 |
| Mưa lớn gây ra lũ lụt trên diện rộng ở South Dakota, Mỹ hồi tháng 6/2024. Ảnh: AFP/TTXVN |
Cục Thời tiết Quốc gia Mỹ đã ban hành đến 91 trường hợp khẩn cấp do lũ quét trong năm nay - con số “cao chưa từng có” kể từ khi tình trạng nghiêm trọng nhất này được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2003.
Tất cả các cảnh báo lũ quét đều là dấu hiệu của một tình huống rất nguy hiểm, nhưng các “trường hợp khẩn cấp do lũ quét” là trường hợp hiếm gặp nhất, chiếm khoảng 1% các cảnh báo lũ quét kể từ năm 2019.
“Đây là công cụ tối ưu trong bộ công cụ của chúng tôi… Đây là công cụ cảnh báo có mối đe dọa cực kỳ nghiêm trọng đối với tính mạng và tài sản, cũng như khả năng gây ra thiệt hại thảm khốc” nhà thủy văn học Kate Abshire - đại diện cấp cao của Cục thời tiết cho biết.
Các cảnh báo chỉ là một thước đo về mức độ hỗn loạn và tàn phá của lũ lụt trong năm nay. Lũ lụt đã giết chết hàng chục người, làm thay đổi toàn bộ cảnh quan và gây thiệt hại hàng tỷ USD cho nước Mỹ.
Đợt lũ quét khẩn cấp gần đây nhất xảy ra ở Roswell, New Mexico, vào cuối tuần trước. Thành phố sa mạc này đã hứng chịu lượng mưa tương đương nửa năm chỉ trong vòng 24 giờ. Đường sá biến thành những dòng sông chảy xiết, hàng trăm người bị mắc kẹt, và ít nhất 2 người đã thiệt mạng.
Đây chính xác là những sự kiện thời tiết cực đoan mà các nhà khoa học đã dự đoán khi hành tinh ấm lên.
Những trận mưa lớn nhất đang trở nên nặng hơn và thường xuyên hơn khi thế giới ấm lên do ô nhiễm nhiên liệu hóa thạch. Bầu khí quyển ấm hơn có khả năng hấp thụ nhiều độ ẩm hơn như một miếng bọt biển, và rồi vắt kiệt nước bằng những cơn mưa xối xả.
Do đó, chúng ta chắc chắn đã thấy hậu quả của biến đổi khí hậu được phản ánh trong các sự kiện lũ quét thảm khốc trong năm nay, ông Astrid Caldas - một nhà khoa học khí hậu cấp cao của UCS cho biết. Cũng theo ông, “các trận mưa cực đoan đã xảy ra nhiều hơn và có khả năng sẽ tiếp diễn nhiều hơn nữa”.
Ông Caldas giải thích rằng sự phát triển xung quanh các tuyến đường thủy và ở các vùng núi cũng đang gây nguy hiểm cho con người và làm tăng nguy cơ xảy ra lũ lụt thảm khốc, đe dọa tính mạng người dân.
Bên cạnh đó, thời tiết khắc nghiệt ngày càng tăng do biến đổi khí hậu cũng góp phần tạo nên thảm họa lũ lụt.
Đáng lưu ý là thảm họa từ các đám cháy kéo sang lũ lụt. Các đám cháy rừng South Fork và Salt thiêu rụi hàng nghìn mẫu Anh ở phía nam bang New Mexico (Mỹ) hồi tháng 6 đã đốt cháy hàng trăm ngôi nhà và doanh nghiệp, và làm ít nhất 2 người từ vong. Không lâu sau đó, mưa lớn đã trút xuống khu vực bị thiêu rụi và gây ra nhiều trường hợp khẩn cấp do lũ quét. Vì đất tro - sau khi bị tước mất lớp phủ mặt đất, không còn khả năng hấp thụ nước mưa, khiến nó trở thành một dòng sông chứa đầy nước và mảnh vụn, gây ra nhiều thiệt hại hơn.
Theo Cơ quan Quản lý tình trạng khẩn cấp liên bang Mỹ (FEMA), đã có ít nhất 45 tuyên bố thảm họa lớn liên quan đến lũ lụt trong năm 2024. Và 20 thảm họa thời tiết cực đoan trị giá hàng tỷ USD đã xảy ra ở Mỹ từ đầu năm đến nay - một con số đang gây sức ép lên nguồn quỹ cứu trợ thiên tai của FEMA.
Theo cảnh báo của các nhà khoa học khí hậu, các thảm họa liên quan đến lũ lụt sẽ còn tiếp tục gia tăng khi bầu khí quyển và đại dương ấm lên. Những yếu tố này kết hợp lại tạo thành một tổng thể nguyên nhân khiến lũ lụt nghiêm trọng có thể trở thành “một trạng thái bình thường mới”.