Ứng phó hạn mặn đầu mùa khô

Nguồn nước tại các thủy điện hiện nay khá dồi dào, ưu tiên điều tiết phục vụ phòng, chống hạn mặn

Hàng năm, có khoảng 1.600ha lúa hè thu tập trung ở các địa phương vùng gò đồi, miền núi và đầm phá nguy cơ bị khô hạn và xâm nhập mặn do nắng nóng, không chủ động được nguồn nước tưới từ hệ thống thủy lợi.

Mặc dù công tác duy tu, nạo vét hệ thống thủy lợi vẫn được các địa phương chú trọng nhưng trong điều kiện nắng nóng gay gắt diễn ra như thời điểm hiện nay, nguy cơ xâm nhập mặn ở vùng cửa sông có ảnh hưởng của chế độ thủy triều, ảnh hưởng đến SXNN ở các địa phương.

Xã Quảng Công (Quảng Điền) được biết đến như “vựa” nuôi trồng thủy sản của một địa phương ven biển, đầm phá. Trước tình trạng nắng nóng, khô hạn đầu mùa như hiện nay, nhiều diện tích trồng lúa trước đây, đã chuyển đổi sang nuôi tôm, cua, cá xen ghép, đã phát huy hiệu quả.

Hằng năm, xã có hơn 56ha lúa thường xuyên đối diện với khô hạn và tình trạng xâm nhập mặn. Số diện tích này được phân bố vùng sát đê phá Tam Giang. Vào vụ hè thu, phải bỏ hoang đến 70% diện tích. Thời gian gần đây, địa phương này đã chủ động chuyển đổi 33ha sang nuôi trồng thủy sản, số diện tích còn chủ yếu gieo cấy “nhờ trời”.

Ông Lê Nguyên Oai, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Công cho biết, tuyến đê ven đầm phá được xây dựng những năm 1992-1997 đến nay nhiều điểm xuống cấp, đứt gãy khiến nước mặn xâm nhập đồng ruộng liên tục, đặc biệt vào mùa khô cho đến cuối vụ hè thu.

Số diện tích lúa ven đầm phá hàng năm phải gieo cấy lại nhiều lần tốn chi phí nên hiệu quả sản xuất không cao. Xã cũng đã đưa vào một số giống lúa thích ứng với đất nhiễm mặn nhưng năng suất rất thấp. Địa phương đang tích cực khơi thông kênh mương, nạo vét hệ thống thủy lợi phục vụ cung ứng đủ nguồn nước cho cây trồng. Về lâu dài, số diện tích nhiễm phèn mặn sát chân phá sẽ tiếp tục cho chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản.

Theo Sở NN&PTNT, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và của hiện tượng El Nino, thời tiết, thiên tai ngày càng diễn biến bất thường, cực đoan. Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia nhận định, mùa khô năm 2024, tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên có thể xảy ra hạn hán, thiếu nước cục bộ, ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt của người dân.

Để đảm bảo nguồn nước phục vụ SXNN, nước sinh hoạt, các nhu cầu thiết yếu khác, phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô năm 2024, UBND tỉnh yêu cầu các địa phương chủ động xây dựng chi tiết kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn với các kịch bản về nguồn nước có khả năng xảy ra để kịp thời triển khai các giải pháp, giảm đến mức tối thiểu thiệt hại cho người dân.

Theo dõi nguồn nước trữ tại các hồ chứa nước, công trình thủy lợi trên địa bàn, tính toán để kịp thời điều chỉnh, bổ sung phương án sử dụng nước, phòng, chống hạn hán, trong đó trước hết ưu tiên nguồn nước cấp cho sinh hoạt, chăn nuôi gia súc và tưới cây công nghiệp lâu năm, các vùng đã sản xuất.

Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho từng vùng đất, chân đất lúa có khả năng thiếu nước sang trồng loại cây cụ thể. Các vùng có khả năng thiếu nước, không tự chủ được nguồn nước phải chuyển đổi sang cây trồng khác, bố trí giống ngắn ngày hoặc bỏ hoang tránh gây thiệt hại.

Ngoài ra, phổ biến kinh nghiệm tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả để doanh nghiệp và người dân áp dụng. Hướng dẫn kỹ thuật thâm canh lúa sử dụng tiết kiệm nước để chủ động ứng phó trong điều kiện xuất hiện tình trạng nắng nóng và khô hạn kéo dài.

Ông Dương Đức Hoài Khánh, Giám đốc Công ty TNHH NN MTV Quản lý - Khai thác công trình thủy lợi tỉnh cho biết, ngay từ đầu mùa khô, đơn vị đã chủ động phối hợp với các địa phương triển khai phương án phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn và xác định cụ thể từng vùng có khả năng thiếu nước để áp dụng các biện pháp cấp nước hợp lý.

Tổ chức nạo vét kênh mương, hệ thống thủy lợi, xử lý bèo trên các kênh, rạch, hói chính, hệ thống công trình thủy lợi và tiến hành kiểm tra, phát hiện và sửa chữa hư hỏng tại các hệ thống công trình thủy lợi phục vụ cấp nước. Vận hành các công trình ngăn mặn, giữ ngọt Thảo Long, Cửa Lác, các cống trên đê, trên sông hợp lý phục vụ chống hạn.

Ông Đặng Văn Hòa, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh thông tin, qua nắm bắt tình hình, theo dõi ở các địa phương đến thời điểm hiện tại chưa xảy ra thiệt hại do hạn, xâm nhập mặn. Kế hoạch sử dụng nước của tỉnh đang thực hiện đảm bảo cung ứng đủ nước phục vụ SXNN.

UBND tỉnh cũng chỉ đạo các sở, ngành phối hợp địa phương thống nhất kế hoạch điều tiết nước các hồ chứa thủy điện để bổ sung nước phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn cho hạ du với ưu tiên trước hết là bảo đảm nguồn nước phục vụ sinh hoạt, SXNN, sau đó đến các nhu cầu thiết yếu khác.