Đoàn kiểm tra tại Quảng Thái
Dự kiến 2.580ha thiếu nước
Đoàn đã trực tiếp kiểm tra tại hói 5 xã, 7 xã (Hương Trà); hệ thống thủy lợi và đập Cửa Lác, xã Quảng Thái, huyện Quảng Điền.
Tại hói 5 xã, 7 xã, đoàn ghi nhận thiệt hại của người dân Hương Trà trong vụ sản xuất đông xuân và tình trạng thiếu nước nghiêm trọng trong vụ hè thu khi hệ thống hói này bị bồi lấp. Trong đó, tuyến hói 5 xã bị bồi lắng và sạt lở cần sớm được nạo vét gần 4.870 m; tuyến 7 xã gần 8.846m.
Hói 7 xã nhiều điểm khô nước dù mới có mưa bổ sung
Còn tại Quảng Điền, tình hình sản xuất vụ hè thu khá khó khăn. Vào đầu vụ, nguồn nước ở sông Ô Lâu bị kiệt, phải tổ chức nạo vét hói Bến Trâu để dẫn về cho trạm bơm Tây Hưng 2 tưới cho 192ha. Nhiều diện tích chưa có nước tưới nên chưa thể sản xuất; dự kiến sẽ có thêm có 65 ha tại Quảng Lợi phải bỏ hoang so với vụ hè thu trước. Ngoài ra, nắng nóng còn khiến 85 ha lúa mới gieo (Quảng An 70 ha, Quảng Phước 15 ha) chết phải gieo sạ lại.
Chủ tịch UBND huyện Quảng Điền Nguyễn Đình Đức cho biết, địa phương đã vận động chuyển đổi 127,8ha trồng lúa sang trồng rau màu, trồng sen, khoai lang và nuôi trồng thủy sản. Tiến hành nạo vét, vớt bèo, khơi thông dòng chảy nhiều tuyến kênh mương nội đồng tạm thời đảm bảo nước đầu vụ hè thu.
Nhiều địa phương mới làm đất do thiếu nước (Quảng Thái)
Toàn tỉnh vụ hè thu này đưa vào gieo cấy khoảng 25.817ha lúa (giảm 2.870ha so với vụ đông xuân), diện tích đã gieo sạ đến nay khoảng hơn 18.000ha; diện tích hoa màu theo kế hoạch 1.982ha, ngô 736ha; đậu các loại 902ha. Hiện, nguồn nước trên các sông, hói đều thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN) như: hói 5 xã, 7 xã (thị xã Hương Trà); hói Nịu, hói Bến Trâu (xã Quảng Thái); hói mới Điền Hòa, hói Hà, hói Nậy (Phong Điền) và các tuyến hói nội đồng, hói liên thôn....
Ngoài ra, do thượng nguồn sông Ô Lâu không có mưa, mực nước tại đập ngăn mặn Cửa Lác chỉ còn âm 0,20m, mực nước thấp hơn cùng kỳ các năm trước từ 0,4 ÷ 0,6m, ảnh hưởng đến cấp nước nông nghiệp cho 3.700 ha tại Quảng Điền, Phong Điền. Mực nước xuống thấp, các sông hói nội đồng dẫn nước ở thượng lưu đập Cửa Lác cạn kiệt, tắc nguồn, một số trạm bơm đã ngừng hoạt động; 2.870ha không chủ động được nguồn nước phải chuyển đổi cây trồng hoặc bỏ hoang tránh thiệt hại.
"4 tại chỗ"
Theo dự báo trong tháng 6,7,8 năm 2019 xuất hiện nhiều đợt nắng nóng, nhiệt độ có thể trên 40 độ C, cao hơn trung bình nhiều năm, độ ẩm thấp dưới 50%. Diện tích gieo cấy vụ hè thu năm 2019 có khả năng thiếu nước khoảng 2.580 ha, cụ thể: A Lưới khoảng 50 ha; Nam Đông 134,9 ha; Phú Lộc 470 ha; Quảng Điền 360 ha; thị xã Hương Trà 1.300 ha; Phong Điền 255 ha.
Trước thực tế trên, ngành nông nghiệp thực hiện các giải pháp thủy lợi phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, phục vụ sản xuất nông nghiệp theo phương châm “4 tại chỗ”. Đối với các vùng không chủ động nguồn nước, các địa phương chủ động chuyển đổi cây trồng hoặc bỏ hoang tránh gây thiệt hại cho người dân. Diện tích bị thiệt hại vụ đông xuân 2018 - 2019, các địa phương lập các thủ tục để hỗ trợ cho người sản xuất. Các địa phương xây dựng chi tiết kế hoạch ứng phó chống hạn theo kịch bản bất lợi và bố trí kinh phí triển khai nạo vét các hói, kênh, rạch, lòng hồ, các tuyến kênh chính dẫn nước từ sông, hói vào kênh mương nội đồng, đầu mối trạm bơm tưới và các máy bơm dầu lẻ.
Quá trình kiểm tra, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương đề nghị Tổng cục Thủy lợi báo cáo Bộ Nông nghiệp và PTNT, Chính phủ và các bộ ngành liên quan hỗ trợ kinh phí để đầu tư một số công trình thủy lợi trọng điểm.
Trước mắt, hỗ trợ kinh phí điện, dầu vượt định mức và sửa chữa các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước với kinh phí khoảng 72 tỷ đồng. Trong đó, kinh phí nạo vét sông hói, lòng hồ, các tuyến kênh chính dẫn nước; vớt bèo khơi thông dòng chảy; đắp đập tạm, bờ bao 40 tỷ đồng; kinh phí hỗ trợ bơm điện, dầu vượt định mức, lắp đặt bơm chuyền 8 tỷ đồng; hỗ trợ các địa phương sửa chữa các kênh mương, thiết bị để chủ động trong việc lấy nước 16 tỷ đồng…
Lắp đặt các trạm bơm dọc hệ thống kênh mương
Về lâu dài, Trung ương cần quan tâm hỗ trợ kinh phí đầu tư một số công trình thủy lợi như: xây dựng hồ chứa nước Thủy Cam với kinh phí khoảng 550 tỷ đồng; nâng cấp sữa chữa đập ngăn mặn Thảo Long đã xuống cấp, hư hỏng nặng với kinh phí khoảng 70 tỷ đồng; nâng cấp sữa chữa đập ngăn mặn Cửa Lác phục vụ nước cho huyện Hải Lăng tỉnh Quảng Trị và 12 xã của huyện Phong Điền, Quảng Điền với kinh phí khoảng 60 tỷ đồng….
Ông Nguyễn Hồng Khanh, Cục trưởng Cục Quản lý công trình thủy lợi, Tổng cục Thủy lợi đánh giá cao những nỗ lực của Thừa Thiên Huế trong công tác chống hạn, nhất là công tác chủ động nạo vét các tuyến kênh, hói, vớt bèo tây dọc các con sông, lắp đặt các trạm bơm dã chiến….
Trong sản xuất nông nghiêp, hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh cực kỳ quan trọng, vì thế địa phương cần chủ động nguồn kinh phí tại chỗ khắc phục tạm những điểm bị bồi lấp, gia cố kênh mương nội đồng… Dựa trên những đề xuất của tỉnh, Cục sẽ đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Chính phủ sớm hỗ trợ kinh phí hỗ trợ Thừa Thiên Huế chống hạn; đồng thời, tiến hành khắc phục sớm những công trình lớn thủy lợi lớn như: đập Cửa Lác, Thảo Long.
Bài, ảnh: Hoàng Loan