Chật vật nước tưới vụ hè thu

Nước tại các hồ thủy nông ở Quảng Điền xuống mức thấp

Mực nước các hồ thủy nông thấp

Nông dân toàn tỉnh đang tập trung làm đất gieo sạ vụ hè thu 2018-2019. Theo nhận định của ngành nông nghiệp, vụ hè thu này thuận lợi hơn so với mọi năm do vụ đông xuân kết thúc sớm hơn gần 10 ngày. Việc chuyển dịch thời vụ sớm hơn khắc phục được những diện tích lúa bị hạn cuối vụ. Người dân có thời gian làm đất chuẩn bị vụ hè thu nên hạn chế được dịch hại trên lúa, giảm áp lực nước tưới lên một khu vực, do đó sẽ không xảy ra tình trạng xung đột nguồn nước.  

Để tạo điều kiện cho cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, hạn chế những thiệt hại cho vụ hè thu sau khi thu hoạch vụ đông xuân, người dân sẽ bắt tay làm đất và dự kiến gieo sạ từ ngày 5 đến 30/5. Cơ cấu giống tập trung cho các loại lúa ngắn ngày và cực ngắn ngày, chủ lực là: Khang dân, TH5, HT1, IR352, HN6… Tuy nhiên dự báo nắng nóng sẽ tiếp tục phát triển mạnh và chỉ giảm bớt sau tháng 8. Trong khi khung lịch thời vụ, lúa hè thu sẽ thu hoạch 5/9, nếu không có lũ tiểu mãn (dự kiến cuối tháng 5 đầu tháng 6), năm nay sẽ xảy ra tình trạng thiếu nước tưới, hạn nặng trong khoảng thời gian tháng 7 và tháng 8, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất lúa hè thu.

Ông Phan Thanh Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi chia sẻ: Nguyên nhân thiếu nước một phần do mùa mưa năm 2018 kết thúc sớm, lượng mưa thấp hơn trung bình nhiều năm, nhiều hồ chứa không đạt dung tích thiết kế. Những tháng đầu năm 2019, do ảnh hưởng của El Nino, nắng nóng xuất hiện sớm trên diện rộng, lượng mưa thiếu hụt khoảng 15-30%. Nhiệt độ những tháng đầu năm cao hơn gần 3 độ so với năm trước, lượng mưa chỉ đạt 52 -85%; lượng bốc hơi lớn, độ ẩm trong những tháng qua cũng chỉ đạt từ 40-50%.

Làm đất, gieo sạ vụ hè thu

Các hồ thủy nông do Công ty TNHH NNMTV Khai thác công trình thủy lợi Thừa Thiên Huế quản lý đều ở mức thấp hơn so với cùng kỳ năm 2018. Nhiều hồ thấp dưới 60% dung tích hữu ích, trong đó, có 4 hồ có lượng bốc hơi cao, khả năng sẽ không đủ nước cung cấp cho vụ hè thu như: hồ Phú Bài 2, Khe Ngang, Thọ Sơn, Hòa Mỹ.

Tiết kiệm là giải pháp quan trọng                                           

Theo ông Đỗ Văn Đính, Giám đốc Công ty TNHH NNMTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Thừa Thiên Huế, hiện các địa phương đều vào vụ hè thu nên nhu cầu lấy nước tăng cao, mực nước các sông nội đồng giảm mạnh, nước tại các hồ chứa thấp hơn so với cùng kỳ nhiều năm. Dự kiến từ tháng 6 đến tháng 7 nếu thời tiết tiếp tục duy trì nắng nóng sẽ xảy ra tình trạng thiếu nước khoảng 30 ngày cho các vùng quanh hồ, đập tạm ven cát, đập dâng, thậm chí các vùng trung du của Phú Lộc, Hương Trà, Phong Điền với diện tích hạn khoảng 3.000 ha.

Vớt bèo tây khơi thông dòng chảy

Trước mắt, công ty đang tăng cường giám sát chặt mực nước tại các hồ, phối hợp với các địa phương, HTX tổ chức sản xuất tập trung, tránh dàn trải thời gian làm đất khiến nguồn nước sử dụng quá lớn; tưới tiết kiệm, tận dụng tối đa nguồn nước tại chỗ. Đơn vị đã lập kế hoạch đầu tư vốn để tu sửa, nâng cấp, nạo vét các tuyến kênh mương, cống lấy nước, hệ thống đập dâng nhằm giảm thất thoát nước. Ngay từ đầu vụ, công ty tiến hành lắp các máy bơm bổ sung nguồn nước tưới, vào giữa vụ sẽ chủ động lắp đặt các máy bơm để bơm chuyển đến các diện tích thiếu nước, bơm tăng lượng nước chết cho các hồ.

Ngành nông nghiệp và các địa phương khuyến khích nông dân chuyển đổi các diện tích lúa từ sản xuất 2 vụ bấp bênh sang 1 vụ ăn chắc và 1 vụ trồng các cây trồng chịu hạn nhằm tiết kiệm nước tưới. Trước mắt, để không bị thiếu hụt nguồn nước cục bộ vào cuối vụ, các địa phương đã chuyển đổi nhiều diện tích lúa vùng cuối kênh thường xuyên thiếu nước sang trồng các loại cây chịu hạn như dưa hấu, các cây họ đậu… So với vụ đông xuân, toàn tỉnh đã chuyển đổi gần 3.000 ha sang trồng các loại cây trồng chịu hạn tập trung ở Phú Vang, Phú Lộc (Lộc Tiến, các xã vùng khu 3), Quảng Điền (Quảng Công, Quảng Ngạn)…

Khơi thông các tuyến kênh

“Tiết kiệm nước là giải pháp quan trọng hạn chế thiệt hại vào cuối vụ hè thu khi xảy ra hạn nặng. Tỉnh đã yêu cầu các hồ thủy điện ngưng phát điện ưu tiên nguồn nước phục vụ các vấn đề dân sinh sau đó mới phát điện. Các địa phương cần xây dựng các phiên lịch tưới cụ thể cho từng vùng, từng cánh đồng; vận động nông dân tranh thủ tận dụng nguồn nước mặt dồi dào hiện có làm đất gieo sạ vụ hè thu; kết hợp với hoạt động “Chủ nhật xanh” nạo vét kênh mương, vớt bèo dọc các con sông, hói để tăng lượng nước lưu thông”, ông Phan Thanh Hùng chia sẻ.

Bài, ảnh: Hoàng Loan