Giải pháp nào cho xử lý và quy hoạch rác thải

Việc người dân chặn các xe chở rác vào Khu xử lý rác thải thôn Nam Phước, xã Lộc Thủy, huyện Phú Lộc với lý do hoạt động này gây ô nhiễm môi trường... kéo dài từ cuối tháng 2/2017 đến nay chưa kết thúc. Giữa Công ty CP Môi trường và Công trình Đô thị Huế (đơn vị chủ quản khu xử lý rác thải) và người dân sống ở khu vực này vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, các cuộc đối thoại có sự tham dự của cơ quan chức năng vẫn đang diễn ra

Từ quy hoạch cho đến quy trình triển khai, áp dụng các phương pháp xử lý đồng bộ rác thải là vấn đề được dư luận quan tâm. Đó là lý do Báo Thừa Thiên Huế Điện tử tổ chức giao lưu trực tuyến “Giải pháp nào cho Xử lý và quy hoạch rác thải” dự kiến có sự tham dự của Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Y tế, UBND xã Lộc Thủy, UBND huyện Phú Lộc, Công ty CP Môi trường và Công trình Đô thị Huế...

Bạn đọc quan tâm vấn đề này có thể đặt câu hỏi cho khách mời ngay từ bây giờ!

Báo Thừa Thiên Huế

Theo giải thích của người dân, sở dĩ bà con chặn xe là vì mùi hôi bốc ra từ bãi rác quá mức chịu đựng. Ông có thể nói rõ công nghệ xử lý tại bãi chôn lấp rác thải này. Vừa qua, công ty có dùng chế phẩm sinh học hạn chế mùi hôi, phương pháp này có thể duy trì về lâu dài không hay chỉ áp dụng tức thời!

Hoài An - anhoaihht

Ông Trần Trung Khánh - Phó Giám đốc Huế Hepco

Ông Trần Trung Khánh - Phó Giám đốc Huế Hepco

Hiện nay công ty vẫn đang sử dụng các chế phẩm vi sinh để xử lý mùi hôi tại các bãi rác. Các chế phẩm vi sinh vẫn được sử dụng từ trước đến nay như vậy.

Bãi chôn lấp rác Lộc Thủy được thiết kế, xây dựng và vận hành theo tiêu chuẩn một bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Dự án đã xây dựng xong 2 bãi chôn lấp, mỗi bãi chia thành 5 ô chôn lấp rác. Đối với từng ô riêng biệt đều có ống thải nước mưa ra ngoài. Khi ô rác chưa được vận hành, nước mưa sẽ theo đường ống này ra ngoài. Còn khi đã vận hành, chúng tôi sẽ khóa ống đó lại.

Sau khi rác được tiếp nhận, rác sẽ được đổ vào các ô, chúng tôi sẽ phun chế phẩm vi sinh khử mùi hôi. Trong quá trình vận hành, sử dụng tấm nhựa phủ lên ô rác nhằm ngăn mùi hôi, côn trùng và sự phát tán. Đơn vị cố gắng hạn chế tối đa mùi hôi phát tán. 

Với việc áp dụng công nghệ xử lý mùi hôi như HueHepco đã áp dụng ở bãi rác Lộc Thủy, Thủy Phương và thông tin. Dưới góc độ chuyên môn, ông có ý kiến gì làm rõ thêm về chất lượng, công nghệ, ưu nhược điểm của công nghệ này không?

Phan Thanh Thơ - thovan

T.S Nguyễn Minh Trí - Khoa Sinh học - Trường ĐH Khoa học Huế

Dưới góc độ chuyên môn, công ty có sử dụng chế phẩm vi sinh vật theo đúng quy trình. Đây là chế phẩm được sử dụng phổ biến trên toàn quốc. Quá trình vận hành xử lý rác thải ở Lộc Thủy đảm bảo đúng theo TCVN 6696-2009, trong đó đã sử dụng chế phẩm sinh học EM (Effective Microoganisms) để xử lý mùi hôi cho bãi rác và tăng cường hệ vi sinh vật giúp cho quá trình phân hủy rác nhanh hơn. Đây là một biện pháp kỹ thuật đã được tiến hành ở các bãi chôn lấp rác tại Việt Nam. 

Công nghệ chôn lấp là một trong những phương pháp truyền thống, dễ thực hiện, xử lý nhanh với khối lượng lớn trong ngày, đồng thời chi phí đầu tư hệ thống bãi chôn lấp, công nghệ xử lý đảm bảo an toàn, ít tốn kém.

Khi nào mới xử lý xong rác đang tồn đọng. Chính quyền địa phương có được tham gia giám sát quá trình xử lý rác bãi bãi chôn lấp chất thải rắn Lộc Thủy?

Nguyễn Thị Xuân - xuannguyenthi

Ông Nguyễn Văn Mạnh - Chủ tịch UBND huyện Phú Lộc

Qua tổng hợp báo cáo các xã, thị trấn trên địa bàn toàn huyện và đối chiếu với Công ty Hepco, hiện lượng rác toàn huyện tồn đọng khoảng 250 tấn. Chính quyền địa phương đã kết hợp với Huế Hepco xử lý tạm thời để không tăng lượng rác thải đột biến. Nếu quá trình thu gom rác trở lại bình thường, thời tiết thuận lợi, dự kiến khoảng 7 ngày sẽ tiến hành thu gom và xử lý rác xong.

Vừa qua Huế Hepco đưa các cam kết với người dân và chính quyền để người dân và chính quyền được giám sát quá trình xử lý rác thải tại khu xử lý chất thải rắn theo tháng, quý và năm.

Công tác hậu kiểm ở các bãi rác đã được sở thực hiện như thế nào trong thời gian qua. Cụ thể như ở khu xử lý Lộc Thủy, sở đã tiến hành bao nhiêu cuộc hậu kiểm trong năm 2016 và kết quả gần đây nhất về các mẫu mà đơn vị tiến hành thu thập quan trắc? Mẫu lấy đã lâu song người dân thắc mắc vì sao chưa công bố?

Minh Thủy - Thuyle2010

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường

Thời gian qua, công tác kiểm tra giám sát các hoạt động của bãi chôn lấp chất thải rắn luôn được Sở Tài nguyên và Môi trường chú trọng. Đơn vị đã kiểm tra giám sát tại các bãi chôn lấp trên địa bàn tỉnh, trong đó đã đưa một số bãi chôn lấp chất thải rắn tại một số địa phương (Hương Trà, A Lưới, Phong Điền) vào danh sách ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Từ đó xây dựng các dự án xử lý ô nhiễm triệt để, xử lý lượng rác chôn lấp không hợp vệ sinh, hình thành bãi chôn lấp hợp vệ sinh để tiếp nhận và xử lý lượng rác thải mới; xây dựng các bãi trung chuyển chất thải rắn.

Tại bãi chôn lấp Lộc Thuỷ, theo kết quả quan trắc môi trường gần nhất về mẫu nước thải (ngày 6/3/2017) đã được Sở TNMT báo cáo cho UBND tỉnh, các đơn vị liên quan ngày 15/3.

* Nhận xét, kiến nghị, đề xuất:

Mẫu nước mặt tại mương nước cạnh hố chôn lấp, có các thông số: nhu cầu oxy hoá học - COD, nhu cầu oxy sinh hoá - BOD5 mà giá trị phân tích gần như tương đương với mẫu nước thải lấy tại đầu vào của hệ thống xử lý nước rỉ rác của bãi chôn lấp. Theo đó, việc Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Huế đã vận hành bãi chôn lấp chưa đúng quy trình, để nước thải vừa chảy vào hệ thống xử lý, vừa chảy vào kênh nước mặt và thải trực tiếp ra môi trường.

Tại thời điểm lấy mẫu, công ty đã cho ngăn dòng chảy của mương nước và tạm ngừng việc thải trực tiếp ra bên ngoài.

Để giải quyết câu chuyện chưa có hồi kết ở bãi chôn lấp rác thải Lộc Thủy, UBND tỉnh đã có chủ trương thế nào khi mà người dân kiên quyết dân đi hoặc nhà máy đi.

Nguyễn Văn Dần - dannguyenvan

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Theo thiết kế, Khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy có 6 ô chôn lấp chất thải sinh hoạt, 1 ô chôn rác nguy hại. Hiện mới đầu tư xây dựng 2 ô chứa rác thải sinh hoạt và 1 ô rác nguy hại với công suất 135 tấn. Các ô đã sử dụng 70%, gom rác từ Phú Lộc, Phú Vang 108 tấn/ngày. Dự kiến lấp đầy ô số 1 vào năm 2017, ô số 2 vào năm  2019. UBND chỉ đạo rà soát các hộ dân thôn Nam Phước trong vòng bán kính 1000m từ chân hàng  rào khu xử lý để có phương án di dời, bước đầu xem xét các hộ dân trong bán kính 300m.

UBND tỉnh sẵn sàng đối thoại với người dân và chính quyền để đưa ra giải pháp khắc phục; các cơ quan ban ngành cần tăng cường kiểm tra quá trình vận hành, bảo trì, hậu kiểm… để báo cáo UBND tỉnh trước ngày 30/3. Vào lúc 14h ngày 22/3, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ cùng đại diện các ban ngành sẽ tiếp tục đối thoại với người dân.

Trong \"ngắn hạn\" đối với rác tồn đọng Phú Lộc, liệu ngành có giải pháp nào không để giúp người dân phòng ngừa nguy cơ dịch bệnh?

Nguyễn Khánh Huy - Vanhuy

Ông Hoàng Hà Tư - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng

Rác thải là vấn đề được quan tâm hiện nay. Về mặt chuyên môn, ngoài  ảnh hưởng tinh thần, các nguồn rác thải hữu cơ sẽ bị phân hủy, gây ra các bệnh về đường ruột, ngoài da, hô hấp...

Các vật chứa hữu cơ không phân hủy được sẽ là môi trường cho bọ gậy sinh trưởng, gây ra dịch sốt xuất huyết...

Vấn đề môi trường cũng sẽ ảnh hưởng đến phát triển du lịch, sự việc cần được giải quyết sớm.

Về giải pháp ngắn hạn, theo tôi nên tuyên truyền giáo dục theo tư duy hệ thống về phân loại rác đầu nguồn...

Bao bì phân loại rác thải được sử dung tại Nhật Bản được ông Hoàng Hà Tư mang đến buổi giao lưu.

Người dân thôn Nam Phước nằm trong vùng ảnh hưởng của bãi rác Lộc Thủy yêu cầu được khám sức khỏe định kỳ và cấp thẻ bảo hiểm y tế. Vậy huyện có ý kiến gì về lời đề nghị này của người dân?

Lê Thanh Thức - lethuc

Ông Nguyễn Văn Mạnh - Chủ tịch UBND huyện Phú Lộc

Khám sức khỏe định kỳ và cấp bảo hiểm y tế là nguyện vọng chính đáng của người dân thôn Nam Phước. Tuy nhiên, để thực hiện được và đảm bảo sự chính xác, khách quan cần điều tra, thẩm định mức độ ảnh hưởng cụ thể...

- Trước khi quy hoạch xây dựng bãi rác đã thực hiện các đánh giá nhưng thực tế, một số bãi rác đang hoạt động vẫn không đảm bảo về hành lang an toàn; trường hợp bãi rác Lộc Thủy là minh chứng rõ nhất (người dân thôn Nam Phước tái định cư ở đây đã 20 năm, còn khu xử lý mới xây dựng sau này). Vậy phải chăng đã có những bất cập ngay từ khâu thiết kế, lựa chọn vị trí ban đầu? \r\n

Nguyễn Hoàng Nam - namnh77

Ông Nguyễn Đại Viên - Phó Giám đốc Sở Xây dựng

Ông Nguyễn Đại Viên - Phó Giám đốc Sở Xây dựng (bên phải)

Để lựa chọn vị trí bãi chôn lấp có hai yếu tố: quy hoạch và đảm bảo môi trường xung quanh.

Bãi rác này xây dựng đúng theo quy hoạch của UBND tỉnh phê duyệt. Vấn đề đảm bảo môi trường xung quanh, dự án đã được phê duyệt đánh giá tác động môi trường và đã tổ chức tham vấn cộng đồng trong quá trình thực hiện.

Bên cạnh rác thải sinh hoạt, chất thải y tế, chất thải y tế nguy hại đang được dư luận quan tâm, phía ngành y tế đã có chủ trương phối hợp với các ngành liên quan xử lý như thế nào?

Phạm Bình Minh - bmpham

Ông Hoàng Hà Tư - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng

Thời gian qua, Bộ Y tế đã chỉ đạo các cơ sở y tế trong lĩnh vực điều trị phải tuân thủ theo luật định, nếu làm sai sẽ có cơ quan nhà nước phạt vi phạm hành chính.

Trung tâm Y tế dự phòng có trách nhiệm kiểm tra giám sát, đa số các cơ sở y tế đều chấp hành tốt. Hầu hết chất thải y tế được xử lý, chất thải y tế xử lý đặc biệt, chất thải lỏng phải có bể xử lý, một số rác thải y tế như rác thải nên được hấp sấy, khử trùng mới đưa ra chất thải sinh hoạt và hợp đồng với Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Huế để xử lý.

Từ quy hoạch đến triển khai quy hoạch rác thải ông thấy có vấn đề gì cần đặt ra từ thực tiễn địa phương?

Trần Văn Minh - minhminh

Ông Nguyễn Văn Mạnh - Chủ tịch UBND huyện Phú Lộc

Từ quy hoạch đến triển khai là vấn đề vĩ mô, thuộc thẩm quyền của cấp tỉnh. Ở góc độ địa phương, chúng tôi thấy rằng cần quy hoạch có tính đồng bộ hơn, có các cảnh báo mang tính dài hơi. Như tại khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy, khi xây dựng có làm một con đường mới đẹp. Qua thời gian, lượng dân cư ở khu vực này tăng lên. Quá trình vận chuyển rác trên đường cũng là nguyên nhân gây bức xúc cho người dân. 

Để có giải pháp lâu dài cần có sự vào cuộc của các cấp và sự tham vấn của cộng đồng.

Ông Nguyễn Quang Cường - Phó Giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư

Ông Nguyễn Quang Cường - Phó Giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư (ngoài cùng bên phải)

Quá trình lập quy hoạch và thẩm tra phê duyệt quy hoạch đã thực hiện kĩ lưỡng, tuy nhiên khi triển khai cần quan tâm các bước thiết kế, khảo sát thiết kế. Việc tổ chức thực hiện có tốt không vấn đề thiết kế quan trọng.

Thi công triển khai xây dựng phải được giám sát nghiêm ngặt, đúng theo thiết kế.

Khâu khai thác vận hành phải nghiêm ngặt trong việc tổ chức vận hành, quản lý các vấn đề liên quan.

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường

Tôi thống nhất với ý kiến của ông Cường. Quá trình quy hoạch, lựa chọn địa điểm bãi rác cần kỹ lưỡng, tuân theo mọi quy chuẩn.

Quan trọng, khi tổ chức thực hiện việc xây lắp là việc tổ chức vận hành theo đúng quy chuẩn. Khi tuân thủ tất cả các quy chuẩn sẽ hạn chế được ô nhiễm môi trường.

Hiện nay, công ty được giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải ở rất nhiều địa bàn. Vậy, phương tiện, nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng của công ty như thế nào để đảm đương nhiệm vụ này?

Nguyễn Tân Minh - minhtanquangdien

Ông Trần Trung Khánh - Phó Giám đốc Huế Hepco

Công ty là doanh nghiệp có nhiệm vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh. Hơn 40 năm hoạt động trong lĩnh vực này, đến nay, với đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân lành nghề, được trang bị nhiều thiết bị, phương tiện vận chuyển chuyên dùng đã khẳng định công ty hoàn toàn có đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh.

Thu gom, vận chuyển rác ở Phong Điền

Có ý kiến cho rằng, một số nơi đã phân loại rác tại nguồn, nhưng công đoạn xử lý cuối cùng lại nhập vào nhau. Liệu đang có sự bất hợp lý. Theo ông, để mang lại hiệu quả thì nên áp dụng phương pháp xử lý như thế nào?\r\n

Lộc Hải - ngohaipl

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường

Hiện trên địa bàn tỉnh chưa có việc phân loại rác sinh hoạt tại nguồn. Đối với các doanh nghiệp, đã có việc thu gom, phân loại giữa chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn sản xuất. Tuy nhiên, hạ tầng thu gom và xử lý chất thải chưa đáp ứng được yêu cầu, khi vận chuyển và xử lý, các loại chất thải này được xử lý chung.

Theo quy hoạch quản lý chất thải rắn của tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được phê duyệt, chất thải rắn sinh hoạt được phân loại tại nguồn để thuận lợi cho việc xử lý, theo 3 phương án:

- Phương án 1: Phân loại chất thải rắn hữu cơ;

- Phương án 2: Phân loại chất thải rắn hữu cơ và nhựa;

- Phương án 2: Phân loại chất thải rắn tái chế;

Trong đó phương án 1 và 2 sẽ được áp dụng trong tương lai. Hiện tại, chỉ xây dựng năng lực thu hút sự tham gia của cộng đồng thông qua phương án 3.

Trong số công việc quản lý chất thải rắn được ưu tiên triển khai đến năm 2020 thì việc thí điểm phân loại chất thải rắn tại nguồn.

Để mang lại hiệu quả trong việc xử lý chất thải rắn, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệt nội dung về quản lý chất thải rắn rộng rãi tới các cấp, các ngành, công đồng dân cư, tổ chức, cá nhân; đồng thời giảm thiểu tối đa lượng chất thải rắn phát sinh hằng ngày, đầu tư tài chính để có các giải pháp xử lý chất thải tối ưu, huy động mọi nguồn lực cho công tác quản lý, xử lý chất thải rắn.

Có thể quy việc phụ trách thu gom, xử lý rác thải toàn tỉnh về một đầu mối để dễ quản lý và đồng bộ phương pháp áp dụng; chẳng hạn như giao cho Hue Hepco “phủ sóng” hay bất cứ một đơn vị nào đó đủ năng lực thực hiện được không?

Phan Hối - phanhoi

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Tỉnh có chủ trương khuyến khích phát triển các ngành kinh tế và đầu tư xử lý rác thải. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có nhiều nhà đầu tư. Hiện, Huế Hepco có đủ năng lực thu gom chất thải rắn trên địa bàn thành phố Huế, riêng lĩnh vực này là hoàn thành nhiệm vụ. Còn vấn đề xử lý rác thải cần kêu gọi nhiều nhà đầu tư.

Tỉnh đưa ra bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư. Tôi thống nhất với đại diện Huế Hepco về các hướng xử lý. Ngoài chôn lấp thì ưu tiên kêu gọi phương án khả thi nhất là đốt nhưng bảo đảm không phát sinh khí độc, đảm bảo yêu cầu nhiệt độ. Phương án đó phù hợp với thực lực của tỉnh. Còn các phương án khác vẫn khuyến khích nhưng chi phí đầu tư khá đắt đỏ.

Hiện nay, quá trình vận hành xử lý của các bãi rác trên địa bàn tỉnh có đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật về môi trường? So với lượng rác thải phát sinh, công suất xử lý của các bãi rác dự báo trong những năm tới đây như thế nào?

Vũ Thanh Thi - thile

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường

Hầu hết tất cả các cơ sở xử lý trên địa bàn tỉnh đều là bãi chôn lấp, trừ khu lớn nhất là khu liên hợp Thủy Phương (bao gồm nhà máy sản xuất phân hữu cơ và chôn lấp). Bãi chôn lấp chính của tỉnh là bãi chôn lấp Thủy Phương tại thị xã Hương Thủy. Chất thải từ TP Huế, một phần của thị xã Hương Trà, Phú Vang, Hương Thủy... được vận chuyển và chôn lấp tại đây.

Bãi chôn lấp lớn thứ hai là Lộc Thủy tại huyện Phú Lộc, chôn lấp rác thải từ huyện Phú Lộc.

Thị xã Hương Trà cũng có một bãi chôn lấp, tiếp nhận chất thải từ 2 phường trong thị xã. Rác thải từ Phong Điền, Quảng Điền, A Lưới và Nam Đông được chôn lấp tại các bãi chôn lấp của huyện.

Hiện nay, chỉ có bãi chôn lấp Thủy Phương và bãi chôn lấp Lộc Thủy được xếp vào danh sách các bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Còn các bãi chôn lấp khác do địa phương quản lý, được xây dựng và vận hành trong thời gian dài, đều là các bãi chôn lấp đã xuống cấp, gây ô nhiễm và được đưa vào danh mục các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, buộc phải xử lý.

Trong thời gian tới, với tốc độ đô thị hoá, công nghiệp hoá ngày càng tăng, lượng chất thải rắn phát sinh ngày càng nhiều, dẫn đến hạ tầng xử lý chất thải rắn hiện nay không kịp đáp ứng nhu cầu xử lý, đòi hỏi phải có sự đầu tư của nhà nước, huy động nguồn lực từ khối tư nhân, xã hội hoá để có đủ nguồn lực cho đầu tư xử lý chất thải rắn.

Trên thế giới có nhiều mô hình quản lý chất thải rắn mang lại hiệu quả: công tác quản lý và xử lý chất thải rắn của Nhật được đánh giá cao (ở Nhật việc thu gom và phân loại rác thải tại nguồn được áp dụng hiệu quả, công nghệ xử lý, thu hồi và tái chế được đầu tư đồng bộ). Việc áp dụng ở Việt Nam sẽ có những rào cản, cụ thể là vấn đề tài chính, khi chi phí để xử lý 1 tấn rác của Nhật Bản rất cao, cao gấp khoảng từ 5-7 lần so với chi phí cử Việt Nam hiện tại. Suất đầu tư của Nhật cũng rất lớn, cao gấp từ 3-5 lần của Việt Nam.

Rác thải tại Khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy

Ông Trần Trung Khánh - Phó Giám đốc Huế Hepco

Hiện nay, trên thế giới cũng như Việt Nam có 3 phương pháp xử lý rác sinh hoạt chính là: chôn lấp, sản xuất phân sinh học, phương pháp đốt. Mỗi phương pháp có những ưu nhược điểm.

Cụ thể, phương pháp chôn lấp có ưu điểm là chi phí vận hành và đầu tư thấp, xử lý rác khối lượng lớn. Nhược điểm là chiếm nhiều diện tích đất, thời gian phân hủy chậm, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Phương pháp sinh học có ưu điểm là tạo ra sản phẩm hữu cơ, tiết kiệm bãi chôn lấp hơn, giảm ảnh hưởng đến môi trường, giá thành xử lý thấp. Nhược điểm là cần diện tích lớn để xây dựng nhà máy, chất lượng sản phẩm chưa cao, khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Phương pháp đốt, ưu điểm diện tích đất nhỏ, giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường, giảm chất thải rắn đáng kể, thời gian xử lý ngắn. Nhược điểm là yêu cầu đầu tư lớn, chi phí xử lý cao, tay nghề cao, không phải tất cả chất thải đều đốt được. Tuy nhiên, trong quá trình đốt không kiểm soát tốt sẽ gây ô nhiễm môi trường. Về công nghệ, tùy thuộc vào khả năng của từng địa phương để áp dụng phương pháp xử lý phù hợp.

Đến nay 90% chất thải rắn sinh hoạt thông thường đang được xử lý theo phương pháp chôn lấp.

-Ngoài ưu điểm của phương pháp chôn lấp chất thải rắn là xử lý được khối lượng lớn chất thải, chi phí đầu tư và chi phí xử lý nhỏ song nhược điểm là chiếm nhiều diện tích đất, thời gian phân hủy chậm, gây ô nhiễm khu vực xử lý… Đây là thực trạng chung của VN khi kinh phí chúng ta chưa có, vậy có phương pháp nào để hạn chế tối đa những hệ lụy tác động môi trường; ở nước ta đã có nơi nào áp dụng thành công hay chưa?

Xuân An - lenguyen34

T.S Nguyễn Minh Trí - Khoa Sinh học - Trường ĐH Khoa học Huế

Trong những giải pháp xử lý chất thải rắn, giải pháp chôn lấp hợp vệ sinh được áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, chúng ta chưa tận dụng được khí gas phát sinh từ bãi rác để tạo ra nguồn năng lượng phục vụ cuộc sống.

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường

Hiện nay, ngoài phương pháp chôn lấp, việc xử lý chất thải rắn bằng phương pháp đốt là một trong những giải pháp hiệu quả để giảm tối đa lượng chất thải rắn phát sinh. Đây là phương pháp phổ biến hiện nay trên thế giới.

Ở Việt Nam, phương pháp đốt chủ yếu được dùng trong xử lý chất thải y tế, chất thải nguy hại. Việc áp dụng lò đốt để xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn nhiều hạn chế, trên cả nước có khoảng 50 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt, đa số là các lò đốt cỡ nhỏ, công suất xử lý dưới 500kg/giờ.

Nếu áp dụng phương pháp đốt để xử lý chất thải rắn, ngoài chi phí đầu tư cao hơn so với phương pháp chôn lấp, việc xử lý khói thải sinh ra từ quá trình thiêu đốt là một vấn đề cần đặc biệt quan tâm.

Ông Nguyễn Đại Viên - Phó Giám đốc Sở Xây dựng

JICA đã chọn một số hộ dân thí điểm ở Hương Xuân (Hương Trà), Quảng Thọ (Quảng Điền) triển khai thí điểm phân loại rác đầu nguồn, áp dụng sản xuất phân hữu cơ. Ban đầu còn gặp một số trở ngại do người dân, cán bộ chưa quen cách phân loại rác tại nguồn, nhân viên dự án đã trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ tíc cực. Sau khi thành công từ mô hình điểm này sẽ nhân rộng ra.

Trong quản lý chất thải rắn, cần phải nói đến việc quản lý tổng hợp, từ thu gom, vận chuyển và xử lý... Quan trọng nhất cần quan tâm khâu phân loại rác từ đầu nguồn vì nó sẽ quyết định đến hiệu quả của các phương thức xử lý sau này. Hiện nay, JICA đang tài trợ cho tỉnh thực hiện dự án thí điểm về phân loại rác tại nguồn tại phường Hương Xuân (TX Hương Trà) và xã Quảng Thọ (Quảng Điền).

Trong tương lai sẽ nhân rộng ra các địa phương khác. Giai đoạn vận chuyển phải được thực hiện bởi các đơn vị chuyên nghiệp với các thiết bị chuyên dụng. Phương thức xử lý bằng hình thức nào (chôn lấp, đốt, sản xuất phân hữu cơ) tùy thuộc vào điều kiện kinh tế xã hội của mỗi địa phương.

Cũng xin nói rõ, nếu các bãi chôn lấp rác được thiết kế và vận hành đúng quy định thì sẽ đảm bảo được môi trường. Phương thức đốt sẽ đảm bảo điều kiện môi trường, tuy nhiên giá thành cao.

Theo quy hoạch quản lý chất thải rắn của tỉnh đã được phê duyệt, sẽ giảm dần việc chôn lấp, đến năm 2030 sẽ không còn chôn lấp (trừ hai huyện Nam Đông, A Lưới). Ngoài ra, sẽ hình thành 2 khu liên hợp xử lý (Phú Sơn ở phía Nam và Hương Bình ở phía Bắc) bao gồm các công đoạn phân loại, tái chế, sản xuất phân vi sinh, đốt, chôn lấp.

Năm 2016, tỉnh phê duyệt quy hoạch quản lý CTR Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đã soạn thảo bộ tiêu chí rất bài bản. Xin ông nói qua bộ tiêu chí này, điều trọng tâm mà quy hoạch hướng đến là gì?

Ngọc Quỳnh - quynhngoctth

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Hiện nay, vấn đề đầu tiên là hạn chế chôn lấp. Chúng tôi khuyến khích các thành phần kinh tế, huy động nguồn lực đầu tư các ông trình xử lý, thu gom rác; mở rộng hệ thống thu gom (các đô thị, khu vực đông dân cư) đáp ứng được nhu cầu xử lý rác; nâng cao trách nhiệm quản lý Nhà nước, thực hiện thành công chiến lược xử lý chất thải rắn.

Bộ tiêu chí mục đích nhằm kêu gọi đầu tư các dự án xử lý chất thải phục vụ cho 2 khu xử lý ở Phú Sơn và Hương Bình. Bộ tiêu chí gồm 17 tiêu chí như, quy mô, diện tích, công nghệ xử lý… nhằm đưa ra các điều kiện kêu gọi các nhà đầu tư.

Căn cứ vào bộ tiêu chí đã có 9 nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm. Các ban ngành sẽ hỗ trợ và rà soát các nhà đầu tư để nhanh chóng có khu xử lý rác ở Phú Sơn.

Xin ông cho biết thời gian qua, có những dự án nào đầu tư về xử lý rác thải vào Huế, ông đánh giá như thế nào về hiệu quả hoạt động của các dự án nói trên?

Tien Manh - Manhtien

Ông Nguyễn Quang Cường - Phó Giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có: Công ty CP Tâm Sinh Nghĩa đã đầu tư nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt với công suất 200 tấn/ngày tại phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy góp phần xử lý rác trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên việc xử lý rác của đơn vị này chưa triệt để, tỷ lệ chôn lấp còn cao, trong khi đó bãi chôn lấp rác ở phường Thủy Phương đã quá tải, không còn đáp ứng được nhu cầu trên địa bàn. 

Ngoài ra, tỉnh đã cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho 2 nhà đầu tư để đầu tư nhà máy xử lý rác thải gồm: Công ty TNHH môi trường An Phát đầu tư vào lĩnh vực chế biến rác thải tại khu vực Phú Sơn. Tuy nhiên, do nhà đầu tư triển khai chậm, vi phạm pháp luật về đầu tư nên UBND tỉnh đã ban hành Quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư và chấm dứt hoạt động của dự án giao Sở Kế hoạch và Đầu tư kêu gọi các nhà đầu tư khác đầu tư vào vị trí này. Công ty CP Lemna Huế với dự án Khu phức hợp xử lý và tái chế chất thải đô thị Lemna tại xã Hương Bình (TX Hương Trà) được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư với quy mô xử lý 300 tấn/ngày. Tuy nhiên chủ đầu tư này cũng vi phạm nên đã bị thu hồi giấy phép đầu tư.

Để kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực chế biến rác thải trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định phê duyệt quy hoạch hệ thống thu gom, xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh định hướng đến năm 2020 và Quyết định ban hành quy định quản lý và tổ chức thực hiện Quy hoạch quản lý chất thải rắn tỉnh đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; UBND tỉnh cũng ban hành Bộ tiêu chí Kinh tế- Kỹ thuật- Công nghệ và cơ chế chính sách để làm cơ sở tổ chức lựa chọn nhà đầu tư, đồng thời ban hành quy chế lựa chọn nhà đầu tư đầu tư vào lĩnh vực chế bến rác thải.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có một số nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm đến việc đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác.

Hiện nay, quá trình vận hành xử lý của các bãi rác trên địa bàn tỉnh có đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật về môi trường? So với lượng rác thải phát sinh, công suất xử lý của các bãi rác dự báo trong những năm tới đây như thế nào?

Nguyễn Văn Nguyện - Vannguyen

Hiện tại có nhà đầu tư nào đang tìm hiểu đầu tư lĩnh vực này? Tỉnh có những chủ trương, ưu đãi gì khi kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực này không thưa ông? \r\n\r\n

Nguyễn Thị Thảo - thao234

Ông Nguyễn Quang Cường - Phó Giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư

Giới thiệu dây chuyền xử lý rác thải của Công ty Tâm Sinh Nghĩa

Hiện tại có 9 nhà đầu tư đang quan tâm đầu tư vào lĩnh vực này. Về ưu đãi, đây là lĩnh vực nhà nước khuyến khích xã hội hóa. Nhà đầu tư được ưu đãi thuê đất, thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu thiết bị, hỗ trợ kinh phí tái định cư, rà phá bom mìn…

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Ưu đãi quan trọng nhất của tỉnh là giá xử lý. Tiêu chí quan trọng nhất trong đấu thầu là giá xử lý/tấn và ưu đãi cho nhà đầu tư công nghệ tốt nhất và đảm bảo nhà đầu tư không thua lỗ.

Theo quan điểm của tỉnh, đầu tư công nghệ xử rác thải phải phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Vậy, với điều kiện của tỉnh thì có thể xây dựng các khu xử lý có quy mô, áp dụng những công nghệ hiện đại nào và khả năng của chúng ta đến ngang đâu thưa ông?

Lê Thị Thu - thu_hbt55

Ông Nguyễn Đại Viên - Phó Giám đốc Sở Xây dựng

Theo quy hoạch của quản lý CTR đã được phê duyệt sẽ hình thành 2 khu liên hợp xử lý rác ở phía Bắc (Hương Bình, TX Hương Trà) và phía Nam (Phú Sơn, TX Hương Thủy). Trong mỗi khu sẽ tiến hành đầy đủ các công đoạn bao gồm tái chế, sản xuất phân hữu cơ, đốt rác và chôn lấp. Việc hình thành 2 khu xử lý tập trung như vậy sẽ tạo điều kiện để có thể đầu tư công nghệ hiện đại, giảm thiểu tác hại môi trường.

Hiện nay tỉnh đang chỉ đạo các cơ quan chức năng tích cực tổ chức kêu gọi đầu tư vào khu Phú Sơn và tiến hành lập quy hoạch khu Hương Bình. Các bãi rác hiện nay tiếp tục vận hành cho đến khi đầy sẽ tổ chức đóng cửa theo quy định.

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Với thực trạng của công ty Tâm Sinh Nghĩa như hiện nay, nếu kêu gọi nhà đầu tư tốt hơn thì nên đóng cửa nhà máy này. Việc mở rộng quy mô cácnhà máy phải tiến hành song song nhưng đòi hỏi chi phí khá lớn, nếu rác tập trung về Phú Sơn thì không khả thi, cần xử lý tại chỗ với các lò đốt công suất nhỏ.

Tiến độ đầu tư vào hai NM xử lý chất thải rắn Phú Sơn (Hương Thủy) và Hương Bình (Hương Trà) hiện như thế nào? Từ 2012 đến nay đã chuyển sang hai nhà đầu tư đến nay NM ở Phú Sơn được cho là chậm tiến độ? Liệu có phải đây là lĩnh vực khó hấp dẫn nhà đầu tư. Ở đây có rào cản nào không thưa ông?

Lê Tiến Luân - mynguyen

Ông Nguyễn Quang Cường - Phó Giám đốc Sở kế hoạch và Đầu tư

Qua vận động đầu tư, nhận được nhiều đề xuất của nhà đầu tư, nổi bật là loại công nghệ có thể xem xét vừa sản xuất điện (cung cấp lò đốt) để xử lý rác thải. Tuy nhiên, trở ngại là chi phí khá cao. Trong quá trình vận động đầu tư, khi lựa chọn công nghệ các sở, ban ngành sẽ tham mưu để tỉnh có lựa chọn cuối cùng.

Biến rác thải thành những chế phẩm có ích cho đời sống đang được nhiều nơi triển khai song điều này có vẻ ít xuất hiện ở tỉnh/nước ta. Có phải đây là lĩnh vực khó và kén công nghệ không? Vừa rồi VN có sáng kiến về điện khí từ rác, ông nghĩ như thế nào về hướng đi này?

Nguyễn Ngọc Diện - diennguyen

T.S Nguyễn Minh Trí - Khoa Sinh học - Trường ĐH Khoa học Huế

Biến rác thải thành chế phẩm có ích cho đời sống đang được nhiều nơi triển khai, song điều này có vẻ ít xuất hiện ở nước ta cũng như trên địa bàn Thừa Thiên Huế.

Một giải pháp đang được áp dụng ở nhiều quốc gia như chuyển hóa rác thành năng lượng (WTE) là một biện pháp xử lý tái chế rác thải hữu cơ đô thị có hiệu quả. Đây là một hướng đi đúng trong tình hình hiện nay.

Ưu điểm của đốt chất thải phát điện so với biện pháp xử lý khác là diện tích sử dụng tương đối nhỏ; xử lý tất cả loại rác thải; thời gian xử lý nhanh; trong giai đoạn vận hành năng lượng tái tạo như nhiệt hoặc điện thu được khá cao và có nguồn thu chính từ phí xử lý rác thải, doanh thu bán điện. Tuy nhiên, đốt chất thải phát điện có các nhược điểm là đòi hỏi chi phí đầu tư công nghệ cao; trình độ kỹ thuật cao; và nếu khí thải lò đốt không kiểm soát tốt thì sẽ gây ô nhiễm không khí.

Xu hướng này đã được áp dụng như ở Hà Nam, Thanh Hóa, TP. Hồ Chí Minh và đang thu được những kết quả nhất định.

Giới thiệu các sản phẩm tái chế từ rác

Ông Lê Bá Phúc - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường 

Việc xử lý rác thải, chất thải rắn để sản xuất thành điện năng đang là mô hình nghiên cứu thí điểm được triển khai trong thời gian qua ở một số địa phương trong nước như ở thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội... Và mới đây là nhà máy sản xuất điện từ rác ở Hà Nam cũng được chính thức vận hành.

Việc xã hội hoá, kêu gọi các nguồn lực đầu tư cho xử lý chất thải là chủ trương đúng, nhưng để thực hiện được phải kèm theo cơ chế, chính sách và lộ trình rõ ràng.

Vì đây là lĩnh vực mới, nên khi áp dụng rộng rãi còn phụ thuộc phần nhiều vào chi phí và khả năng, thời gian thu hồi vốn của chủ đầu tư. Nhà đầu tư phải biết họ thu hồi vốn như thế nào, trong bao lâu?

Ông Nguyễn Văn Phương - TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

Rào cản lớn nhất của xử lý rác là chi phí cao. Ở Việt Nam nói chung và Huế nói riêng phải tiếp tục có các dự án quy mô nhỏ như, biogas, chế phẩm sinh học, phân vi sinh ở cấp huyện. Trong 5-10 năm nữa  giải pháp là  lò đốt. Ngay ở nội địa đã có các chương trình của Bộ Tài Nguyên Môi trường và đã có các lò đốt mini. Các chất độc hại của rác chủ yếu thải ra từ nhựa, chúng ta bóc tách các thành phần này ra thì sẽ ít tác động đến môi trường.

Ông Hoàng Hà Tư - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng

Rác thải và chất thải phải phân loại từ nguồn. Hiện, chỉ làm được vấn đề rác thải còn chất thải thì chưa phân loại được. 

Các nước tiên tiến, kỹ thuật xử lý rác đi đôi với luật định còn nước ta chưa có quy định rõ ràng. Ví dụ, ở Anh, mỗi thành phố đều có nhà máy nước thải (có ưu điểm phân loại nguồn), ở Nhật cung cấp bao ni lông chuyên dùng, trong y tế có phân biệt màu ảnh hưởng đến sức khỏe. Ở các nước mỗi loại bao ni lông đều phân định 1 chức năng. Quan trọng ý thức của người dân và luật định.

Theo tôi, cần xử lý tốt rác ở từng địa phương. Người dân cần có trách nhiệm, các cơ quan chức năng cần có những giải pháp hữu hiệu hơn.