Việt Nam hiện có hơn 62 triệu người dân đang sinh sống, giữ vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Tuy nhiên theo Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, tại các khu vực nông thôn, nhất là vùng núi, vùng sâu, vùng xa hiện vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết như tính phức tạp trong quản lý, sử dụng đất đai; quy mô sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ; công tác bảo vệ môi trường trong sản suất gặp nhiều khó khăn...
Để tháo gỡ những khó khăn trên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy và Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn khẳng định sẵn sàng lắng nghe nông dân nói, để tìm hướng giải quyết, qua đó góp phần khơi thông nguồn lực đất đai; giải quyết ô nhiễm môi trường; chủ động phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, chung tay cùng bà con nông dân kéo giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới NetZero vào năm 2050.
3 nhóm vấn đề người dân đặc biệt quan tâm
Chia sẻ tại Diễn đàn “Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam - Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường lắng nghe nông dân nói” diễn ra sáng 24/11, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự điều hành hiệu quả, linh hoạt của Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương, nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam đã có bước phát triển vượt bậc; đời sống của người dân nông thôn được nâng cao về mọi mặt, diện mạo nông thôn thay đổi tích cực.
Tuy nhiên với đặc thù của nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam hiện vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cả về mặt khách quan và chủ quan như vấn đề về tích tụ, tập trung đất đai; việc chuyển đổi tư duy sản xuất, áp dụng công nghệ sản xuất xanh của người nông dân còn nhiều khó khăn, thách thức; vấn đề bảo vệ môi trường nông thôn nhất là trong sản suất nông nghiệp, về rác thải sinh hoạt, làng nghề khu vực nông thôn, vùng núi vẫn còn nhiều khó khăn; thường chịu ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu như các hình thái thời tiết cực đoan, thiên tai, bão lũ...
“Vì thế, chúng tôi mong muốn được lắng nghe các đại biểu nông dân, hợp tác xã tiêu biểu, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn,… phản ánh các khó khăn, vướng mắc liên quan đến triển khai thi hành Luật Đất đai cũng như việc quản lý, điều hành, thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường; đề xuất, kiến nghị các giải pháp hướng tới mục tiêu NetZero,” ông Đoàn nhấn mạnh.
Ông Đoàn cũng cho biết qua tổng hợp ý kiến của hội viên, nông dân cả nước, ban tổ chức diễn đàn đã nhận được trên 1.000 câu hỏi, ý kiến, trong đó có 3 vấn đề người dân đặc biệt quan tâm.
Nội dung thứ nhất người dân quan tâm là việc đẩy mạnh thi hành Luật Đất đai 2024 với các nội dung về cơ chế, chính sách về thi hành luật; cơ chế, chính sách về khuyến khích tập trung, tích tụ đất đai nông nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp; cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong phát huy, khơi thông nguồn lực từ đất đai phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội.
Nội dung thứ hai là các vấn đề về cơ chế chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu, mục tiêu giảm phát thải ròng, hấp thụ carbon như: Cơ chế, chính sách về thích ứng với biến đổi khí hậu, tăng cường khả năng dự báo khí tượng, thủy văn, nhất là các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ quét, sạt lở đất, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn đảm bảo đời sống, sản xuất cho người nông dân; phát huy vai trò của nông dân trong thực hiện mục tiêu thực hiện giảm phát thải ròng bằng “0” đến năm 2050 (NetZero), nông dân tham gia sản xuất hấp thụ carbon thấp.
Thứ ba là các vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách về bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn như cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải nông nghiệp, môi trường làng nghề; cung cấp nước sạch và xử lý nước thải ở nông thôn; cơ chế, chính sách trong thực thi về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực khai thác tài nguyên, khoáng sản ở nông thôn.
 |
| Tại khu vực Nhà máy xử lý rác Bảo Lộc (thôn 2, xã Đại Lào) hiện có hơn 25.000 tấn rác thải ùn ứ, chưa được xử lý. (Ảnh: TTXVN phát) |
Giải đáp vấn đề "nóng" về đất đai, rác thải
Với tinh thần khơi thông nguồn lực đất đai, chung tay cùng bà con nông dân kéo giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu NetZero, bảo vệ môi trường nông thôn, tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cùng với lãnh đạo các đơn vị trực thuộc đã trả lời, làm rõ các vướng mắc mà các đại biểu nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp phản ánh.
Theo đó, giải đáp thắc mắc của ông Nguyễn Quốc Huy - Nông dân Việt Nam xuất sắc 2023 ở tỉnh Vĩnh Phúc về thủ tục cấp chứng nhận đất trang trại để phát triển trồng dâu nuôi tằm, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh phát triển diện tích trồng dâu nuôi tằm và hướng đến được cấp và bán tín chỉ carbon là việc làm rất hay.
Theo ông Duy, hiện nay nhu cầu phát triển trồng râu nuôi tằm lớn, không chỉ trong nước và ngoài nước. Nhất là tại các địa phương vùng núi phía Bắc như Yên Bái, Lào Cai, Vĩnh Phúc,... đã chuyển đổi từ đất lúa kém hiệu quả sang trồng dâu nuôi tằm cho hiệu quả kinh tế rất cao. Cây trồng này có thể phát triển được trên đất đồi, đất dốc mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân rất tốt.
“Chúng ta đang hướng tới xây dựng các phương thức cấp chứng chỉ carbon với các diện tích trồng dâu nuôi tằm, góp phần đạt mục tiêu Net zero vào năm 2050. Do đó, sắp tới chúng tôi sẽ hỗ trợ các địa phương và bà con,” ông Duy nói.
Đề cập thêm về khía cạnh đất sử dụng trang trại, ông Đào Trung Chính - Cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết đất trang trại là tên gọi ngành nông nghiệp quy định tại Điều 9 Luật Đất đai. Theo quy định, luật không khống chế hạn mức. Việc cá nhân, tổ chức sử dụng bao nhiêu đất, cấp có thẩm quyền sẽ xem xét cấp giấy chứng nhận phù hợp.
Liên quan đến câu hỏi của ông Võ Quang Huy - Nông dân Việt Nam xuất sắc đang sở hữu 1.000 ha đất trồng chuối xuất khẩu (tại tỉnh Long An) về các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư công nghệ, vốn xử lý chất thải, rác thải trong sản xuất nông nghiệp để đảm bảo đạt được các tiêu chí để xuất khẩu các sản phẩm, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết vấn đề này đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường và trong Nghị định số 08 của Chính phủ.
Tuy nhiên qua nghiên cứu và thực tế, chúng tôi nhận thấy các quy định trên chưa thực sự bao quát, phù hợp với thực tế. Theo đó, chúng tôi đã phối hợp với các bộ ngành có liên quan như Ngân hàng Nhà nước đề xuất Chính phủ bổ sung thêm quy định, cơ chế chính sách liên quan đến 2 vấn đề chính.
“Thứ nhất là trách nhiệm của nhà sản xuất, các doanh nghiệp, đối với các bao bì phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Thứ 2 liên quan đến cơ chế chính sách hỗ trợ cho sản xuất xanh, tín dụng xanh, các doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện các dự án bảo vệ môi trường, sản xuất xanh sẽ được hưởng cơ chế tín dụng xanh, sản xuất xanh và khi được tiếp cận chính sách này giúp các đơn vị thuận lợi trong việc xuất khẩu sang thị trường quốc tế. Nội dung này, bộ nghiên cứu và tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã cơ chế chính sách để tiếp cận thuận lợi hơn,” ông Duy nói.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy. (Ảnh: PV/Vietnam+) |
Giải thích thêm về thắc mắc của đại biểu liên quan đến vấn đề giải quyết rác thải nông nghiệp, phân gia súc, ông Hoàng Văn Thức - Cục trưởng Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết hiện nay, công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đã quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và có thể chia thành các nhóm rác tái chế, rác hữu cơ, nhóm khác.
Trong đó, luật khuyến khích địa bàn nông thôn, vùng sâu vùng xa không có điều kiện thu gom,... các địa phương có thể hướng dẫn người dân thu gom, tái chế rác hữu cơ tại gia đình. Đối với khu đô thị thì cần tập trung thu gom, phân loại, khu nào có khu thu gom sẽ hướng dẫn gia đình thu gom và phân loại xử lý ngay.
Về tình trạng trong các mùa vụ thu hoạch lúa, nông dân tại các tỉnh hay đốt rơm rạ, gây ô nhiễm môi trường, Cục kiểm soát ô nhiễm môi trường cũng đã phối hợp với các địa phương nghiên cứu và có phương án thu gom và để đầu tư vào xử lý thành tài nguyên phục vụ sản xuất các sản phẩm khác rất hiệu quả.
“Đối với cây cao su, chúng ta cũng đã có cơ sở để đưa về xử lý. Hiện nay nhiều tỉnh có mô hình xử lý chất thải rắn rất hiệu quả. Đơn cử như Hải Phòng có công nghệ xử lý chất thải rắn như cành cây rất hay cần nhân rộng ra các địa phương khác cùng áp dụng,” ông Thức chia sẻ thêm./.