Thực tế hiện nay, việc các phương tiện vận tải chở hàng quá tải đã trở thành tiền lệ xấu và diễn ra khá phổ biến, thậm chí có những xe chở quá tải ở mức trên 100%. Tại Thừa Thiên Huế, tình trạng này cũng không phải là ngoại lệ. Khi tham gia giao thông, chúng ta luôn bắt gặp những xe tải chở vật liệu xây dựng, đất đá san lấp mặt bằng chạy ầm ầm; xe chở gỗ rừng trồng chất cao ngất, dài vượt cả thùng xe... Hệ luỵ của tình trạng trên, không chỉ gây ra nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc, thiệt hại hàng hoá, hư hỏng phương tiện mà hạ tầng giao thông cũng bị xuống cấp nhanh chóng. Đơn cử như tuyến đường tránh phía tây Huế, được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng, đưa vào sử dụng năm 2003, khai thác được thời gian ngắn hư hỏng nặng. Nguyên nhân của tình trạng trên, ngoài việc nền đường mới, chất lượng công trình chưa đảm bảo, còn có “công lớn” của các xe quá tải. Không chỉ các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, ngay cả các tuyến đường bê tông liên xã, liên thôn hiện cũng bị xuống cấp nhanh chóng do các xe chở vật liệu xây dựng tàn phá... Biện minh cho việc chở hàng quá tải của mình, lái xe đưa ra nhiều lý do “rất đáng thông cảm” như: Không chạy, chủ xe cho nghỉ việc; không nhận chở sẽ mất mối; thêm tải để bù đắp giá xăng dầu tăng, chi phí làm “luật” dọc đường... Nhưng thực chất của việc vi phạm không ngoài mục đích tăng lợi nhuận cho chủ xe, lái xe, còn hậu quả thì cả xã hội phải gánh chịu. Bởi nói cho cùng, mọi chi phí Nhà nước đầu tư khắc phục hạ tầng giao thông đều từ những đồng tiền thuế của nhân dân đóng góp.

Kiên quyết với nạn xe quá tải là việc làm cần thiết và được xã hội đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, làm như thế nào để đạt hiệu quả cao, giải quyết triệt để tình trạng trên là điều cần được xem xét thấu đáo và phù hợp. Thực tế ở TP Hồ Chí Minh mới đây, khi ngành chức năng lập trạm kiểm tra trên tuyến đường vào cảng Cát Lái, cả tuyến trở nên vắng vẻ, nhưng đến tối, khi lực lượng chức năng rút đi lại diễn ra cảnh tắc đường do các xe tải chen nhau vào cảng. Vì vậy, trước hết, việc kiểm tra tải trọng xe cần tiến hành một cách toàn diện, thường xuyên, lâu dài và đồng bộ trên toàn quốc, nếu không sẽ chẳng khác nào “bắt cóc bỏ dĩa”, sinh nhiều tiêu cực.

Thứ hai, cần áp dụng chế tài xử phạt cả lái xe lẫn chủ xe và chủ hàng mới có tác dụng răn đe đồng bộ, nếu cứ cảnh “trăm dâu đổ đầu... lái xe” thì không thể ngăn chặn tận gốc vấn nạn trên.

Thứ ba, cần ngăn chặn vi phạm ngay từ gốc, đó là những cảng cung cấp, xếp dỡ hàng hoá, nếu không sẽ gây khó cho cả chủ hàng, lái xe và lực lượng làm công tác xử lý, bởi thiếu phương tiện hạ tải, kho bãi để bảo quản hàng hoá, nhất là với trường hợp xe chở container hàng hóa xuất nhập khẩu nguyên đai, nguyên kiện đã kẹp siu chì của hải quan thì không thể hạ tải dọc đường được.

Hoàng Giang