ có uy tín vẫn bị lợi dụng nên đây là vấn đề nhạy cảm.

Chúng tôi sẽ cố gắng nỗ lực ngăn chặn đường dây tổ chức lao động ra nước ngoài, đảm bảo môi trường lao động và tình hình ANTT được đảm bảo hơn.

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang

Đối với địa phương, trình độ am hiểu của người dân đối với vấn đề còn hạn chế. Chính vì vậy, các công ty môi giới lợi dụng tâm lý người dân muốn xuất khẩu nhanh để đổi đời nên chấp nhận đi được bằng mọi cách, thủ tục nhanh gọn, chứ chưa hiểu được phải theo con đường chính thống. Tuy nhiên, thực chất sang nước ngoài làm việc thì phải làm trái ngành nghề, mức lương không như cam kết. Do đó người dân trước đây thì nôn nóng, giờ khi phát hiện vấn đề dễ nảy sinh việc không tin tưởng vào XKLĐ.

Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền       

Tôi hoàn toàn đồng ý với các ý kiến mà anh Choi và anh Phú vừa nêu ra. Tôi muốn đề cập thêm một nguyên nhân nữa, đó là do các đối tượng lừa đảo đánh đúng vào tâm lý của những người lao động muốn đi xuất khẩu nước ngoài. Thực tế, người lao động muốn đi xuất khẩu chính ngạch phải đáp ứng đủ nhiều điều kiện, phải đầy đủ thủ tục để được cấp visa, phải trải qua thời gian học ngoại ngữ và chờ đợi… trong khi nhiều người lao động có tâm lý rất nôn nóng. Những kẻ lừa đảo cũng lợi dụng điều đó để vẽ ra những viễn cảnh hấp dẫn cho người lao động, khiến họ muốn đi theo con đường trái phép để được rút ngắn một số giai đoạn, thủ tục và thời gian.

Vấn đề này cũng cần phải xét đến góc độ quản lý nhà nước. Các cơ quan nhà nước cần phổ cập thông tin đầy đủ hơn đến người dân, đồng thời có sự kết hợp để xem xét tính hợp pháp của các công ty tuyển dụng lao động xuất khẩu nước ngoài.

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh

Vừa qua, một số hình thức XKLĐ trái phép:

- Đi du lịch thăm người thân rồi ở lại;

- Kết hôn giả sau đó ở lại nước ngoài;

- Đăng ký XKLĐ hợp pháp nhưng khi hết hạn lao động cố tình ở lại bất hợp pháp;

- Đi từ nước thứ hai sang nước họ muốn đến nên cơ quan chức năng rất khó phát hiện.

Từ những hình thức đó, người lao động cần chú ý các vấn đề sau:

- Không tham gia vào các tổ chức XKLĐ có địa chỉ không rõ ràng;

- Không tham gia các tour du lịch đi châu Mỹ, Châu Âu có giá cao nhưng tính pháp lý không rõ ràng;

- Cần đề cao cảnh giác, không tin tưởng các tổ chức đánh vào tâm lý việc nhẹ lương cao;

- Các tổ chức đưa người trái phép đánh vào tâm lý đổi đời nhanh của người dân nên người lao động cần tìm hiểu công ty XKLĐ trên các kênh chính thống;

- Tuân thủ các nội dung trong hợp đồng lao động khi XKLĐ.

Chị Mai Thị Hiếu, người lao động

Chị Mai Thị Hiếu, người lao động.  Ảnh: Thanh Toàn

Trong suy nghĩ của nhiều người, muốn đổi đời nhanh thì ra nước ngoài. Nhưng theo tôi, để an toàn thì trước khi đi phải tìm hiểu nước mình muốn đến và tìm hiểu về tính hợp pháp của công ty giới thiệu mình đi. 

Tôi đi Nhật, làm ngành may da ô tô. Tôi may mắn vì gặp được ông bà chủ người Nhật tốt, trả lương cao nên có điều kiện gửi tiền hỗ trợ gia đình. Ban đầu công việc chưa quen, nặng nhọc và đứng nhiều nên vất vả, nhưng sau thì quen.

Suốt 3 năm, luân phiên nhiều việc chứ không phải thống nhất một công việc. Nhưng do bản thân luôn trong tâm thế sẵn sàng học việc nên dần thích nghi và vượt qua.

Kinh phí để đi thì gia đình vay ngân hàng, tổng 6.000USD và đã có thể trả hết sau 8 tháng. 

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Xuất khẩu lao động là con đường được nhiều thanh niên lựa chọn lập nghiệp. Ảnh: Lê Lâm

Xác định XKLĐ là con đường giảm nghèo bền vững nên Tỉnh ủy, UBND tỉnh rất quan tâm vấn đề này. Chúng ta có Chỉ thị của Tỉnh ủy, Nghị quyết của HĐND tỉnh về công tác này.

11 tháng của năm 2019, hơn 1.300 lao động làm việc ở nước ngoài, tập trung ở Nhật Bản, hàn Quốc, Đài Loan. Ở Châu Âu là Rumani và Đức (hơn 10 trường hợp).

Chị Mai Thị Hiếu, người lao động

Em xa nhà nhiều rồi nên không rơi vào tình trạng này.

Với bất cứ bạn nào đang mong muốn và chuẩn bị tham gia xuất khẩu lao động là phải biết tiếng nước sở tại và hiểu cơ bản về văn hóa sinh hoạt của người dân đất nước mình sẽ đến. Nếu không có hiểu biết này, chúng ta sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Riêng em, đã mất khoảng một năm mới cơ bản hiểu được thói quen sinh hoạt của người dân bản địa. Theo như em thấy, nhiều người đã không chịu học tiếng, không hiểu tiếng của họ nên trong quá trình làm việc dễ bị va chạm và xích mích, nhất là những bạn làm ngành xây dựng. Vì không biết tiếng nên khi làm việc, có khó khăn gì mình cũng không biết để hỏi.

Thường, trước khi chính thức ra nước ngoài làm việc, công ty trung gian đưa mình đi sẽ dạy rất nhiều về ngoại ngữ, pháp luật và văn hóa ứng xử của nước mình sẽ đến. Qua bên đó, công ty nhận mình làm việc cũng tiếp tục hướng dẫn thêm. Những lớp học đó, chúng ta cố gắng học, nhớ để thích nghi ở đất nước họ tốt hơn. Thêm nữa, trong quá trình làm việc, theo kinh nghiệm của tôi, qua quá trình làm việc ở Nhật Bản, nếu có mẫu thuẫn, nảy sinh bất cứ vấn đề gì, thì trước tiên mình nhận lỗi rồi sẽ tìm hiểu, giải thích xem thực hư vấn đề vướng mắc là gì để xử lý.

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang

Theo tôi, nguyên nhân dẫn đến XKLĐ ở địa phương gặp khó khăn là do tâm lý e ngại, lo sợ xa nhà của người lao động cũng như tâm lý cha mẹ không muốn con cái xa nhà, xa người thân.

Một nguyên nhân khác là tâm lý người lao động sợ bị lừa đảo, làm việc trái ngành nghề theo hợp đồng. Thời gian qua, phương tiện thông tin đại chúng cảnh báo vấn đề này nên một số người dân e ngại.

Một lý do nữa là tổng chi phí của hợp đồng trọn gói dao động khoảng trên 150 triệu đồng/trường hợp. Trong khi đó, phần lớn đối tượng đi XKLĐ là những gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Và có những khó khăn trong giải ngân vốn cho người XKLĐ. Thực tế là kinh phí ghi trong hợp đồng đơn hàng thấp hơn, dao động từ 70-100 triệu đồng nên ngân hàng giải ngân vốn vay chưa tương xứng với kinh phí thực tế bỏ ra hoặc có khi giải ngân chậm tiến độ. Có trường hợp đã đến thời gian người đi XKLD ra nước ngoài nhưng vẫn chưa nhận được giải ngân của ngân hàng.

Ngoài ra, còn có nguyên nhân là chưa có cơ chế quản lý và thông tin đa chiều kịp thời giữa người lao động ở nước ngoài, cơ quan quản lý người lao động ở nước ngoài với gia đình người lao động ở địa phương.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH     

Việc giải ngân vốn là một trong những khó khăn trong công tác XKLĐ. Chúng tôi đã có những phiên làm việc với cơ quan chức năng để giải quyết vấn đề này.

Ngoài những ưu đãi của Nhà nước; chính sách riêng của tỉnh cũng hỗ trợ vay vốn cho người có nhu cầu XKLĐ (cho vay 50 triệu/trường hợp). Những trường hợp đã có vay vốn trước đó ở Ngân hàng CSXH thì nếu có nhu cầu vay vốn đi XKLĐ ngân hàng vẫn tạo điều kiện. Lao động XKLĐ nếu đảm bảo thủ tục thì tiến độ giải ngân rất nhanh. Nếu giải ngân không kịp trước khi lên đường thì sau khi lên đường, người lao động cũng được giải ngân.

Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền

Ở Phong Điền, dân số hiện có gần 100.000 người, với số người trong độ tuổi lao động khoảng 67.000 người, trong đó lao động có việc làm thường xuyên khoảng 59.000 người. Toàn huyện có hơn 15.000 lao động có việc làm chưa qua đào tạo, 540 người chưa có việc làm, trong đó có khoảng 3.000 người có trình độ đào tạo từ trung cấp trở lên.  

Tuy nhiên tình trạng thiếu việc làm trong lao động nông thôn hiện nay khá lớn, nhất là số thanh niên, sinh viên ra trường có việc làm không ổn định, thu nhập thấp… tạo áp lực lớn cho xã hội.

Thực hành kỹ năng sống trước khi đi XKLĐ ở Nhật Bản. Ảnh: NVCC

Về vấn đề XKLĐ, trước năm 2017 tình hình khá khó khăn, dù có sự phối hợp hỗ trợ, tuyên truyền từ các kênh chính quyền, địa phương, nhưng số người đi XKLĐ không cao.

Tuy nhiên từ 2017 đến nay, phong trào này phát triển khá mạnh, nhất là từ sau khi UBND huyện xây dựng Đề án “Đào tạo nghề và giải quyết việc làm huyện Phong Điền giai đoạn 2017-2020” - một giải pháp quan trọng nhằm cung ứng và giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, hạn chế các tệ nạn xã hội, góp phần tăng năng suất, phát triển kinh tế - xã hội.

Đáng chú ý, ngoài các chính sách chung của Đảng và Nhà nước ưu đãi cho người lao động khi tham gia XKLĐ thì UBND huyện xây dựng cơ chế đặc thù riêng và đã được Hội đồng nhân dân huyện thông qua. UBND huyện sử dụng nguồn ngân sách của huyện để hỗ trợ cho người lao động có hộ khẩu thường trú tại huyện Phong Điền tham gia xuất khẩu lao động giai đoạn 2017-2020. Theo đó, mỗi lao động có hộ khẩu thường trú tại huyện Phong Điền khi tham gia xuất khẩu lao động UBND huyện sẽ hỗ trợ phí đào tạo nghề hoặc đào tạo ngoại ngữ cùng chi phí ăn ở đi lại trong suốt quá trình học để đi xuất khẩu lao động với mức tối đa là 5.000.000 đồng/lao động/khóa học.

Ngoài ra, nếu người lao động có vay vốn các Ngân hàng để đi xuất khẩu lao động thì UBND huyện sẽ hỗ trợ lãi suất vay ngân hàng trong năm đầu tiên bằng với mức lãi suất cho vay hộ nghèo tại cùng thời điểm nhưng không quá 7.000.000 đồng/người/năm.

Nhờ vậy, từ 2017 đến nay thì số lượng người lao động huyện nhà tham gia XKLĐ có bước chuyển biến rõ rệt; năm 2017: 75 lao động; năm 2018: 164 lao động, 10 tháng đầu năm 2019 khoảng 150 lao động đã xuất cảnh đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, trong đó khoảng 85% làm việc tại thị trường Nhật Bản.

Với những hỗ trợ đó, hiện có nhiều gia đình có 2 anh em cùng tham gia XKLĐ thậm chí có nhà có 3 anh em cùng tham gia XKLĐ… đây là một tín hiệu đáng mừng và là thước đo cho sự thành công của đề án mà UBND huyện đã xây dựng.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Xin thông tin đến bạn đọc, đơn hàng chính thống XKLĐ có cam kết phối hợp triển khai trên địa bàn cao nhất là 150 triệu đồng

Hiện nay, có nhiều kênh hỗ trợ người lao động theo hợp đồng, đó là kênh Nhà nước, kênh chính quyền địa phương và doanh nghiệp.

Về Nhà nước hỗ trợ chi phí về ăn ở học tập đào tạo nghề… Ngoài ra, lao động là người dân tộc thiểu số, người có công… được vay vốn 100%; người cư trú lâu dài tại các địa phương đặc biệt khó khăn cũng được hỗ trợ.

Người lao động tìm hiểu thông tin các đơn hàng XKLĐ tại Ngày hội việc làm do Sở LĐTBXH tổ chức. Ảnh: Cát An

Kênh địa phương thì tỉnh tạo điều kiện vay tối đa 50 triệu cho các lao động có nhu cầu. Ngoài ra, có những ưu đãi khác

Kênh doanh nghiệp cũng một số công ty có hỗ trợ vay vốn;

Tôi nghĩ rằng, người dân có quyết tâm đi hay không. Với các chính sách ưu đãi thì chi phí không còn là vấn đề.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Điều kiện đầu tiên để được đi xuất khẩu lao động là phải đủ sức khoẻ tốt, không có tiền án, tiền sự. Nhiều người muốn tham gia xuất khẩu lao động nhưng lại rất lúng túng vì không biết trình tự, điều kiện đi lao động hợp pháp như thế nào. Chẳng hạn sang Nhật làm công việc gì? Mức lương ra sao? Ăn ở như thế nào? Khi ốm đau bệnh tật hay gặp những khó khăn khác, ai là người đứng ra giải quyết? Không biết tiếng Nhật có đi được không? Gia đình không có tiền thì có được cho vay hay không?... Những thắc mắc trên, nếu đến với Công ty Daystar sẽ được giải thích rõ ràng và đầy đủ trình tự.

Về hợp đồng lao động ngoại (NLĐ ký với chủ sử dụng lao động Nhật), chúng tôi phải giải thích rõ quyền lợi và nghĩa vụ đến với NLĐ. Chỗ ăn ở thì chủ sử dụng lao động sẽ thuê nhà trước cho NLĐ (được trừ vào tiền nhà, tiền ăn).

Lao động học tập kiến thức, kỹ năng ở Công ty Daystar. Ảnh: Cát An

NLĐ được đóng đầy đủ các loại bảo hiểm theo quy định của pháp luật Nhật Bản nên khi ốm đau thì có hỗ trợ rất lớn của bảo hiểm.

Khi gặp những khó khăn khác, Công ty tiếp nhận, đoàn thể giám sát của Nhật Bản và công ty chúng tôi có chi nhánh tại Nhật Bản sẽ phối hợp để giải quyết một cách tốt nhất cho NLĐ.

Về tiếng Nhật, trong quá trình đăng ký tham gia, Công ty chúng tôi đào tạo kể từ khi đăng ký đến khi xuất cảnh, khoảng 6 đến 8 tháng, giúp NLĐ có được vôn ngôn ngữ Nhật cơ bản để làm việc.

Trường hợp nếu gia đình nào khó khăn sẽ được ngân hàng chính sách cho vay khoảng 50 triệu đồng/hợp đồng và nếu là hộ nghèo thì được cho vay 100% chi phí đi.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Trong tháng 11 vừa qua, Daystar đưa đối tác Nhật Bản về phỏng vấn các bạn sinh viên và có 18 bạn sinh viên đại học được trúng tuyển đơn hàng sang lao động tại Nhật với các ngành nghề: lắp ráp linh kiện điện tử.

Nhà báo Minh Hiền (ngoài cùng bên trái) dẫn chương trình tại buổi giao lưu. Ảnh: Thanh Toàn

Thông thường, NLĐ sang Nhật lao động từ 1-3 năm, nhưng lần này, 18 bạn này chỉ làm trong thời gian 6 tháng. Nhưng bù lại, mức lương, phụ cấp, tiền thưởng và tăng ca mà các bạn được nhận là hơn 50 triệu đồng/tháng, cao gấp đôi so với những trường hợp lao động thông thường. Đối tượng được tuyển chọn là sinh viên đại học và năm thứ 3, thứ 4, vì những đối tượng này có ý thức tốt, có tính ràng buộc bảo lưu kết quả để quay trở về nước tiếp tục con đường học đại học.

Các trường đại học thống nhất bảo lưu kết quả trong thời gian 1 năm (6 tháng học tiếng Nhật tại Việt Nam và 6 tháng lao động tại Nhật Bản). Cơ hội lớn cho những sinh viên này là được trải nghiệm lao động tại Nhật và có mức thu nhập lớn và đặc biệt chương trình này được miễn 100% phí dịch vụ, vé máy bay 2 chiều Việt - Nhật, phí khám sức khỏe và xin visa. Dự kiến tháng 5/2020, Công ty Daystar sẽ đưa các bạn sang Nhật.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Quan điểm công ty, khi hết hợp đồng lao động bắt buộc NLĐ tại nước ngoài phải về nước. Quá thời hạn về nước và phát hiện dấu hiệu NLĐ bỏ trốn, công ty tiếp nhận NLĐ báo cho nghiệp đoàn giám sát tại Nhật Bản và công ty xuất khẩu lao động tại Việt Nam báo cáo cho Sở LĐ -TB & XH và Cục Quản lý lao động ngoài nước để biết thông tin về bỏ trốn. Từ thời điểm này, người bỏ trốn không còn thuộc sự quản lý của công ty tiếp nhận và công ty xuất khẩu lao động. Theo quy định của Nhật, nếu bỏ trốn sẽ bị phạt với mức phạt 500-600 triệu đồng.

Tư vấn về XKLĐ cho người lao động tại sàn giao dịch việc làm. Ảnh: Minh Hiền

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Ngành LĐTBXH chưa nhận được thông tin này, nhưng chúng tôi khẳng định không được phép ở lại. Xin khẳng định: "Ở lại ở bất cứ hình thức nào đều bất hợp pháp". Chúng ta phải thống nhất quan điểm chỉ có khái niệm "đi lại", hoàn toàn không có khái niệm "ở lại". 

Vì sự phát triển chung, mong người lao động thực hiện đúng hợp đồng, nếu có vướng mắc thì có thể liên hệ công ty XKLĐ để được hướng dẫn hoặc liên hệ đại sứ quán để được hướng dẫn.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Lấy lại niềm tin cho NLĐ là một nỗ lực lớn bởi đặc thù: tâm lý lao động e ngại khi sang môi trường mới. Người lao động thường muốn an toàn, nhìn thấy hiệu quả mới yên tâm.

Trước đây, thị trường XKLĐ thu nhập thấp, khủng hoảng nên lấy lại niềm tin theo chủ trương của tỉnh rất khó khăn. Song, ngành chúng tôi đã phối hợp với các cơ quan liên quan để lấy lại niềm tin bằng cách tăng cường công tác truyền thông, phối hợp nhiều kênh thông tin; đẩy mạnh truyền thông trực tuyến, thành lập tổ tư vấn XKLĐ, về tận nơi để truyền thông, phối hợp đơn vị liên quan thông tin đến người dân hiệu quả XKLĐ; phối hợp công an giám sát các công ty XKLĐ. Mời thân nhân của người đã tham gia XKLĐ để tuyên tuyền cho người dân.

Qua đó, niềm tin của NLĐ cũng được cải thiện. Theo đó, 4 năm trước chỉ có 200-250 lao động XKLĐ Đến bây giờ có khoảng 15.000 lao động đi nước ngoài.

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh

Để tạo điều kiện người lao động có điều kiện đi hợp pháp chung tôi sẽ tăng cường công tác nắm tình hình và điều tra nắm bắt các đường dây XKLĐ trái phép.

Khi phát hiện phải có đầy đủ cơ sở, tài liệu chứng minh, áp dụng các biện pháp về tố tụng;

Khuyến cáo người lao động tránh vi phạm thông qua các phương tiện thông tin đại chúng; chủ động phòng ngừa và phát hiện.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Phía NLĐ, chúng ta phải là “người tiêu dùng thông thái” nên cẩn trọng, tránh lừa đảo. Rất mong NLĐ thông qua các cơ quan chức năng xác định được doanh nghiệp nào được cấp phép, đơn hàng nào đã được thẩm định. Những thông tin này được đăng tải rộng rải ở website của ngành LĐ – TB&XH.

Thời gian tiếp cận thông tin đảm bảo, tránh được rủi ro lớn, những kẻ hở mà đối tượng lừa đảo đã sử dụng thời gian qua.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Có 2 vấn đề cần quan tâm:

Thứ nhất, tôi nghĩ cần phải xử lý nghiêm những đối tượng, cá nhân, tổ chức đưa người ra nước ngoài trái phép.

Thứ hai, câu chuyện cuộc sống chui lủi, khó khăn và những cạm bẫy của những người sống chui lủi ở nước ngoài cần phải được nói nhiều, thấy nhiều trên truyền thông để người dân hiểu và thấm sâu hơn giá đắt phải trả.

Thực tế, người dân mới nghe "một chiều" về viễn cảnh làm việc và có thu nhập cao cao ở nước ngoài, chứ những mặt tiêu cực, những rủi ro ít người đề cập đến. Vì thế, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, cần thường xuyên cập nhật những hình ảnh về cảnh sống chui lủi để mọi người thấy được mặt khuất đằng sau việc đi nước ngoài trái phép.

Chị Mai Thị Hiếu, người lao động

Đối với những bạn vừa tốt nghiệp THPT, đôi khi do tuổi đời còn trẻ nên các bạn chưa hiểu được tầm quan trọng của việc học tập và tìm hiểu những vấn đề liên quan đến pháp luật, cũng như những thói quen, sinh hoạt ở nước sở tại.

Nếu có thời gian, tôi khuyên với các bạn nên dành thời gian để học, tìm hiểu những điều tốt đẹp của đất nước bạn để có thể chia sẻ với những người trong nước đang có ý định tham gia xuất khẩu lao động.

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang

Theo tôi, trước hết cần tăng cường vai trò lãnh chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền và mặt trận các cấp đối với công tác XKLĐ. Tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng ý nghĩa tầm quan trọng và những chính sách pháp luật ưu đãi đối với công tác XKLĐ để người dân am hiểu hiểu quyền lợi của mình. Chú trọng công tác đào tạo tay nghề có trình độ, chuyên môn, kỹ thuật cao để đáp ứng yêu cầu của đơn vị tuyển dụng và có thu nhập cao.

Ngân hàng cần giải ngân vốn kịp thời cho người lao động. Nhà nước cần có chính sách ưu đãi, quan tâm và tạo điều kiện cho người XKLĐ; đồng thời cần có chế tài chấn chỉnh những công ty môi giới bất hợp pháp. Nâng cao chất lượng uy tín của công ty XKLĐ, đảm bảo quyền lợi người lao động ở nước ngoài. Tăng cường các biện pháp chế tài xử lý các công ty đưa người XKLĐ ra nước ngoài trái phép và không thực hiện đúng các cam kết trong hợp đồng.

Phối hợp với công ty XKLĐ hợp pháp tổ chức tư vấn, tọa đàm, tuyển chọn trực tiếp tại các phiên giao dịch việc làm được tổ chức định kỳ hàng tháng, quý. Đặc biệt là sự kết nối thông tin trực tiếp giữa người lao động ở nước ngoài với thân nhân trong nước để người dân tin tưởng đối với chủ trương chính sách XKLĐ của Nhà nước.

Thành lập cơ quan quản lý theo dõi kết nối giữa người lao động ở nước ngoài với cơ quan chức năng và gia đình họ để nắm bắt thông tin kịp thời.

Ông Nguyễn Văn Choi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar

Trong những năm gần đây, sự phối hợp của chính quyền địa phương, các nghành đã làm rất tốt. Cụ thể năm 2016, có 207 người đi XKLĐ, nhưng đến quý này của năm 2019 đã có gần 1.300 người XKLĐ, tăng gấp 7 lần so với cách đây 3 năm. Đây là sự đột phá nhò có sự phối hợp từ nhiều phía.

Nhưng, để tạo được sự đột phá hơn nữa, theo tôi cần quan tâm đến 3 vấn đề:

- Cần phải tuyên truyền nhiều hơn nữa trên báo chí và truyền hình. Ví dụ từ buổi GLTT này sẽ đem lại sự lan tỏa lớn, nên có thể định kỳ thực hiện những chương trình, chủ đề xoay quanh nội dung XKLĐ. Khi làm được những chương trình này có sự tương tác, trao đổi từ nhiều phía, càng giúp người dân hiều rõ hơn về công tác XKLĐ.

Công ty TNHH Đầu tư hợp tác quốc tế Daystar ký kết hợp tác đào tạo với đối tác Nhật Bản Ảnh: Minh Hiền

- Chính quyền địa phương đặc biệt là các xã, phường nếu họp dân cần phối hợp Cty XKLĐ đủ điều kiên để cùng nhau tư vấn đến người dân. Ít nhất, cần thông tin danh sách những Cty và chi nhánh, văn phòng đại diện hoạt động về XKLĐ đủ điều kiện để người dân biết, tìm hiểu.

- Qua làm việc, chúng tôi nhận thấy, ngay cả phía lãnh đạo xã còn có những e dè, nghi ngờ, nên không tránh khỏi NLĐ cũng mắc phải tâm lý này. Vì thế, theo tôi cần phải xóa bỏ sự e dè này từ ngay phía chính quyền cơ sở. Sự vào cuộc của chính quyền và các ngành cũng cần phải đồng bộ với nhau.

Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền

Phải nói đây là một câu hỏi khá khó bởi đây không phải là trở ngại riêng của lao động Phong Điền mà theo cá nhân tôi, đây chính là trở ngại chung của lao động Thừa Thiên Huế khi tham gia XKLĐ. Vì vậy cá nhân tôi nghĩ rằng không dễ để một sớm, một chiều chúng ta có thể thay đổi được nhận thức này song không phải là không làm được.

Tâm lý chung của người dân Huế là rất e ngại và rụt rè. Do đó để đẩy mạnh công tác thay đổi nhận thức của người dân, vượt qua thử thách, vươn khỏi ao làng để lập nghiệp, chúng ta cần có giải pháp đồng bộ, lâu dài, theo kiểu mưa dầm thấm lâu, thông qua một số biện pháp như sau:

- Thứ nhất là công tác tuyên truyền, phải đảm bảo tuyên truyền có hiệu quả, như mời thêm các “nhân chứng” để chia sẻ kinh nghiệm, để có gương người thật việc thật, giúp người dân thay đổi nhận thức, để vượt qua những e ngại và lo lắng của bản thân về việc XKLĐ.

- Thứ hai là phối hợp với các trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông định hướng nghề nghiệp cho các em đồng thời kết nối với các doanh nghiệp tuyển LĐ tổ chức tư vấn, định hướng cho các em để các em sớm xác định tư tưởng, định hướng tương lai, hình thành quyết tâm ngay từ khi trên ghế nhà trường.

 - Đồng thời tiếp tục thực hiện có hiệu quả, đảm bảo các chính sách hỗ trợ xuất khẩu lao động theo quy định của Đảng và Nhà nước và nhất là chính sách hỗ trợ cho người lao động tham gia xuất khẩu theo cơ chế đặc thù của huyện.

Thượng tá Lê Thanh Phú, Trưởng phòng PA03, Công an tỉnh

Cần có sự vào cuộc với chính quyền địa phương, cơ quan công an về một số tổ chức XKLĐ trái phép vẫn còn tồn tại.

Ngoài cơ quan công an, chúng tôi mong muốn các chính quyền địa phương, người XKLĐ cần thông báo sớm để cơ quan công an điều tra.

Các cơ quan chức năng cần tăng cường vào cuộc hơn nữa, một cách đồng bộ. Có nhận diện, phát hiện sớm các công ty XKLĐ bất hợp pháp để có biện pháp xử lý.

Ông Phạm Phụng, Chủ tịch UBND xã Vinh An, huyện Phú Vang

Tôi nghĩ một nguyên nhân nữa, là do một số tổ chức trái phép, đường dây lao động "chui" lợi dụng chính sách ưu đãi, thông thoáng của Nhà nước về tham quan du lịch, thăm thân nhân để đưa người ra nước ngoài bằng các hình thức như đi du lịch, thăm người thân nhưng sau đó tìm cách ở lại lao động bất hợp pháp tại nước thứ 2, thứ 3.

Thứ hai là do ý thức của người dân trong công tác tố giác, đấu tranh phòng chống tội phạm về đường dây XKLĐ chui còn hạn chế. Đây là vấn đề về tâm lý, ngại cung cấp vì sợ bị trả thù.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Ngoài giải pháp các vị khách mời đưa ra, tôi nghĩ, điều cốt lõi để thực hiện giải pháp là sự vào cuộc của chính quyền địa phương, triển khai XKLĐ về tận thôn.

Bà Phan Minh Nguyệt, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH

Số liệu người đi XKLĐ tại Thừa Thiên Huế vẫn còn khiêm tốn dù đã có nhiều cải thiện. Để tăng cường, việc này cần nhìn nhận ở các góc độ khác nhau. Khi truyền thông XKLĐ, phải tạo điều kiện để người đi XKLĐ biết được lợi ích từ XKLĐ.

Theo đó, người đi XKLĐ sẽ có những lợi ích như:

- Thị trường lao động trong nước đang khó khăn để họ tìm được việc làm và thu nhập không tốt bằng nước ngoài;

- NLĐ có sự trải nghiệm rất cần thiết, ví như đơn hàng đi Nhật dành cho sinh viên;

- NLĐ có thu nhập rất cao hơn so với bình thường;

- NLĐ có kiến thức sau khi đi XKLĐ;

- NLĐ có cơ hội cải thiện khả năng ngoại ngữ, sau khi về nước có cơ hội lớn để tìm kiếm việc làm.

Chúng tôi khuyến cáo NLĐ không nên huyễn hoặc “việc nhẹ lương cao”. Có thể có những đơn hàng miễn phí nhưng phải tham gia quá trình đào tạo nên điều quan trọng là cần có kỹ năng.

Chúng tôi có tổ tư vấn XKLĐ bao gồm chuyên gia, ngành, chức năng, đối tác để thông tin đến người dân. Nếu các địa phương có nhu cầu, chúng tôi sẵn sàng tổ chức các buổi tư vấn và gửi chuyên gia về tận nơi để nói chuyện, giải thích cho người dân.

Ngày 30/11 này, chúng tôi sẽ tổ chức hội thi XKLĐ gắn với giảm nghèo bền vững.

Các công ty XKLĐ cần đồng hành cùng người dân, vì hoạt động XKLĐ gắn liền với lợi ích doanh nghiệp.

Chúng tôi có những công ty, đơn hàng XKLĐ hợp pháp. Các địa phương có thể tăng cường tuyên truyền bằng cách dán thông tin các đơn hàng, danh sách các công ty XKLĐ... ở những khu vực đông người để người dân dễ dàng tiếp cận.

XKLĐ cũng được đưa vào chỉ tiêu nghị quyết nên thời gian tới các cơ quan đơn vị phải vào cuộc đồng bộ, cải tiến hơn nữa.