Mới đây, sau khi nghe thông tin sẽ xây dựng cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung ở khu vực làng Chía, xã Hương An, thị xã Hương Trà, nhiều người dân đã có ý kiến phản đối vị trí xây dựng công trình dự án. Quyết định cuối cùng của tỉnh chưa có, song kiến nghị của người dân đã được “tiếp thu”, tính dân chủ của người dân trong việc bảo vệ môi trường (BVMT) đã được thể hiện.
Nguy cơ ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, số doanh nghiệp, khu công nghiệp, khu đô thị ngày càng mở rộng, trong khi bộ máy quản lý có hạn, thì vai trò của người dân, các tổ chức đoàn thể xã hội trong giám sát, phát hiện, phản biện để BVMT là cần thiết và nên được hỗ trợ, phát huy. Đây cũng là cách để cụ thể hóa phương châm dân chủ “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”.
Thời gian qua, vai trò chủ thể của chính người dân ở khu dân cư thực hiện BVMT đã có chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành vi trong sản xuất, kinh doanh, cũng như sinh hoạt của cộng đồng dân cư. Có thể thấy, với vai trò chủ thể trong công tác BVMT, nhiều mô hình tự quản của hội phụ nữ, cựu chiến binh, đoàn viên thanh niên, nông dân…được duy trì đã góp phần thay đổi diện mạo môi trường khu vực nông thôn, giúp nhiều địa phương sớm hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.
Nhiều vụ việc xả thải trực tiếp ra môi trường chưa qua xử lý hoặc chưa đạt tiêu chuẩn của các doanh nghiệp trong khu, cụm công nghiệp, của cơ sở sản xuất trong khu dân cư đã được người dân phát hiện, báo cáo lên cơ quan chức năng và đã giải quyết, ngăn chặn kịp thời ô nhiễm, giúp cơ sở xả thải sớm nhận thấy hành vi sai phạm để khắc phục.
Những vụ việc khai thác khoáng sản bừa bãi, trái phép được người dân phản ánh hay qua các cuộc phối hợp giám sát, thanh, kiểm tra giữa đoàn đại biểu quốc hội, tổ chức mặt trận, cơ quan chuyên môn, quản lý nhà nước… nên đã kịp thời chấn chỉnh những sai phạm, hạn chế xâm hại đến tài nguyên môi trường.
Tuy nhiên, việc thể hiện tính dân chủ cũng phải đúng pháp luật và có “chừng mực”. Còn nhớ trong một cuộc đối thoại với người dân thôn Nam Phước, xã Lộc Thuỷ xung quanh việc người dân chặn không cho xe vận chuyển vào bãi xử lý rác, đại diện lãnh đạo tỉnh cho rằng ý thức và yêu cầu được sống trong môi trường trong lành của người dân là rất chính đáng. Tuy nhiên, phải nhìn trên tổng thể lợi ích chung, vì sự phát triển chung của địa phương, của tỉnh, vì hầu hết không ai mong muốn “sống chung” với công trình dự án có tác động đến môi trường.
Một ví dụ nhỏ mà đại diện lãnh đạo tỉnh đưa ra là ngay việc đáp ứng yêu cầu của người dân thôn Nam Phước về lịch trình chạy xe vận chuyển rác cũng làm xáo trộn, ảnh hưởng đến hoạt động thu gom và sinh hoạt, mỹ quan của nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện Phú Lộc. Luôn tồn tại hai mặt của một vấn đề, do vậy nên chọn giải pháp nào có lợi, khoa học và tạo được lòng tin trong Nhân dân để họ có động lực tiếp tục BVMT là điều nên làm.
Hoài Nguyên