Tìm lại vị trí cho môn học giáo dục công dân

Chưa có sự đầu tư thỏa đáng cho môn GDCD ở các trường học. Đó không chỉ là ý kiến của xã hội mà còn là thực trạng đang diễn ra khi lịch học môn này ở các trường mỗi tuần chỉ có 1 tiết; trong trường sư phạm chưa đào tạo giáo viên dạy GDCD chuyên mà chủ yếu là ghép; các cơ sở giáo dục có thể phân công bất cứ người nào giảng dạy hoặc kiêm nhiệm môn học này…

Việc dạy môn GDCD chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Liệu có phải giáo dục đang chú trọng dạy chữ hơn dạy người hay còn vì những lý do nào khác. Đó cũng là nội dung mà Báo Thừa Thiên Huế Điện tử tổ chức buổi giao lưu trực tuyến này.

Phía khách mời gồm có:

- Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo;

-Nguyễn Văn Thu – Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP;

-Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng trường THCS Hàm Nghi;

-T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng;

-Nguyễn Nhật Thủy Tiên, học sinh lớp 9/9 Trường THCS Nguyễn Tri Phương.

Mời bạn đọc gửi câu hỏi giao lưu ngay từ bây giờ!

 

Trong Chương trình giáo dục phổ thông mới, môn GDCD được gọi là “Đạo đức” ở tiểu học, “GDCD” ở THCS và “Giáo dục kinh tế và pháp luật” ở THPT. Ông có thể nói rõ thêm về vấn đề này?

Nguyễn Lân - lannguyen

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Th. S Nguyễn Tân - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Ảnh: Võ Nhân

Theo như ý kiến của bạn đọc, môn GDCD được gọi là “Đạo đức” ở tiểu học, “GDCD” ở THCS và “Giáo dục kinh tế và pháp luật” ở THPT. Chương trình này được góp ý từ các địa phương và đã được hoàn chỉnh. Đối với Thừa Thiên Huế đã triển khai theo chương trình đổi mới tổng thể. Việc giáo dục đạo đức hay "GDCD” ở THCS và “Giáo dục kinh tế và pháp luật” thì các chương trình này sẽ giáo dục học sinh hình thành ý thức, nhân cách, hành vi của công dân; có trách nhiệm với bản thân và xã hội, hình thành nên phẩm chất của con người Việt Nam mới để đáp ứng được nhu cầu của xã hội và quốc tế.

Xin thầy cho biết, ở lứa tuổi mới lớn, tâm lý các em sẽ không ổn định, vậy chúng ta cần tư vấn hay cung cấp cho các em kiến thức gì để đáp ứng nhu cầu của các em ?\r\nMôn công dân trong trường học đã giải quyết các vấn đề của học sinh hay chưa?

Lê Thị Nghĩa - lethinghiaub

Nguyễn Văn Thu – Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP

Ông Nguyễn Văn Thu - Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP. Ảnh: Võ Nhân

Đặc điểm tâm lý của các em đang ở giai đoạn thiếu niên, các em có cảm giác trưởng thành, nhận thức mình không còn nhỏ nhưng cũng chưa hẳn là người lớn, khả năng tự giáo dục đã hình thành nhưng gặp khó khăn trong việc xác định mục tiêu, rèn luyện phẩm chất đạo đức nhân cách cho bản thân.

Nhu cầu tự khẳng định của các em cũng thể hiện rõ; chính vì thế, việc dạy môn GDCD cần cung cấp cho học sinh chuẩn mực hành vi trong các mối quan hệ của những người trưởng thành để các em có những hiểu biết và biện pháp tự rèn luyện và tu dưỡng phẩm chất, nhân cách cho bản thân.

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng. Ảnh: Võ Nhân

Tôi cũng đồng tình quan điểm với thầy Thu. Tâm lý của các em ở lứa tuổi mới lớn có nhiều biến đổi trong từng hành vi, thái độ của các em học sinh. Trong bộ môn GDCD ngoài cung cấp kiến thức, còn có vai trò tích góp giá trị, kỹ năng sống... cho các em. Điều này rất quan trọng. Tuy nhiên không phải giáo viên nào cũng làm tốt. Riêng với trường THPT Hai Bà Trưng đã xây dựng tổ chức thực hiện phòng tư vấn học sinh, cung cấp địa chỉ, email, facebook trong ban giám hiệu và giáo viên tư vấn để các em có thể chia sẻ những tâm tư, tình cảm, gia đình, thầy cô, bè bạn, định hướng nghề nghiệp... Từ khi có phòng tư vấn này nhiều em rất quan tâm kể cả học sinh ngoài trường. Khi nghe các em chia sẻ, mới thấy các em bất ổn về mặt tinh thần. Từ đó, người tư vấn định hướng cho các em. Thật ra có những vấn đề người lớn nghĩ đơn giản nhưng với các em không hề đơn giản, sau khi các em tin tưởng mình để chia sẻ, mình đã tư vấn thành công nhiều trường hợp. Do vậy, giáo viên phải biết lắng nghe và am hiểu để tư vấn cho các em.

Em có thấy hứng thú với những giờ học công dân không? Bạn bè em nhận xét gì về giờ học này?

Một giáo viên giấu tên - giaovien

Nguyễn Nhật Thủy Tiên, học sinh lớp 9/9 Trường THCS Nguyễn Tri Phương

Em Nguyễn Nhật Thủy Tiên, học sinh lớp 9/9 Trường THCS Nguyễn Tri Phương. Ảnh: Võ Nhân

Em và hầu hết các bạn trong lớp cảm thấy rất hứng thú với những giờ học Giáo dục công dân (GDCD). Trước hết, GDCD là một môn học trang bị cho học sinh những kiến thức vô cùng hữu ích, thiết thực và có khả năng ứng dụng cao trong đời sống xã hội. Ví dụ ở lứa tuổi THCS chúng em, trong GDCD, chúng em được học về các phẩm chất tốt đẹp của con người như cần kiệm liêm chính, học cách hoàn thiện bản thân và hiểu được, nắm bắt khái quát những cơ bản về bộ máy nhà nước, về bộ luật hôn nhân gia đình, về thuế, về các quyền và nghĩa vụ của công dân... Đây chính là những điều mà một công dân phải biết để tự luyện rèn, trở thành một người công dân tốt. Đồng thời, biết để thừa hưởng trọng vẹn quyền lợi công dân của chính mình và ý thức, làm theo được những nghĩa vụ của công dân. Hơn thế nữa, những mẩu chuyện nhỏ trong sách giáo khoa, phần lớn nói về các hiện tượng, trường hợp, vấn đề rất có thể xảy ra trong cuộc sống càng làm môn GDCD trở nên thiết thực hơn bao giờ hết.

Học sinh cần chủ động trao đổi với giáo viên để tiết học GDCD trở nên sinh động hơn. Ảnh: Lê Thọ

Giờ học GDCD cũng rất thú vị, thoải mái, không căng thẳng hay áp lực. Bản thân em thường cảm thấy tò mò và quan tâm, muốn lắng nghe về những thứ mới mẻ mà mình chưa được hiểu rõ hay chưa được tiếp cận. Những kiến thức trong sách GDCD, đặc biệt là sách GDCD lớp 9, viết về những vấn đề như thuế, pháp luật hay kinh doanh – những điều chúng em chưa tường tận thì có thể gây hứng thú, khiến chúng em phải để tâm lắng nghe, học hỏi. Ngay ở lớp em, tiết GDCD biến thành một cuộc trò chuyện nhỏ giữa cô giáo và học sinh. Chúng em trao đổi với cô về một vấn đề một cách không gò bó, không sáo rỗng và kết thúc cuộc trò chuyện này khi tất cả học sinh đều đã hiểu ra vấn đề.

Từ những lí do trên, tóm lại, GDCD theo em đóng một vai trò vô cùng quan trọng, trở thành một môn học dạy người có giá trị bên cạnh các môn văn hóa dạy chữ khác trong học đường.

Học sinh cho rằng đây là “môn không thi là môn phụ”, còn giáo viên thì mang tâm trạng... “dạy cho xong” nên ít có sự quan tâm, đầu tư trong việc soạn giáo án, chuẩn bị bài lên lớp, khách mời nghĩ sao về điều này?

Nguyễn Ngọc Long - longngoc

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng (thứ hai, phải sang). Ảnh: Hàn Đăng

Thực tế môn học này không nặng về kiến thức. Nếu nói môn này là môn phụ, không đưa vào chương trình thi là không đúng. Bởi vì ngoài kiến thức, bộ môn này chủ yếu định hướng, hình thành niềm tin, thái độ, hành vi cho học sinh.

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng Trường THCS Hàm Nghi

Bà Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng Trường THCS Hàm Nghi (bên trái). Ảnh: Hàn Đăng

Thực tế là có điều này. Lý do là giáo dục của chúng ta còn nặng thi cử. Hình thức kiểm tra đánh giá dành cho môn học này chưa phù hợp (không phải môn học nào cũng đánh giá bằng điểm số). Bên cạnh đó, mục đích của môn học này cũng chưa được xác định rõ. Nếu học tập là tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ năng thì môn GDCD theo tôi không nên xác định là môn nặng về kiến thức mà mục đích của môn học này là giáo dục đạo đức hành vi để học sinh trở thành công dân có đức - có lễ.

Nếu xác định được như vậy, sẽ xóa đi quan điểm GDCD là môn thi phụ và giáo viên sẽ thấy được vai trò của mình khi dạy bộ môn này. Học sinh học môn này cũng không phải nghĩ rằng mình cần học để thi lấy điểm mà học để giúp mình hoàn thiện nhân cách bản thân, và những bài học từ môn học này là những bài học đẹp về lối sống,  ó giá trị trong cả cuộc đời mình.

Những năm trước, do thiếu giáo viên chuyên trách nên giáo viên chủ nhiệm vẫn dạy kiêm thêm GDCD. Tình trạng này có còn không?

Hoài Lâm - antam

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Th.S Nguyễn Tân - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (bên trái) đánh giá nhiều câu hỏi của bạn đọc rất thú vị. Ảnh: Hàn Đăng

Trước đây nếu có chỉ xuất phát ở điểm trường số lượng tiết trên lớp rất ít. Tình trạng đó có thể xảy ra đối với một số trường hợp như: Trường học ít lớp (phổ biến ở các vùng sâu, xa) nên chỉ biên chế 1 giáo viên GDCD, khi giáo viên GDCD vì lí do khách quan nào đó (nghỉ theo chế độ sinh con, ..), lãnh đạo trường phân công giáo viên dạy thay, tuy nhiên đó chỉ là tạm thời.

Những năm gần đây, đội ngũ giáo viên đã được đảm bảo đầy đủ thì môn GDCD được Sở GD&ĐT quan tâm, không có chuyện bố trí giáo viên dạy lệch môn. Cùng với các môn khác, môn GDCD hình thành nhân cách của học sinh nên giáo viên phải nắm chắc chuyên môn để truyền thụ cho học sinh.

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng Trường THCS Hàm Nghi

Bà Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng Trường THCS Hàm Nghi (bên phải) tương tác với câu hỏi của độc giả cùng biên tập viên. Ảnh: VĐN

Tôi học sư phạm văn nhưng ra trường cách đây 20 năm, được giao dạy môn GDCD và lịch sử (hồi đó đội ngũ giáo viên dạy môn này còn thiếu ở trường tôi). Hiện nay không có tình trạng này nữa. Theo tôi, những giáo viên đảm nhận bộ môn GDCD cần phải được đào tạo cơ bản, đúng chuyên ngành. Hằng năm, họ được tham gia bồi dưỡng để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và tôi nghĩ để dạy tốt môn GDCD giáo viên phải có chuyên môn nghiệp vụ, bên cạnh đó phải là những chuyên gia tâm lý mới có thể dạy tốt được.

Tôi là một phụ huynh có con đang học lớp 10. Tôi muốn hỏi cô (thầy )giáo, làm thế nào để truyền cảm hứng cho các em trong giờ học công dân một cách hiệu quả nhất. Cô (thầy) có bí quyết gì để học sinh hứng thú với môn học này

Nguyễn Ngọc Dung - nnd70

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Cảm ơn phụ huynh đã đặt câu hỏi rất hay. Đây cũng là trăn trở của nhiều giáo viên giảng dạy của tất cả các môn học, trong đó có môn GDCD. Có người cho rằng, một giáo viên dạy giỏi là người phải biết truyền cảm hứng cho học sinh. Cho nên, trước hết đòi hỏi giáo viên có chuyên môn giỏi, biết sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học, khắc phục tính hàn lâm, thiếu thực tiễn của một số nội dung trong chương trình môn GDCD. Khi giảng dạy, giáo viên đưa vào bài giảng những câu chuyện, thông tin, tranh ảnh hay đoạn phim ngắn hoặc những tình huống thực tế gần gũi với học sinh... giúp các em nhận thấy bài học có giá trị đối với mình và các em có thể vận dụng được vào cuộc sống.

Thứ hai, để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên còn phải biết cách lôi cuốn các em. Lôi cuốn học sinh bằng nội dung dạy học, bằng phương pháp dạy học và còn bằng nghệ thuật diễn đạt. Cụ thể là qua giọng nói, trình bày, cách kể chuyện phải thu hút, duyên dáng, từ ngữ sử dụng phải phong phú, đôi lúc sâu sắc, đôi lúc phải dí dỏm, đôi lúc còn phải sử dụng ngôn ngữ của “tuổi teen” để gần gũi và hiểu các em hơn.

Thứ ba, giáo viên cần tạo tâm lý giờ học thoải mái, không gây áp lực cho học sinh. Muốn được như vậy, phải tạo sự tương tác giữa giáo viên và học sinh một cách gần gũi, thân thiện, cởi mở, chan hòa. Từ đó, học sinh sẽ cảm thấy việc học rất vui, không bị áp lực, gò bó.

Thứ tư, để tạo hứng thú cho học sinh, trước hết phải làm cho các em yêu môn học. Hơn ai hết, giáo viên phải là tấm gương sáng. Dạy học sinh hiểu bài thì dễ, nhưng dạy để truyền cảm hứng cho học sinh để các em hứng thú với bộ môn này thì đòi hỏi người giáo viên không chỉ có năng lực, giỏi chuyên môn, yêu nghề mà còn phải yêu học sinh, nhiệt tình, tâm huyết và có trách nhiệm cao đối với nghề nghiệp và học sinh.

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng trường THCS Hàm Nghi

Theo tôi, đổi mới cách dạy theo hướng làm sao để các em yêu thích môn đó. Hiện ở trường tôi, các giáo viên dạy bộ môn này đã thay đổi nội dung các bài dạy, ví dụ cho học sinh tìm tòi từ đời sống của mình, đưa ra những câu chuyện từ đời sống học đường, cho các em làm những bài tập nhỏ và học sinh trình bày chia sẻ trước lớp. Tuy nhiên, dù thế nào thì giáo viên vẫn phải bám yêu cầu để hoàn thành chương trình; trong khi chương trình có những bất cập và nặng về lý thuyết quá khiến giáo viên phải chịu áp lực khi thực hiện nội dung bài học, còn các em cảm thấy chán môn học này.

Điều quan trọng khi học GDCD là học sinh hiểu và vận dụng được những kiến thức trong bài học vào đời sống, còn học thuộc lòng thì quên ngay và trở lại cách học cũ là học vẹt. Tôi thấy rất vui là giáo viên dạy bộ môn GDCD ở các trường tôi đã thay đổi phương pháp dạy học để giờ học GDCD trở nên thú vị và bổ ích.

Con thích một tiết học GDCD như thế nào. Hoặc qua các phương tiện truyền thông, bạn bè, con thấy giờ học này ở đâu con thích nhất?

Công Luận - luan

Nguyễn Nhật Thủy Tiên, học sinh lớp 9/9 Trường THCS Nguyễn Tri Phương

Trong thời đại ngày nay, hầu hết học sinh, đặc biệt là học sinh Nguyễn Tri Phương chúng em rất coi trọng quyền tự do ngôn luận cũng như sự tư duy phản biện của học sinh. Vì vậy, chúng em muốn một tiết học GDCD mà trong đó chúng em có quyền được nêu ra những ý kiến, suy nghĩ của bản thân. GDCD cần thực tiễn và phần trả lời của chúng em cũng rất thực tế nên em mong muốn được các thầy cô giáo lắng nghe và tôn trọng để rồi giải đáp cặn kẽ những thắc mắc của chúng em. Có thể học sinh trả lời chưa đúng, nhưng khi phản hồi câu trả lời của tụi em, thầy cô không nên nói học sinh trả lời sai mà có thể nói phần trả lời ấy chưa đúng và giải thích thêm, tạo cho học sinh sự tự tin. Em và các bạn cũng thích học GDCD với hình thức thực tế, không đặt nặng vấn đề lý thuyết.

Những bài học sát với thực tiễn sẽ giúp học sinh hứng thú hơn với môn GDCD. Ảnh: Lê Thọ

Thông thường, học sinh chúng em học GDCD ở trong phòng học và điều này là một điều được xem như hiển nhiên, rất khó thay đổi. Hi vọng rằng những phòng học đều được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, máy chiếu, âm thanh… để các thầy cô giáo có thể cho chúng em xem hình ảnh minh họa, hay thực tiễn hơn nữa, có thể truy cập web và cho chúng em xem những bài báo, những hiện tượng thực tế cuộc sống hay những văn bản liên quan đến vấn đề (ví dụ các văn bản pháp luật khi học về một bộ luật nào đó…), thậm chí là những đoạn video tin tức về các nội dung liên quan đến bài học.

Dĩ nhiên nếu có cơ hội, chúng em hi vọng phương pháp dạy học GDCD có thể linh hoạt thay đổi tùy theo nội dung bài học. Ví dụ khi học về Bảo vệ hòa bình (Bài 4, GDCD 9), chúng em được nghe giảng tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, để rồi sau khi giảng về nội dung chính của bài học còn được nghe thuyết minh về Bảo tàng. Hay khi học bài Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc (Bài 7, GDCD 9), chúng em được đến tham quan tìm hiểu một truyền thống ngay tại địa phương mình như Nhà hát Múa rối Cố đô Huế hay một cơ sở đúc đồng chẳng hạn. Chính những điều này sẽ làm tiết học thú vị, cuốn hút, đồng thời có giá trị hơn và học sinh cũng nắm bài được kĩ hơn, thậm chí biết thêm được những kiến thức mới mẻ bao gồm về cả kĩ năng sống mà những giờ học trên lớp không thể trang bị cho chúng em được.

Làm thế nào để việc thi thêm môn GDCD cũng không khiến học sinh cảm thấy quá áp lực?

Phùng Tiểu Ngọc - phungngoc

Nguyễn Văn Thu – Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP

Một tiết học giáo dục công dân tại Trường THCS Nguyễn Tri Phương. Ảnh: Lê Thọ

Để tránh áp lực đối với học sinh, áp lực thi cử, cần giúp các em nhận thức rõ mục tiêu, yêu cầu thi kiểm tra của môn học này. Đối với cấp quản lý giáo dục, cần quản lý tốt các khâu, để tránh việc tạo ra áp lực.

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Năm học 2016-2017 Bộ GD-ĐT đưa vào tổ hợp môn KHXH. Ban đầu, chúng tôi lo lắng điều này sẽ gây áp lực cho học sinh. Tuy nhiên, khi Bộ đưa đề minh họa thì các em cảm thấy tự tin. Tuy chưa có nhiều điểm 10, nhưng chứng tỏ đề thi có độ phân hóa đối với các em. Riêng năm nay thì không còn áp lực so với năm trước.

Xin cô cho biết, bí quyết nào để học tốt môn công dân, nhất là các em phải chuẩn bị cho kỳ thi Trung học phổ thông sắp tới (THPT) với việc đưa bộ môn GDCD vào môn thi chính

Trần Lê Bảo Ngọc - tranlebao95

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Để học tốt môn này, làm được các đề thi THPT quốc gia, học sinh phải nắm được kiến thức. Ngoài ra, các em phải biết cách xử lý tình huống để vận dụng vào thực tiễn đời sống. Lưu ý phải đọc kĩ đề, khoan đọc từ đầu đến cuối mà phải đọc câu hỏi để định hướng được tình huống và vấn đề câu hỏi đặt ra.

Năm học này, môn GDCD có chương trình lớp 11, 12. Qua thi thử, có nhiều em vẫn làm sai kiến thức năm học lớp 11, vì thế,  chúng tôi phải tăng cường ôn tập một số kiến thức 11 cho học sinh để các em nắm được chuẩn kiến thức và vận dụng.

Các em thường khó khăn, xử lý sai tình huống đặt ra dài. Vì vậy, phải đọc kĩ đề, xem yêu cầu của câu hỏi, nắm được tình huống để xác định vấn đề, từ đó có phương pháp giải quyết đúng.

Dự thảo các Chương trình môn học, trong đó có môn đạo đức/Giáo dục công dân/Giáo dục Kinh tế và Pháp luật đã nêu bật được những vấn đề cốt lõi của giáo dục thế kỷ 21 và của những công dân trong thời đại mới - hội nhập và phát triển. Dưới góc độ của nhà tâm lý, ông thấy yêu cầu đó có cao không ?

Ngọc Anh - ngocanh

Nguyễn Văn Thu – Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP

Để có câu trả lời thuyết phục, chuyên gia tâm lý phải chuẩn bị kỹ càng. Ảnh: Võ Nhân

Theo tôi, nội dung cũng không có gì nặng nề, cũng gắn liền với thực tiễn cuộc sống của các em.

Ứng dụng công nghệ thông tin mang lại hiệu quả như thế nào vào giảng dạy môn giáo dục công dân? Thầy cô có thể giới thiệu những mô hình, cách làm hay trong các trường học hiện nay. Phương pháp này có thể nhân rộng được không và sẽ gặp những khó khăn gì?

Võ Vinh Tần - vinhtan

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Ứng dụng CNTT để giảng dạy là điều cần thiết. Tuy nhiên, không phải tiết học nào cũng ứng dụng, không nên lạm dụng.

Khi ứng dụng CNTT giúp cho giáo viên đỡ làm đồ dùng dạy học, thay vào đó sử dụng hình ảnh từ internet. Song, nếu trường thiếu máy móc chúng ta có thể khắc phục bằng cách làm đồ dùng dạy học, đưa những câu chuyện, tình huống thực tế vào tiết dạy cũng có thể nâng cao chất lượng dạy và học.

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Hiện nay, CNTT hỗ trợ tất cả các môn học, nếu ứng dụng tốt sẽ tạo ra hiệu quả giờ lên lớp. Đối với môn GDCD không chỉ đơn thuần sử dụng máy móc mà còn sử dụng hình ảnh, video để giáo dục kỹ năng, minh họa cho tiết học, thu hút sự chú ý của học sinh. Theo đó, tiết học sẽ kích thích được sự tìm tòi của người học, đỡ nhàm chán.

Trường cô có trang thiết bị gì để hỗ trợ giáo viên dạy môn công dân? Tránh tình trạng dạy chay, học chay?

Đổ Văn Tường - nguyenvantuong

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng trường THCS Hàm Nghi

Về cơ bản, các tiết học GDCD trong nhà trường đều có sử dụng công nghệ thông tin, đồ dùng dạy học. Giáo viên trong nhà trường thường xuyên ứng dụng công nghệ thông tin qua các thiết bị nhà trường có như máy vi tính, tivi, bảng tương tác,… Ngoài ra, giáo viên còn hướng dẫn học sinh chuẩn bị những đồ dùng học tập như tranh ảnh, bảng phụ, các bài tập thực hành nhóm, diễn kịch tình huống,… làm cho tiết học sinh động. Từ đó hạn chế tình trạng dạy chay học chay.

Để giúp giáo viên thay đổi tư duy, có phương pháp giảng dạy mới, các trường cũng như Sở đã đưa ra những giải pháp gì để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy môn công dân như hiện nay? (Giáo viên, Hiệu trưởng, Sở GD).

Văn Thị Như - nhu1231

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Hiện nay, vị trí vai trò của môn GDCD đã được khẳng định và đề cao. Trong giai đoạn hiện nay, cần đòi hỏi đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, gắn liền với thực tiễn xã hội đang diễn ra.

Người giáo viên giảng dạy cần nắm bắt thời sự, thực tế xã hội đang diễn ra, từ đó vận dụng, thay đổi cách dạy và tổ chức tiết dạy để làm thế nào thông qua bài giảng giúp học sinh nhận thức được hành vi nhân cách.

Về phía Sở, chúng tôi đã quan tâm đến công tác tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên GDCD. Hàng năm, vào đầu năm học Sở đều tổ chức, bồi dưỡng giáo viên môn này học các chuyên đề, nắm các chủ trương chính sách của Nhà nước để đảm bảo. Khi thực hiện chương trình đổi mới, thì các giáo viên cũng đã sẵn sàng , giáo viên cũng tham gia ý kiến. Tôi nghĩ rằng, nhận thức, ý thức giáo viên đã được chuẩn bị cẩn thận

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Thực tế Bộ và Sở đã đưa ra giải pháp bằng cách tập huấn, đổi mới phương pháp dạy học. Đó là cách giáo viên tiếp cận phương pháp dạy học mới. Tuy nhiên điều tôi băn khoăn, liệu giáo viên được đi tập huấn khi về có chia sẻ lại cho giáo viên khác để thực hiện có đồng bộ hay không?

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng Trường THCS Hàm Nghi

Theo tôi để nâng cao chất lượng bộ môn GDCD, yêu cầu trước hết là phải đổi mới chương trình (nội dung hạn chế những kiến thức lý thuyết ghi nhớ máy móc, cần bám sát đời sống), sau đó là đổi mới phương pháp dạy học. Chúng tôi sẽ rất hào hứng khi được tiếp cận những đổi mới này qua những buổi tập huấn, thảo luận,... Ngoài ra, ở các trường đại học sư phạm, cao đẳng sư phạm, những sinh viên được đào tạo để sau này giảng dạy bộ môn GDCD cần phải được trang bị những kiến thức, kỹ năng để đáp ứng nhu cầu đặt ra. 

Theo tiến sĩ, vị trí của môn giáo dục công dân trước đây đã có hay chưa?\r\nĐể môn này thực chất có được vai trò của nó thì cần có những việc làm cụ thể nào?\r\n

Đặng Vinh Dự - dangvinhdu

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng. Ảnh: Võ Nhân

Môn GDCD qua các các thời kỳ có nhiều tên gọi khác nhau như luân lý, đạo đức, chính trị, GDCD... dù tên gọi khác nhau nhưng điểm chung là hướng đến dạy làm người, trực tiếp hình thành phẩm chất, nhân cách cho học sinh với nhiều nội dung kiến thức phong phú: triết học, đạo đức, kinh tế, chính trị, xã hội, pháp luật... do vậy học sinh được trang bị nhiều kiến thức khi học bộ môn này.

Tuy nhiên, những năm trước, môn này không phải là môn thi nên nhiều phụ huynh, học sinh không quan tâm, cho rằng là môn học phụ. Vì vậy, GDCD chưa đạt được vị trí đúng như nhiệm vụ của nó. Để bộ môn này thực chất có vai trò thì trước hết phải có sự quan tâm đúng mức của xã hội mà trước hết là ngành giáo dục, của học sinh và phụ huynh.

Đối với ngành giáo dục, từ năm 2016-2017, môn GDCD được Bộ GD&ĐT đưa vào môn thi THPT quốc gia trong tổ hợp môn KHXH. Môn này không chỉ hình thành năng lực mà trực tiếp là phẩm chất cho học sinh nên cần làm rõ vị trí của bộ môn, tránh xem là môn phụ. Học sinh cần có tinh thần học nghiêm túc, ngoài ra hình thành thái độ đúng, niềm tin và định hướng hành vi để từ đó vận dụng vào cuộc sống.

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Trong bối cảnh hiện nay, trước những “bức xúc” của xã hội về sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận thế hệ trẻ, nhà trường cần tăng cường giáo dục kỹ năng, phẩm chất nhân cách cho người học thông qua nhiều hoạt động như, giáo dục chính khóa, ngoại khóa... Giáo viên cần vượt lên những rào cản, khó khăn và phải luôn thương yêu học trò, tích cực gắn kết với phụ huynh để thực hiện giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh thông qua môn học của mình.

Trước tình trạng học sinh vi phạm đạo đức, thậm chí vi phạm pháp luật đang có chiều hướng gia tăng hiện nay, việc nâng cao chất lượng dạy và học đối với môn giáo dục công dân cần phải được chú trọng, theo thầy (cô) cần đổi mới nội dung chương trình như thế nào để giải quyết các vấn đề mà cuộc sống hiện đại đang đặt ra? (Tất cả khách mời nếu có ý kiến).

Lê Hoàng Nam - namhoang

Lê Thị Hồng Giang - Hiệu trưởng trường THCS Hàm Nghi

Trước hết cần đổi mới nội dung chương trình gắn với thời đại mới, có những vấn đề mới của xã hội như bệnh vô cảm, nghiện facebook, sử dụng ngôn ngữ, văn hóa giao tiếp,… cần cập nhật vào chương trình dạy học để học sinh nhận thấy bộ môn GDCD gần gũi, có ích cho bản thân.

Thứ hai, nên dành cho môn này những tiết học trải nghiệm: ví dụ để rèn ý thức bảo vệ môi trường nên tổ chức hoạt động dã ngoại, cắm trại,…

Thứ ba, trong giờ dạy tránh áp đặt kiến thức lý thuyết mà nên tạo ra những diễn đàn, những nội dung mở để học sinh được trao đổi, trình bày quan điểm của mình, từ đó hướng đến những kiến thức của tiết học.

Thứ tư, từ chương trình này tôi thấy tư vấn tâm lý trong nhà trường rất cần thiết, chẳng hạn như mô hình tư vấn tâm lý của Trường THPT Hai Bà Trưng có sự kết hợp giữa những giáo viên trong bộ môn GDCD và cán bộ y tế, tổng phụ trách đoàn đội,… để tư vấn tâm lý cho các em học sinh.

Thứ năm, làm cho học sinh thấy được vai trò môn GDCD như một cẩm nang cần thiết, học sinh có thể tìm thấy những câu trả lời hữu ích, những câu chuyện để vận dụng trong đời sống cá nhân.

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Tôi nghĩ, hiện nay chương trình mới của Bộ là chương trình định hướng phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh thì môn GDCD cần phải có vị trí tương xứng bởi đây là bộ môn trực tiếp hình thành nên phẩm chất đắt giá cho học sinh trong nhà trường. Thứ hai, nội dung chương trình đảm bảo tính thực tiễn, khả thi, tránh nội dung mang tính hàn lâm như chương trình hiện hành.

Nguyễn Văn Thu – Giảng viên Bộ môn Tâm lý Trường CĐSP

Đối sự suy thoái về đạo đức lối sống của học sinh, có thể do nhiều nguyên nhân, chứ không thể nói là việc dạy học môn GDCD chưa tốt. Sự suy thoái về đạo đức lối sống chủ yếu là do ảnh hưởng của điều kiện sống, môi trường xã hội. Do đó, cần phối hợp chặt chẽ giữa giáo dục gia đình và xã hội.

Đối với vấn đề nâng cao chất lượng giảng dạy môn GDCD, tôi đồng ý với các ý kiến trên. Phải nghiên cứu nội dung dạy học gắn với các chuẩn mực giá trị sống hiện nay, gắn với thực tiễn cuộc sống của học sinh. Việc tổ chức dạy học phải đa dạng hoá hình thức, như học trong lớp, ngoài lớp, trong trường và ngoài trường.

Ngành GD Hà Nội đã ban hành hướng dẫn chương trình giáo dục công dân phổ thông từ đầu 2018. Tại Huế thì sao? (Sở GD).

Lan Anh - ngoisao

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Chương trình giáo dục phổ thông mới đang thu hút sự quan tâm, chú ý của dư luận xã hội, nhất là chương trình các môn học. Bộ GD&ĐT dự kiến chương trình bắt đầu thực hiện từ năm học 2019 - 2020 và có 20 môn học. Hiện nay, chúng tôi đang tổ chức thăm dò, lấy ý kiến của các nhà quản lý giáo dục, các chuyên gia, các nhà giáo; trên cơ sở khi có chỉ đạo của Bộ GD&ĐT và UBND tỉnh cùng với các ý kiến góp ý của các cá nhân, đơn vị giáo dục, Sở sẽ tham mưu Bộ GD&ĐT và UBND tỉnh ban hành hướng dẫn triển khai trong thời gian đến.

Sở có lượng hóa tiêu chí yêu cầu đạt – “đầu ra” ở các cấp trong bộ môn này không. Chúng ta đã có đánh giá sơ bộ về môn học cũng như lượng hóa về vấn đề này chưa (giáo viên, hiệu trưởng, Sở GD)?

Thanh Tịnh - tinhnguyen

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Trong chương trình giáo dục phổ thông mới môn GDCD, bản thân việc dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học đã lượng hóa các tiêu chí cần đạt, ví dụ: Việc hình thành, phát triển cho học sinh phẩm chất “yêu nước” thì các yêu cầu cần đạt tương ứng với mỗi cấp học.

Em có vận dụng được bài giảng của thầy cô môn giáo dục công dân vào thực tiễn cuộc sống không? Theo em, từ bài giảng đến vận dụng có cách xa thực tế không?

Nguyễn Trọng - nguyentrong74

Nguyễn Nhật Thủy Tiên, học sinh lớp 9/9 Trường THCS Nguyễn Tri Phương

Tùy từng loại bài học mà học sinh có thể vận dụng vào thực tiễn cuộc sống. Ví dụ bài học về Giáo dục hôn nhân, đối với học sinh chỉ học để hiểu, những kiến thức ấy sau này khi tụi em trưởng thành mới có thể áp dụng. Với những bài học về phẩm chất đạo đức, tùy nhận thức của mỗi học sinh, nếu học sinh biết cách thì sẽ áp dụng được vào thực tế tốt hơn.

Hiện nay, kiến thức GDCD có một số bài rất gần thực tế, có tính vận dụng cao nhưng cũng có một số bài học chưa sát, quá đặt nặng lý thuyết. Theo em, điều này các cơ quan chức năng và các thầy cô cần xem xét để thay đổi.

Trong chương trình học, có một số kiến thức ở bậc tiểu học đã được giảng dạy nhưng sang bậc THCS, học sinh lại được học lại với hướng đào sâu hơn. Riêng em thích những kiến thức mới hơn, chẳng hạn trong GDCD lớp 9 có những bài học về kinh doanh, pháp luật nhưng vẫn còn chung chung, nên được đào sâu hơn.

Đầu năm 2018, Dự thảo chương trình môn Giáo dục công dân (GDCD) trong Chương trình giáo dục phổ thông có điểm mới là chương trình xây dựng hướng mở, khuyến khích trải nghiệm và chú trọng giáo dục kinh tế - tài chính. Vậy với những yêu cầu mới đặt ra, chúng ta cần chuẩn bị những gì?

Thảo Vy - vy0909

Th. S Nguyễn Tân – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo

Chương trình môn GDCD xây dựng theo hướng mở, thể hiện ở việc không quy định nội dung dạy học chi tiết cho từng bài học mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt; những nội dung dạy học cơ bản, cốt lõi cho mỗi cấp học, lớp học nhằm đáp ứng yêu cầu cần đạt; những định hướng chung về phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục của học sinh. Căn cứ vào các yêu cầu cần đạt và các định hướng chung bắt buộc này, các tác giả sách giáo khoa, cơ sở giáo dục và giáo viên môn GDCD hoàn toàn chủ động, sáng tạo trong việc triển khai các nội dung dạy học, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục cụ thể theo yêu cầu phát triển chương trình. Giáo viên được lựa chọn sách giáo khoa và sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau để dạy học, nhưng phải bám sát mục tiêu và đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình

Để đáp ứng yêu cầu đó, trước hết, tập trung quán triệt, chỉ đạo các cấp quản lí giáo dục, cán bộ, giáo viên GDCD tinh thần đổi mới bộ môn; tổ chức triển khai thực hiện theo yêu cầu chung; xây dựng kế hoạch, lộ trình tập huấn, bồi dưỡng giáo viên GDCD đáp ứng yêu cầu tổ chức dạy học theo chương trình mới; đổi mới sinh hoạt chuyên môn gắn với xây dựng chương trình dạy học, thiết kế tiết dạy học theo chương trình mới; tổ chức sinh hoạt góp ý, hoàn chỉnh tiết dạy; tổ chức kiểm tra, đánh giá theo chuẩn của phẩm chất, năng lực cần đạt,…

T.S Nguyễn Thị Hoa Phượng, Tổ trưởng Tổ chuyên môn Sử - Địa - GDCD Trường THPT Hai Bà Trưng

Tôi đồng ý kiến thầy Tân. Vai trò giáo viên hết sức quan trọng trong chọn lựa nội dung sách giáo khoa để dạy cho học sinh. Để đáp ứng yêu cầu đó cần phải có sự đầu tư thích đáng cho bộ môn, có thể chọn nhiều sách để chắt lọc. Tất cả phải đáng ứng chuẩn đầu ra.