Bà Phạm Thị Diệu My – Giám đốc CSRD cho rằng, đây là vùng nhạy cảm bởi thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Người dân cần được định hướng, trang bị các kiến thức liên quan để lồng ghép vào kế hoạch phát triển sinh kế. Hơn nữa, cần nâng cao nhận thức cho cộng đồng để họ có thể tuân thủ và phát triển sinh kế theo định hướng bảo vệ nguồn lợi”.

Tam Giang – Cầu Hai đóng vai trò chiến lược trong sự phát triển kinh tế của tỉnh. Nhiều nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ triển khai 5 năm qua với kinh phí hàng trăm triệu đồng, trong đó có hướng phát triển các sản phẩm thuỷ sản đặc trưng như, cá dìa, cá nâu, cá ong bầu… Thông tin khá thú vị là tháng 5/2019, UBND tỉnh đã đưa nhóm thủy, hải sản vùng đầm phá, trong đó có cá vùng đầm phá Tam Giang – Cầu Hai vào danh mục những sản phẩm chủ lực của Thừa Thiên Huế.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học cần tạo thành một chuỗi, gắn kết với thị trường, giải quyết vấn đề một cách có hệ thống mới có thể nhân rộng hoặc đưa vào đời sống.

Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học về nuôi trồng thủy sản được triển khai ở vùng đầm phá

Muốn bảo vệ đầm phá và khai thác bền vững, người dân cần quay trở về với cách sản xuất hài hòa với thiên nhiên. “Tái cơ cấu lại các khu bảo vệ thủy sản sẽ gắn liền với sinh kế của người dân. Đồng thời, tăng cường hơn nữa hàm lượng khoa học công nghệ đối với các đề tài triển khai trong lĩnh vực đầm phá”, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Phan Thị Thu Hồng nêu quan điểm.

Dưới góc độ chuyên môn, bà Hồng cho rằng: “Cần chuyển dịch lại quá trình khai thác làm sao phù hợp, phải có người cầm trịch trong lực lượng lao động khu vực đầm phá. Và muốn bứt phá không cách nào khác là áp dụng công nghệ cao, hướng đến chủ động nguồn nước”, bà Hồng nhấn mạnh.

Cùng với việc chuyển đổi sinh kế nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu bảo tồn, phục hồi hệ sinh thái, nhiều hoạt động cụ thể cho từng phân vùng khu bảo tồn đã được xây dựng. Trong đó, kết hợp phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng nhằm giảm áp lực khai thác tài nguyên trực tiếp tại phân khu phục hồi sinh thái là một hướng đi sẽ tạo nên những cú hích cho cục diện chung.

Chưa thực sự nổi tiếng như Biển Hồ Tonle Sap – Campuchia; Hồ Inle-Bang Shan, Myanmar... song hệ thống đầm phá Tam Giang – Cầu Hai được bạn bè trong và ngoài nước mới biết đến qua những bức ảnh, thước phim tuyệt đẹp trên các trang mạng xã hội và kênh truyền hình.

Anh Nguyễn Đình Thành, Phó Giám đốc Công ty CP du lịch Đại Bàng, đơn vị đang tổ chức các tour du lịch sinh thái trên đầm phá Quảng Lợi chia sẻ tại một hội nghị chuyên đề về du lịch đầm phá rằng tour du lịch này rất được yêu thích. Người dân địa phương có thêm công việc mới về thao diễn nghề, chạy thuyền và bán thêm thủy sản cho khách, nhờ vậy, thu nhập của họ tăng lên đáng kể.

Xa hơn, ở xã Lộc Bình, địa phương này đang đón một số doanh nghiệp Hà Nội tìm hiểu đầu tư khu nghỉ dưỡng ở núi Quện bởi khu vực này cảnh sắc rất đẹp, có thể phóng tầm mắt ra toàn cảnh đầm cầu Hai và phù hợp với du lịch sinh thái”. Ông Lương Trọng Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Bình hé lộ. “Nếu phát triển du lịch sinh thái ở các vùng bảo tồn và sẽ giảm tải áp lực cho đầm phá. Người dân sẽ chuyển sang nuôi trồng phục vụ du lịch, có công ăn việc làm ổn định và sẽ đầu tư bảo vệ hệ sinh thái đầm phá tốt hơn”, ông Hậu kỳ vọng.

Ông Nguyễn Văn Phúc - Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh đánh giá, dự án trồng rừng ngập mặn được triển khai khiến môi trường sinh thái đầm phá phục hồi tốt hơn. Bên cạnh đó, người dân có thêm nguồn thu nhập từ sản phẩm rừng ngập mặn. “Chúng tôi khuyến khích các doanh nghiệp khi tổ chức lồng ghép thêm truyền thông cho du khách về bảo vệ môi trường sinh thái vùng đầm phá và bảo vệ giá trị rừng ngập mặn”, ông Phúc cho hay.

Đánh giá tiềm năng du lịch lĩnh vực này, một số hãng lữ hành cho rằng, cần có sự đầu tư để có thêm sản phẩm mới hấp dẫn, không nên đi theo lối cũ sẵn có.

Phát triển du lịch vừa góp phần phát huy giá trị, vừa giảm tải áp lực cho đầm phá

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định nhận định: “Chúng ta đang thiếu sự đầu tư về hạ tầng thiết yếu cho phát triển du lịch. Cần quy hoạch, sắp xếp lại nò sáo, các bến thuyền du lịch. Bên cạnh đó còn thiếu những nhà đầu tư lớn. Nếu chúng ta quy hoạch tốt sẽ phân vùng phục vụ phát triển cho các định hướng khác nhau, trong đó có du lịch”.

Theo thông tin ông Định tiết lộ thì tỉnh đang định hướng đầu tư một cảng cá lớn hội đủ điều kiện đánh bắt chế biến ở khu vực Cầu Hai. Ngoài ra sẽ quy hoạch lại các cảng phục vụ riêng cho du lịch. Việc đầu tư các tuyến đường tiếp tục trong tương lai theo hướng vừa bảo vệ đầm phá vừa “kéo” các hộ dân hướng mặt ra đầm, lấy đầm phá làm mặt tiền để hình thành các khu đô thị, khu dân cư.

Chặng đường biến những hoạch định thành hiện thực vẫn còn phía trước.  Phát triển vùng ven biển, đầm phá Tam Giang - Cầu Hai trở thành vùng đặc thù kinh tế - khu dự trữ môi trường sinh quyển sẽ là mục tiêu để cả chính quyền và cộng đồng cùng nhìn về một hướng trong hành trình bảo tồn và phát triển.