Những cánh én… dưới mặt đất

Tỉ mỉ treo hoa xuân. Ảnh: tư liệu

Am hiểu về Mỹ Lợi, ông Lê Sanh, cán bộ Văn hoá - Xã hội UBND xã Vinh Mỹ cho biết: “Cứ ba ngày đầu năm mới, bà con nhân dân trong và ngoài địa phương lại háo hức đến chợ tết, tục gọi là chợ Cồn để mua bán, vui chơi. Với hội xuân, tiền thân của hội là trò chơi bài chòi trong phiên chợ này”.

Bài chòi gắn liền với một phong tục đặc trưng ở làng Mỹ Lợi, đó là chợ thịt heo. Chợ được họp vào hai ngày cuối cùng của năm trên những chiếc chòi mới dựng dịp cận tết. Heo càng to, càng béo thì chủ nuôi càng “nở mày nở mặt”. “Sau khi chợ thịt heo họp xong, những chiếc chòi ấy sẽ được vệ sinh thật kỹ và hóa thành nơi để chơi bài chòi”, ông Sanh kể.

Từ bài chòi, trong không khí hân hoan của ngày đầu năm, với mong muốn mang đến nhiều niềm vui cho mọi người, hội xuân được hình thành, bổ sung thêm các trò chơi khác, như hái hoa mùa xuân, 12 con giáp... Sau năm 1996, vì nhiều lý do, chợ thịt heo không còn nữa. Nhưng bài chòi và các trò chơi vẫn tiếp tục được duy trì. Nhiều lúc, người dân mặc định hội xuân cũng chính là chợ tết. Bà Trương Thị Chiến, một người dân làng Mỹ Lợi phấn khởi: “Đầu năm, ai cũng háo hức đi chợ tết. Mua bán xong, chúng tôi đến hái hoa, chơi bài chòi. Quanh năm làm việc đồng áng vất vả, nên đây cũng là dịp hiếm có để vui chơi, giải trí”.

Ông Phan Hoài Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Vinh Mỹ, nhận xét: “Nhờ chợ tết truyền thống, bà con làng Mỹ Lợi có thêm hội xuân. Và với sự rực rỡ, đa sắc màu, náo nhiệt của hội xuân, chợ tết càng thêm thu hút và đông vui. Sự tương hỗ ấy giúp ngày đầu năm mới tại làng Mỹ Lợi nhộn nhịp, tươi vui hơn”.

3.600 cánh hoa đầy màu sắc sẽ được treo lên. Ảnh: tư liệu

Rộn ràng

"Vất vả" là khẳng định của ban tổ chức (BTC) hội xuân để đảm bảo cho bà con đón cái tết trọn vẹn. Trước phiên chợ một tháng, họ vừa lập kế hoạch dọn dẹp, san lấp mặt bằng, lại cùng nhau bàn tính phân chia khu vực trò chơi.

Bên cạnh bài chòi truyền thống, hái hoa xuân, các trò phóng phi tiêu, máy bay, 12 con giáp… đều mang những sắc thái riêng. Trò này đòi hỏi sự chính xác, khéo léo, trò kia lại đề cao cái may mắn đầu năm… Nhiều trò “đắt khách” đến nỗi các thành viên BTC mướt mồ hôi.

Mỗi trò chơi đều có sự đổi mới cho phù hợp từng năm. Kỳ công nhất có lẽ là hái hoa xuân. 3.600 cái trong ba ngày tết, đó là số lượng hoa mà các thành viên phải đục, xâu để treo lên cành. Tương đương với nó là 3.600 “nhị” với các lời chúc hoặc trúng giải.

Muốn có hoa xuân, năm nào mọi người cũng phải "săn lùng" cho được cây ve ve (loại cây thường mọc thành lùm lớn). Anh Quang, một thành viên BTC hội xuân lý giải: “Đó là loại cây rất nhiều cành và dẻo dai. Khi treo số lượng lớn, nếu gặp các loài thông thường thì sức nặng của hoa sẽ làm oằn cây, gãy cành”.

Theo Quyết định số 2706/QĐ-UBND ngày 16/11/2018, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã phê duyệt Đề án bảo vệ và phát huy giá trị di sản nghệ thuật bài chòi trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2019 - 2023, với tinh thần ấy, UBND xã Vinh Mỹ sẽ củng cố giá trị của loại hình nghệ thuật này ngay trong phiên chợ tết năm nay. Cụ thể, BTC bố trí người am hiểu, có giọng hò tốt đảm nhiệm vai trò chính trong hội bài chòi. Những dụng cụ đã hỏng và cũ sẽ được thay thế và riêng với khu vực chòi, không chỉ chắc chắn, BTC phải đảm bảo thẩm mỹ và hợp lý.

Ông Nam cho biết: “Năm nay, chợ tết được họp tại Quốc lộ 49B cũ, và liền mạch cùng hội xuân. Với quyết tâm của chính quyền địa phương và BTC, chợ tết và hội xuân hứa hẹn sẽ tiếp tục mang niềm vui đầu năm đến với mọi người”.

Rộn ràng treo băng rôn, làm cổng, hoàn thành cây hoa xuân và những trò chơi, các thành viên  không chỉ mang lại niềm vui cho người khác. Được góp mặt trong hội xuân cũng đem đến hạnh phúc cho chính họ như một thành viên tự hào: “Chúng tôi là những cánh én dưới mặt đất”!

                                                                                         Mai Huế